บาลีไวยกรณ์: วจีวิภาค สมาสและตัทธิต : หน้า 24/53

ประโยค๑ - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 129 สห รญญา ยา วตฺตตี ตี สราชิกา ปริสา บริษัท ใด ย่อมเป็นไป ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ය ය က ๔ กับ ด้วยพระราชา เหตุนั้น [สา ปริสา บริษัทนั้น] ชื่อว่าเป็นไปกับ ๒ ด้วยพระราชา. ๕ สห มจฺเฉเรน ย์ วตฺตตีติ สมจฺเฉร์ จิตต์ จิต ใด ย่อมเป็นไป ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ බ ๗๓ ๔ กับ ด้วยความตระหนี่ เหตุนั้น [ต์ จิตต์ จิตนั้น] ชื่อว่าเป็นไป o ๕ กับด้วยความตระหนี่." ในคัมภีร์ทั้งหลาย ท่านกล่าวว่าเป็น สหบุพพบท พหุพพิหิสมาส ในหนังสือสันสกฤตที่นักปราชญ์บอกสัมพันธ์ไว้ ถ้าเป็นปุ๊ลิงค์หรือ อิตถีลิงค์ เป็นคุณของบทอื่น ว่าเป็น พหุพพิหิ ถ้าเป็นนปุสกลิงค์ กิริยาวิเสสนะ ว่าเป็น อัพยยีภาวะ ข้าพเจ้าพิจารณาตามรูปความ แล้ว เห็นคล้ายอัพยยีถาวะ แปลกแต่ไม่เป็น นปุสกลิงค์ เอกวจนะ เหมือนอัพยยีภาวะเท่านั้น ถ้าว่าจะนิยมว่า อัพยยีภาวะ มีศัพท์ที่ เรียกว่า อัพยยะ คือ อุปสัคและนิบาตอยู่ข้างหน้าและมีอรรถแห่งบท หน้าเป็นประธานโดยมาก สมาสนี้ก็จะพลอยชื่อว่า อัพยยีภาวะได้บ้าง ถ้านิยมลงเป็นอย่างเดียวว่า อัพยยีภาวะ ต้องมีอัพยยศัพท์อยู่ข้างหน้า ข้างหลังต้องเป็น นปุสกลิงค์ เอกวจนะ และสมาสที่มีบทอื่นเป็น ประธาน ต้องเป็นพหุพพิหิ สมาสนี้ก็จำต้องเป็นพหุพพิหิ ข้าพเจ้า