จริง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 56 / 138

…อุกกฏฐ์ ได้แก่ กุศลกรรมที่วิเศษ เพราะได้กุศลเป็น บริวาร หรือเพราะความเป็นไปแห่งการเสพคุ้นในภายหลังฯ จริงอยู่ กรรมที่กุศลกรรมซึ่งเป็นไปก่อนและภายหลังห้อมล้อมแล้ว ในเวลาที่ตน เป็นไปหรือสั่งสมบ่อย ๆ โดยได้กา…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาในพระอภิธรรม โดยเฉพาะในเรื่องกรรมและวิบาก ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับกุศลจิตและความเป็นไปในโลกแห่งกามตัณหา ชี้ให้เห็นว่ากรรมที่ดีอาจมีผลกระทบตามมาในหลายชาติ ในขณะที่กรรมชั่วสามาร

… ฯ มีคำชี้แจงว่า "ก็ในที่นี้ ท่านอาจารย์ประสงค์เอาแม้ปริตตฌาน ที่ได้ความเสพคุ้นนิดหน่อย เท่านั้น" ฯ จริงอย่างนั้น ในนามรูปปริเฉท ท่านอนุรุทธาจารย์นี้ ๆ กล่าวถึงมหัคคตธรรมให้วิบาก เพราะเป็นธรรมมีกำลัง โดยไ…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายอารมณ์ที่เป็นปริตตฌานและประเภทของฌานต่างๆ โดยอ้างอิงถึงอาภิธัมมัตถสังคหบาลี ศึกษาเกี่ยวกับปริตตฌาน, ปณีตฌาน และมัชฌิมะ รวมถึงการแยกประเภทของฌานที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และการเสพ

… ๆ บทว่า อุปโภคภูติ ได้แก่คตินิมิตมีนางอัปสร วิมาน ต้นกัลปพฤกษ์ และไฟนรกเป็นต้น อันสัตว์จึงใช้สอย ๆ จริงอยู่ รูปายตนะ (อายตนะคือรูป) ที่เป็นไป ในนางอัปสร วิมาน ต้นกัลปพฤกษ์ และครรภ์มารดาเป็นต้น เป็น นิมิต…

…งๆ ดั้งนั้น การเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างกรรมและความตายจึงเป็นสิ่งสำคัญในพระพุทธศาสนาเพื่อให้เห็นความจริงในชีวิต.

… ฯ ภูติ ความว่า (ใจ) ชื่อว่าเป็นประธาน เพราะความเป็นที่ตั้งอยู่แห่งธรรมทั้งหลาย ที่เกิดร่วมกับตนฯ สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า "ธรรมทั้ง หลายมีใจเป็นหัวหน้าฯ บทว่า ภวนฺตรปฏิสนฺธานวเสน ความว่า ด้วย…

เนื้อหาในหน้า 252 กล่าวถึงการเชื่อมโยงระหว่างอารมณ์ โทษ และการเดินทางของวิญญาณในอภิธรรม การกล่าวถึงการเกิดใหม่ของสัตว์ที่มีอวิชชาและตัณหา รวมถึงความสำคัญของใจที่เป็นหัวหน้าในการเกิดเป็นหลักฐานของธรรมท

…ั้ง ๔ มีอารมณ์เป็นปัจจุบัน ย่อมได้ในมโนทวารก่อน แต่เฉพาะ ปฏิสนธิมีอารมณ์เป็นปัจจุบันได้ในปัญจทวาร ฯ จริงอย่างนั้น ในคำว่า "ปฏิสนธิ ฯเปฯ ลพภูติ" นี้ มีความสังเขปดังนี้คือ "เมื่อจุติจิต เกิดขึ้นแล้วในลำดับแ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์ โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายการเกิดขึ้นของอารมณ์ในมโนทวารและปัญจทวาร ซึ่งสัมพันธ์กับคตินิมิตและการเกิดจุติจิต ในการศึกษาควรอ้างอิงไปยังงานวิจัยหรือหนังสือเพิ

…ที่ 255 ขึ้น เพราะไม่มีความเป็นกรรมอันสัตว์ก่อแล้ว และเพราะความเป็น กรรมอันตัณหาไม่ให้ยินดีแล้วๆ แท้จริง กรรมที่มีอาเสวนะอันได้แล้ว บ่อย ๆ (ได้การเสพคุ้น) เท่านั้น ย่อมชักปฏิสนธิมาให้ เพราะพระ บาลีว่า "เพ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์กรรมที่สัตว์ได้ทำแล้วและความเชื่อมโยงกับการปฏิสนธิ โดยเสนอมุมมองของพระสารีบุตรเถระเกี่ยวกับตัณหาและกรรมนิมิต ที่เป็นปัจจุบันและอารมณ์แห่งชวนะที่ทำให้เกิดขึ้น สิ่งสำคั

…า ข้อนี้ไม่พึงเห็นอย่าง ที่ท่านกล่าวนั้น เพราะรูปที่เพียงอาศัยเป็นไปสำเร็จ ชื่อว่าอุปาทายรูป นั้น ๆ จริงอยู่ รูปที่อาศัยเพียงมหาภูต และตนเองถูกมหาภูตอื่นอาศัย นั้น ไม่ชื่อว่าอุปาทายรูป ๆ แต่รูปที่อาศัยอย่…

เนื้อหานี้กล่าวถึงภูตรูปที่มีลักษณะเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูป และการอธิบายความหมายที่เกี่ยวกับมหาภูตที่สำคัญในบาลี รวมถึงการแยกประเภทของภูตรูปที่อาศัย และการอธิบายธาตุ ๔ โดยเฉพาะปฐวีธาตุ ที่ปรากฏว่ามีอ

…และหนังอันผาก ฯ แม้เมื่อเป็นเช่นนี้ กายประสาทนั้นก็ไม่ปะปนกับประสาทรูปนอกนี้ เพราะมีลักษณะต่างกัน ๆ จริงอยู่ โคจรรูปมีรูปและรสเป็นต้น แม้มี ที่อาศัยร่วมกัน ก็ไม่ปะปนกันก่อน เพราะความต่างแห่งลักษณะ ฯ ส่วนพ…

ในบทนี้กล่าวถึงโคจรรูปและความหมายของประสาทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นถึงอาการของประสาทที่ส่งผลต่อการรับรู้และการสัมผัสของมนุษย์เมื่อประสาทนั้นทำงาน. มีการอธิบายถึงลักษณะของประสาทและการสัมผัสกับอาโปธ

…ชื่อว่าความเป็นของเหลวอันบุคคลถูก ต้องจับได้ นี้เป็นเพียงความเข้าใจของท่าน ดุจความเข้าใจในสัณฐานฯ สมจริงตามที่ท่านโบราณจารย์ทั้งหลายกล่าวไว้ว่า สัตวโลกนี้ถูกต้องภูตรูปทั้ง ๓ ที่เป็นไป กับด้วยความเป็นของเห…

บทนี้ว่าด้วยการอธิบายเกี่ยวกับอาโปธาตุเป็นธาตุที่ถูกเข้าใจว่าเย็นและความเป็นของเหลวที่ชัดเจนในการรับรู้ของบุคคล โดยอ้างถึงความเชื่อในสัณฐานของรูปธรรมจากอาจารย์ต่างๆ ซึ่งแสดงถึงการเชื่อมโยงระหว่างอารมณ

…นแล เป็นที่อยู่ด้วย เพราะเป็นที่ อาศัยแห่งมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าหทัย วัตถุฯ จริงอย่างนั้น หทัยวัตถุนั้น มีความเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้ง ๒ เป็นลักษณะ ฯ ก็หทัยวัตถุนั้น อาศัยโลหิตในภา…

เนื้อหาได้บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างหทัยวัตถุและธาตุ โดยเฉพาะมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ นอกจากนี้ยังอธิบายว่าหทัยวัตถุมีความสำคัญเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้งคู่ และบทบาทของธาตุเหล่านี้ในประสบการณ์ของชีวิต

…ื่อว่าเป็นใหญ่ เพราะประกอบด้วยความ เป็นใหญ่ในการเลี้ยงดูกัมมชรูป เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าชีวิตนทรีย์ฯ จริงอย่างนั้น ชีวิตนทรีย์นี้ มีการเลี้ยงดูกัมมชรูปเป็นลักษณะ ฯ ก็ ชีวิตนทรีย์นั้น เลี้ยงดูสหชาตธรรมทั้งห…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับชีวิตรูปและความสำคัญของสหชาตธรรม ซึ่งประกอบด้วยการใช้ชีวิตในรูปแบบต่าง ๆ พร้อมกับอธิบายถึงการแสดงวัตถุทุกข์และการมีอยู่ของชีวิตนทรีย์ การเลี้ยงดูกัมมชรูปและความสัมพันธ์กับกรรมท

…ี่แล่นไปทั่วอวัยวะทั้งสิ้น เป็นเหตุอุดหนุนร่างกาย ทั้งอินทรีย์ ชื่อว่าอาหารรูป ในอธิการแห่งรูปนี้ ๆ จริงอย่างนั้น อาหารรูปนี้ มีความเป็นเหตุอุดหนุนร่างกายทั้งอินทรีย์เป็นลักษณะบ้าง มีการนำรูปมีโอชะเป็นที่…

บทนี้กล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับอาหารและรูปร่างของร่างกายมนุษย์ โดยเฉพาะการอธิบายลักษณะของอาหารที่สามารถเข้าไปช่วยสนับสนุนการทำงานของร่างกายและอินทรีย์ รวมถึงการจัดหมวดหมู่รูปธรรมและความเข้าใจในธรรมชาติขอ

…ห่งรูปกาย ดุจวิการแห่งความอุตสาหะในเวลา ที่คนยกหินแผ่นใหญ่ถือไว้ด้วยกำลังทั้งหมด ชื่อว่ากายวิญญัติฯ จริงอยู่ กายวิญญัตินั้น ยังคนอื่นให้รู้ความประสงค์ด้วยกายที่เคลื่อนไหวอยู่ๆ แท้จริง ในความเคลื่อนไหวแห่ง…

เนื้อหาในหน้า 279 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงการเคลื่อนไหวของวิญญัติที่เกิดจากวาโยธาตุ ซึ่งมีจิตเป็นตัวขับเคลื่อน และความสัมพันธ์ระหว่างการเคลื่อนไหวของการดำเนินการกายและก

…ที่ยังไม่ถึงได้ เพราะความเป็นเหตุ เกิดขึ้นแห่งวิญญาณ ในโคจรที่มีสิ่งอื่นคั่น ในระหว่าง หรือขนาดใหญ่ จริงอย่างนั้น จักขุย่อมเห็นรูปที่ตั้งอยู่ในประเทศที่ไกล ทั้งที่อยู่ภายในแห่งวัตถุมีแก้วผลึกเป็นต้น ทั้งท…

บทนี้พูดถึงความต่างในธรรมที่เหมือนกัน และความสามารถของจักขุและโสตในการรับรู้และเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่นอกเหนือจากตัวตน รวมถึงความเชื่อมโยงระหว่างอารมณ์และประสาทสัมผัส โดยมีการอธิบายถึงกระบวนการรับรู้

…ลังบังเกิด กำลังแก่ และกำลังแตกไป คือเพราะเว้นสักว่าสภาพ เสียแล้ว ก็ไม่มีลักษณะมีชาติเป็นต้นของตน ๆ จริงอยู่ ลักษณะมีชาติ เป็นต้น ย่อมมีแก่จักษุเป็นต้น ที่ประกอบด้วยอุปปาทขณะเป็นต้นฯ แต่ลักษณะมีชาติเป็นต้…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับลักษณะของรูปและชาติในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของปัจจัยที่ทำให้เกิดรูป ชาติ และการเกิดแก่และตายตามหลักการในพระบาลี กล่าวถึงว่าชาติอันเป็นผลมาจา

…อุปปาติกะ แม้ทั้ง ๒ พวก การไม่ได้ฆานะ ด้วยสามารถแห่งสังเสทชะพวกเดียว มิใช่ด้วยสามารถแห่งอุปปาติกะ ฯ จริงตามนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสอายตนะของอุปปาติกสัตว์ผู้มี อินทรีย์บริบูรณ์ว่ามี ๑๑ เว้นสัททายตนะ ของอุปป…

เนื้อหาในหน้าที่ 300 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอายตนะของสัตว์ในทุคติว่ามีความแตกต่างกันในเรื่ององค์ประกอบของการรับรู้ และสามารถแบ่งเป็นกลุ่มตามลักษณะทางร่างกาย เช่น สัตว์บอ

…ระทั่ง ภวัคคพรหม ชื่อว่าอภิวิธี (เขตแผ่ไปตลอด) ฯ ก็ในบทว่า อาสวา นี้ จึงเห็น อา อักษร ลงในอภิวิธี ฯ จริงอย่างนั้น ธรรมมีโลภะเป็นต้น เหล่านี้ ย่อมเป็นไปได้ในภวัคคพรหม ซึ่งเป็นที่เกิดและเป็นอารมณ์กับ ในโคตร…

เนื้อหาเกี่ยวกับความหมายของอาสวะซึ่งมีความหมายในการเป็นสิ่งที่หมักอยู่และไหลไปจากภพถึงภวัคคพรหม อธิบายถึงเขตแดนที่เกิดขึ้นจากมริยาทและอภิวิธี และการมีอาสวะเกี่ยวข้องกับโลภะและธรรมอื่นๆ ที่ส่งผลกระทบถึ

…ุกกุจจะ) โดยความ เป็นนิวรณ์อย่างหนึ่ง ๆ ๆ แก้ว่า เพราะมีกิจ อาหาร และธรรมที่เป็น ปฏิปักษ์เหมือนกันฯ จริงอยู่ ถีนะและมิทธะมีการทำให้จิตตุปบาทถึง ความหดหู่เป็นกิจเหมือนกัน อุทธัจจะและกุกกุจจะมีการทำความไม่ส…

บทความนี้กล่าวถึงนิวรณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นที่บทบาทของนิวรณ์ เช่น กามฉันทะและพยาบาท ในการปิดกั้นปัญญาและส่งผลต่อจิตใจ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงปัจจัยและสภาพที่ก่อให้

…อมนำมารูปที่เกิดร่วมกันมา ฯ มีธรรมแม้ เหล่าอื่น (มีเวทนาเป็นต้น) นำปัจจัยที่เกิดขึ้นของตน ๆ มา แม้ก็จริง ถึงอย่างนั้น ธรรมเหล่านี้เท่านั้น พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่า อาหาร 4 เพราะความสงบภายในเป็นปัจจัยพิเ…

ในบทนี้ได้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างผัสสะและเวทนา ว่ามีความสำคัญในการนำไปสู่อารมณ์ต่างๆ ของสัตว์ ซึ่งการผัสสะเมื่อถูกต้องอารมณ์สามารถสร้างเวทนาได้ เช่น เวทนาแห่งสุขเป็นต้น นอกจากนี้ยังอธิบายถึงความส

…าชนะ โภชนะ กับข้าว พ่อครัว และผู้บริโภค เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึง กล่าวคำว่า รูปกฺขนฺโธ เป็นอาทิ ฯ จริงอยู่ รูปตั้งอยู่ในฐานะคล้าย กับภาชนะ เพราะเป็นที่อาศัยแห่งเวทนาฯ เวทนาตั้งอยู่ในฐานะ

บทความนี้มีการวิเคราะห์ธรรม 33 อันสูงสุดที่เกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยแสดงถึงรายละเอียดของกิจ 2 อย่าง คือ สัมธินทรีย์และสัทธาพละ การผสมผสานระหว่างโลกุตตรจิตและโลกิยจิต แล