จิต-ใจ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 22 / 49

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 171 เพราะจิตวิปัลลาสไม่มีแก่พระขีณาสพทั้งหลาย เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์ จึงกล่าวคำว่า ในที่สุดแห่งกิริยาชวนะที่สหรคตด้วยโสมนัส ดังนี้เป็น

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตีความในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาเกี่ยวกับจิตวิปัลลาสและตทาลัมพนะ ซึ่งไม่มีแก่พระขีณาสพ ท่านอาจารย์ได้อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างโสมนัสและโทมนัส และเหตุผลที่พระ

1 က ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 184 อรหัตตผลจิต ๑ ที่เหลือเว้นจิต ๔๕ ด้วยสามารถแห่งกุศลจิตและอกุศล จิต ๓๓ ผลจิตเบื้องต่ำ ๓ และมหัคคตวิบากจิต ๔ ที่พ้นจากวิถีจิต ตาม

เนื้อหานี้เสนอการวิเคราะห์จิตตามอภิธรรมที่กล่าวถึงอรหัตตผลจิตและความสามารถแห่งจิตในแง่มุมต่างๆ รวมถึงวิถีจิตของพระโสดาบัน, พระสกทาคามี, และพระอนาคามี โดยนำเสนอความแตกต่างระหว่างจิตแต่ละประเภทที่มีอำนา

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 197 นี้เป็นหมวด ๔ แห่งกรรมในอธิการนี้ ฯ [กำหนดความตายด้วยเหตุ ๔ อย่าง] ชื่อว่าความเกิดแห่งมรณะ (คือความเกิดตาย) มี ๔ อย่าง คือ เพราะสิ้

บทนี้กล่าวถึงกรรมที่มีส่วนทำให้เกิดความตาย โดยแบ่งออกเป็น 4 ประเภท และอธิบายถึงการปรากฏของนิมิตพร้อมการเปลี่ยนแปลงของจิตในช่วงเวลาที่ใกล้ตาย โดยการแสดงถึงการกระทำทางกรรมที่มีผลในการเกิดขึ้นในภพใหม่ ที

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 234 ทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แล้วในหมวดธรรมอันทัสสนะ พึงละ อย่างนี้ว่า "ราคะ โทสะ โมหะ และกิเลสที่รวมอยู่แห่งเดียว กันกับราคะเ

ในหน้าที่ 234 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงธรรมอันทัสสนะที่ควรละ โดยเฉพาะราคะ โทสะ โมหะ และกิเลส อีกทั้งการภาวนาเกี่ยวกับจิตตุปบาทที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ ซึ่งการตรัสเช่นนี้ชี้ให้เ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 257 สองบทว่า ตเทว จิตฺติ ความว่า จิตนั้นนั่นแล เป็นไป เพราะถึง ความเรียกว่าจิตนั้น เพราะภวังคจิตเป็นเช่นเดียวกันกับปฏิสนธิจิตนั้น เหมือ

ในบทนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ของจิตต่าง ๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าจิตนั้นมีลักษณะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เชื่อมโยงกันระหว่างปฏิสนธิจิต ภวังคจิต และวิถีจิต เพื่อให้เข้าใจถึงการหมุนเวียนของจิตอ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 267 ในเวลาเกิด, ส่วนในปวัติกาล แม้รูป อะไร ๆ จะไม่ได้ ก็หามิได้ ฯ นี้เป็นปวัติกมนัยแห่งรูปในรูปสังคหะนี้ ฯ ส่วนนิพพาน คือโลกุตตระ พึงกร

บทความนี้นำเสนอเนื้อหาจากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับคำอธิบายเบื้องต้นของรูปในโครงสร้างของสังคหะ รวมถึงนิพพาน ซึ่งเรียกว่าโลกุตตระ และมีความสำคัญที่จะต้องเข้

ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 271 ธาตุอันเป็นส่วนแห่งสรีระและภูเขา คือ ปฐวีฯ ชื่อว่าอาโป ด้วยอรรถ ว่า เอิบอาบ คือซึมซาบรูปที่เกิดร่วมกัน หรือด้วยอรรถว่า เพิ่มพูน ค

เนื้อหาพูดถึงธาตุสี่ที่ประกอบสร้างสรีระมนุษย์ ได้แก่ ปฐวี, อาโป, เตโช, และวาโย ซึ่งแต่ละธาตุนั้นมีลักษณะของตนเอง ทว่าเมื่อรวมกันจะก่อให้เกิดและเสริมสร้างการดำรงอยู่ของชีวิต พร้อมกับการทำงานของประสาทรู

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 292 แสดงไว้ในวิภังคปกรณ์ โดยทรงแสดงนัย (เพราะเห็นได้โดยนัย) ฯ แม้ในวิภังค- ปกรณ์นั้น ก็ไม่ได้ตรัสความตั้งอยู่แห่ง ความสืบเนื่องกัน เพรา

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยศึกษานัยที่แสดงในวิภังคปกรณ์ ข้อความที่กล่าวถึงลักษณะแห่งสังขตธรรมและความเกิดขึ้นของจิตในภาคจิตและรูป รวมถึงการอธิบายถึงการทำงา

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 293 ทวิปัญจวิญญาณ เพราะไม่มีความประกอบด้วยองค์ฌานอันเป็นปัจจัย พิเศษ ในการให้รูปเกิด ย่อมยังรูปให้เกิดไม่ได้ เพราะฉะนั้น ท่าน อาจารย์จึ

บทความนี้กล่าวถึงการเกิดของจิตทั้งสองประเภท คือ ปฏิสนธิจิตและจุติจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งว่าจิตเหล่านี้ไม่มีความสามารถในการทำให้รูปเกิดขึ้นได้ เนื่องจากไม่มีองค์ฌานอันเป็นปัจจัยพิเศษ ข้อความนี้อิงตามคำสอ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 296 แก่พระพุทธเจ้าทั้งหลายได้ ฯ ภาวะแห่งฤดูและโอชะ มีกำลังในฐิติ ขณะเท่านั้น เพราะได้ความสนับสนุนจากปัจจัยมีปัจฉาชาตปัจจัยเป็นต้น เพราะ

ในบทนี้ได้อธิบายถึงภาวะแห่งฤดูและโอชะที่มีผลกระทบต่อกำลังในฐิติ ผ่านคำอธิบายที่เกี่ยวข้องกับเตโชธาตุและรากฐานของรูปที่เกิดจากกรรมและปัจจัยพื้นฐานต่างๆ โดยมีการแสดงให้เห็นถึงประเภทของรูป อาทิเช่น กัมมร

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 373 เมื่อไม่มีปัจฉาชาตปัจจัย ธรรมคือจิตและเจตสิก ซึ่งเกิดภายหลังเป็น อุปการะ โดยเป็นอุปถัมภ์แก่ร่างกาย อันยังไม่ถึงความเป็นเหตุ แห่งการ

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงบทบาทของปัจฉาชาตปัจจัยซึ่งเป็นธรรมที่เกิดขึ้นภายหลังเพื่ออุปการะแก่ร่างกายที่ยังไม่ได้ตั้งอยู่ ความสำคัญของกุศลและเจตนาในการรับรู้ความต้องการต่างๆ ของจิต และควา

ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 375 เป็นอุปการะ เพราะอรรถคือเป็นเหตุนำออกจากสุคติหรือทุคติ จาก บุญหรือบาป ชื่อมัคคปัจจัย ฯ นามธรรมนั่นเอง ถึงแม้จะต่างกันโดย ปรมัตถ์

บทความนี้กล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับอุปการะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยให้ความสำคัญกับการแยกประเภทธรรมและความสัมพันธ์ระหว่างจิตและเจตสิก การเกิดขึ้นของธรรมในลักษณะต่างๆ เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อมโย

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 419 หลายบทว่า สนฺตเมต์ ปณีตเมตนุติ ปริกมุม กโรนฺตสฺส ความว่า เมื่อพระโยคีเจริญอยู่ว่า อรูปที่ ๓ นี้สงบ อรูปที่ ๓ นี้ประณีต เพราะอรูปที่

บทนี้กล่าวถึงการเจริญกรรมฐานและความสำคัญของสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการประณีตและการข่มนิวรณ์เพื่อพัฒนาจิตสู่ระดับอภิญญา ซึ่งเป็นการรู้ยิ่ง และการใช้กรรมฐาน ๑๐ เพื่อเจริญจิตอันเป็นเลิศ รวมถึงความหมาย

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 427 เกิดในปฏิสนธิกาล ด้วยอำนาจแห่งเหตุคืออวิชชา ตัณหา อุปทาน และ กรรมก่อน แต่ในปวัติกาล รูปเกิดด้วยอำนาจแห่งปัจจัยคือกรรม จิต ฤดู และอา

เนื้อหานี้พูดถึงกระบวนการเกิดของนามรูปในพระพุทธศาสนา โดยเจาะลึกถึงเหตุการณ์ที่เกิดจากอวิชชา ตัณหา อุปทาน และกรรม ทั้งยังแสดงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดของนามและรูป รวมถึงการวิเคราะห์กระบวนการต่างๆ เพื

๑๔๙ สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ทิศที่ ๔ ก็เหมือนกัน ตามนัยนี้ ทั้งเบื้องบน เบื้องล่าง เบื้องขวาง ด้วยจิตประกอบด้วยเมตตา อันไพบูลย์ ถึงความเป็นใหญ่หาประมาณมิได้ ไม่มีเวร ไม่มีคว

บทความนี้กล่าวถึงพรหมวิหารธรรมซึ่งประกอบด้วยเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ซึ่งเป็นแนวทางในการสร้างจิตใจที่สูงส่งและบริสุทธิ์ โดยมีการอธิบายถึงความหมายและความสำคัญของแต่ละข้อธรรม พร้อมเน้นถึงการแผ่เมตต

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๒๕ ซึมซาบ แลประพฤติหลีกออกจากคำสอน แต่ลางพวกเคารพฟังด้วยดี ตรับหูฟังตั้งจิต เพื่อจะเข้าใจ ซึมซาบ แลไม่ประพฤติหลีกออกจากคำสอน เมื่อสาวกประพฤติเป็น ๒ สถาน ศาสดาจ

บทความนี้เน้นการศึกษาเกี่ยวกับสติปัฏฐานและบทบาทในคำสอนของพระพุทธเจ้า ว่าด้วยการมีสติในการฟังและการประพฤติตามคำสอน รวมถึงการแนะนำการปกครองที่มุ่งหวังความเจริญทั้งบุคคลและหมู่คณะ ซึ่งสะท้อนถึงความสำคัญข

ประโยค - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 120 ฉัฏฐีพหุพพิหิ เอาบทที่เป็นฉัฏฐีวิภัตติ ในวิเคราะห์ เป็น ประธาน แห่งบทสมาส อย่างนี้ " ขีณา อาสวา ยสฺส โส ขีณาสโว ภิกขุ อาสวะ ท. 0 ๒ က ๔ ๕ ๖ ๒ ข

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์บทสมาสและการวิเสสนะในบาลี ยกตัวอย่างจากพระไตรปิฎก เพื่อช่วยให้เข้าใจลักษณะและโครงสร้างของวจีวิภาค ผ่านการใช้งานเช่น 'ขีณา อาสวา' หรือ 'สุวณฺณสฺส วณโณ'. โดยนำเสนอหลักการและว

ประโยค๑ - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 129 สห รญญา ยา วตฺตตี ตี สราชิกา ปริสา บริษัท ใด ย่อมเป็นไป ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ය ය က ๔ กับ ด้วยพระราชา เหตุนั้น [สา ปริสา บริษัทนั้น] ชื่อว่าเป็นไปกับ ๒ ด

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์บาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะในส่วนของวจีวิภาค สมาส และตัทธิต ซึ่งนำเสนอความสัมพันธ์ของคำและการสร้างศัพท์ในภาษา โดยกล่าวถึงการใช้คำต่าง ๆ ในจุดประสงค์ที่แตกต่างกัน เช่น สหบุพพบท

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 201 เป็น มุ ด้วยนิคคหิตสนธิ (๓๒), เป็นกัมมรูป กัมมสาธนะ, คจฉนฺติ เอตฺถา - ติ คติ. (ชน ท.] ย่อมไป ในภูมินั่น, เหตุนั้น [ภูมินั่น] ชื่อ

เนื้อหานี้เกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ในภาคที่ ๒ ของวจีวิภาค โดยกล่าวถึงการใช้ธาตุและกัมมรูปในความหมายต่างๆ รวมถึงการอธิบายถึงเจตนาและธรรมชาติของความคิดและความรู้สึกในบริบทของภาษา พร้อมชี้แจงแนวทางการทำความเ

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 2 วิสุทธิมคฺเค นาม เวฬุชฎาทีห์ เวฬุอาทโย เอว ตาย ตณฺหาชฎาย สพฺพาปี อย สตฺตนิกายสงฺขาตา ปชา ชฏิตา วินทฺธา สพฺพิตาติ อตฺโถ ฯ ยสุมา จ เอว ช

บทความนี้สำรวจหลักคำสอนเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺค ซึ่งเน้นความสำคัญของการฝึกจิตและการมีสติในการศึกษาเพื่อการพัฒนาทางจิตวิญญาณ โดยมีการอ้างอิงถึงการปฏิบัติที่ช่วยเสริมสร้างความบริสุทธิ์ในจิตใจของผู้ปฏิบัติ น