อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 277 : หน้า 277/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 277 ใจครองตลอดหมดฯ สภาพที่ชื่อว่ากวฬิงการาหาร เพราะอรรถว่า อัน บุคคลทำให้เป็นคำแล้วจึงกลืนกิน ๆ ก็คำว่า กวฬิงการาหารนี้ ท่าน อาจารย์กล่าวไว้ เพื่อจะแสดงอาหารทำให้เป็นไปกับด้วยของอันเป็นที่อยู่ แห่งโอชะ ๆ แต่โอชะอันเป็นยางแห่งอาหารที่จะพึงกลืนกิน กล่าวคือ ความแล่นไปแห่งรสที่แล่นไปทั่วอวัยวะทั้งสิ้น เป็นเหตุอุดหนุนร่างกาย ทั้งอินทรีย์ ชื่อว่าอาหารรูป ในอธิการแห่งรูปนี้ ๆ จริงอย่างนั้น อาหารรูปนี้ มีความเป็นเหตุอุดหนุนร่างกายทั้งอินทรีย์เป็นลักษณะบ้าง มีการนำรูปมีโอชะเป็นที่ 8 มาเป็นลักษณะบ้าง ฯ รูปที่ชื่อว่าสภาวรูป เพราะหาได้ (มีได้) โดยสภาพของตน ๆ มีความเป็นของแข็งเป็นต้น ๆ ที่ชื่อว่าสลักขณรูป เพราะอรรถว่า ประกอบด้วยลักษณะทั้งหลายมีความเกิดเป็นต้น หรือมีความไม่เที่ยง เป็นต้น ฯ ที่ชื่อว่านิปผันนรูป เพราะเป็นรูปสำเร็จจากปัจจัยมีกรรม สภาพคือความแปรผัน ชื่อว่ารูปฯ แม้ธรรมชาติประกอบด้วยรูปนั้น ก็ ชื่อว่ารูป ดุจอุทาหรณ์ในประโยคว่า คนประกอบด้วยโรคริดสีดวง ชื่อว่า มีโรคริดสีดวง ดอกอุบล แม้ประกอบด้วยกลีบเขียว ก็ชื่อว่าอุบลเขียวฯ รูปศัพท์นี้นั้น ย่อมเป็นไปในสิ่งที่ไม่มีสภาพคือความแปรผันนั้น ตาม ความที่นิยมกัน เพราะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวให้แปลกออกไป โดยเพิ่ม รูปศัพท์หนึ่งว่า รูปรูป ดังนี้ เหมือนคำว่า ทุกขทุกข์ ฉะนั้น ๆ ที่ชื่อ ว่าสัมมสนรูป เพราะควรเพื่อพิจารณาโดยยกขึ้นสู่ลักษณะ ๓ เพราะ ล่วงภาวะแห่งปริเฉทรูปเป็นต้นแล้ว มีอยู่ตามสภาพนั้นแล ฯ ประเทศ က બૈ