ปาฐะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 8 / 11

…เหล่านั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง ประสงค์เอาว่ากำลังจุติ และสัตว์เหล่าใดถือปฏิสนธิแล้ว กล่าวได้ว่า ๑. ปาฐะในมหาฎีกาลิขิตไว้มีเอวศัพท์ที่ ปสฺสนฺติ ดังนี้ "พุทธปุตฺตา ปสฺสนฺติเยว" แล้วบอกไว้ด้วยว่า เอวศัพท์นั…

ในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ มีการพูดถึงความเห็นที่เกิดขึ้นเมื่อบุคคลได้ล่วงไปจากความเห็นที่ผิด โดยเฉพาะเกี่ยวกับการจุติและอุปบาตของสัตว์ ซึ่งไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยจักษุของมนุษย์ แม้ด้วยทิพยจักษุ การ

…ยถึงคนเล่ากล ซึ่งแสดงสิ่งประหลาด ๆ ได้มาก แต่ว่าล้วนไม่จริงทั้งนั้น ๒. ฐาน เป็นประธานในประโยคนี้ แต่ปาฐะเรียงไว้ติดกับพนิ เป็น พริฎฐาน ชวนให้ เขวไปว่า ฐาน เข้ากับ พหิ ศัพท์เดียว แต่ที่เดียวเข้ากับ อนฺโต ด…

ในบทนี้พูดถึงภูตใหญ่และการตีความหมายของมหาภูต ว่ามีการเข้ามาหรือตั้งอยู่ภายในและภายนอกกันไม่ได้ นอกจากนี้ยังได้มีการแยกและวิเคราะห์ภาษาศาสตร์ในประโยคต่างๆ เพื่อให้เข้าใจความหมายที่ถูกต้อง โดยเฉพาะในกร

…้ว เจริญไปก็ไม่ถึงอัปปนา ไม่ถึง อุปจารได้เลย มีเรื่องเล่าว่า ภิกษุหนุ่มรูปใดรูปหนึ่งทำเมตตาภาวนา ๑. ปาฐะในวิสุทธิมรรค พิมพ์ครั้งที่ ๓ (๒๕๐๓) เป็น ตสฺมึ ผิด ที่ถูกเป็น ตสฺมา ๒. รบกับฝา (กิตติยุทธ) มหาฎีกาช…

เนื้อหาพิจารณาเกี่ยวกับการเจริญเมตตาภาวนาในบุคคลประเภทต่างๆ ว่าควรทำในบุคคลที่รักมากกว่าบุคคลที่เกลียด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีอุปสรรคทางอารมณ์ เช่น ความโกรธหรือราคะที่เกิดเมื่อระลึกถึงบุคคลที่เป็นข้า

…า เป็นไปใน อวุตตาถวิกัป สงเคราะห์เอาสี่ที่มิได้กล่าวในคาถาเข้าด้วย เช่น สีขาว สีฝาง เป็นต้น เห็นว่า ปาฐะในมหาฎีกาเข้าทีกว่า จึงแก้และแปลตามนั้น

ในภูริทัตตชาดก พระโพธิสัตว์เป็นนาคราชชื่อภูริทัต ซึ่งมีการยืนยันถึงธรรมะและศีล โดยไม่แสดงอาการโกรธแม้ถูกทำร้ายหรือถูกเบียดเบียน ในจับเปยยชาดก พระโพธิสัตว์ในรูปของนาคราชชื่อจับเปยยะ ก็มีการประพฤติตนตาม

…เป็นพี่น้องหญิง ไม่ เคยเป็นบุตร ไม่เคยเป็นธิดา (ของเรา) มิใช่หาได้ง่าย" ดังนี้ ๑. อปปฏิสม์ ขนฺติคุณ ปาฐะในมหาฎีกาเป็นบทสมาสว่า อปปฏิสมกฺขนฺติคุณ~~~~ เข้าทีกว่า ๒. ส. นิทาน. ๑๓/๒๒๓-๒๒๔

เนื้อหานี้กล่าวถึงพระศาสดาและคุณอันน่าอัศจรรย์ของพระองค์ รวมถึงการพิจารณาความสัมพันธ์ท่ามกลางสังสารวัฏ และบทพระสูตรที่ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงของสัตว์กับบุคคลต่าง ๆ ว่าไม่มีใครที่เป็นมารดาหรือบิดาขอ

…ียง ๓ ฌาน ในจตุกนัย หรือ ๔ ฌานในปัญจกนัย ไม่ถึงจตุตถฌาน หรือปัญจมฌาน เพราะจิตยังไม่เป็นอุเบกขา က ๒. ปาฐะในฉบับวิสุทธิมรรคพิมพ์ครั้งที่ ๓ ว่า ปฐมฌานาทิวเสน...อย์ วิกุพฺพนา อปปนา ปมปชชติ เห็นว่า บทอปปนานั้น…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุฌานต่างๆ ในพระโยคาวจรซึ่งสามารถเข้าถึงปฐมฌานและพัฒนาสู่ทุตยฌานและตติยฌาน โดยการมีใจสหรคตกับเมตตาในการแผ่ไปทั่วทุกทิศ โดยมุ่งเน้นที่ความไม่มีประมาณและความเมตตาที่เป็นเอกภาพในสั

…เมตตาสหคเตน ตรัสซ้ำอีกในตอนอโนธิโสผรณะ (แผ่รวม) นี้ เพราะ (เพื่อ) แสดงปริยาย (คือไวพจน์แห่งเมตตา- * ปาฐะวิสุทธิมรรคฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๓ พิมพ์ไว้ว่า อย ปรสตฺโตติ วิภาค อกตวา อตฺตสมตาย เห็นว่า อย ผิด ที่ถูกเ…

บทความนี้กล่าวถึงการแผ่เมตตาของพระโยคาวจร ที่ได้อธิบายถึงการตั้งจิตให้เมตตาในทุกทิศทุกทาง โดยใช้เปรียบเทียบกับการขับม้าในสนาม เพื่อแสดงถึงความสำคัญของการมีเมตตาและการไม่แบ่งแยกสัตว์ทั้งหลาย การอธิบายย

…งออกไปแห่งอรติ ก็คือมุทิตาเจโตวิมุต สิ่งซึ่งเป็นทางออกไป แห่งราคะ ก็คืออุเบกขาเจโตวิมุติ" ดังนี้ ๑. ปาฐะในฉบับวิสุทธิมรรคพิมพ์ไว้เป็น อหึสา---- ปฏิฆาตปุปโยชนา คำ อหึสา นั้นผิด ที่ถูกเป็น วิหึสา เพราะคำทั้…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงพรหมวิหารทั้งสี่ ได้แก่ เมตตา, กรุณา, มุทิตา และอุเบกขา ที่ช่วยในการลดความพยาบาทและความยินดีได้ พร้อมยังอธิบายถึงความเฉยที่เกิดจากการทำกรรมดีและการเข้าถึงความสุขผ่านการวิปัสนา การเ

…นั้น จึง ตรัส (ต่อไป) ว่า "เอวิวณฺโณ มีผิวพรรณอย่างนี้ ฯลฯ เอว มายุปริยนฺโต - มีขีดอายุอย่างนี้ " ในปาฐะเหล่านั้น คำว่า "เอวิวณฺโณ มีผิวพรรณอย่างนี้" คือ เป็นคนขาวหรือเป็นคนดำ (เป็นต้น) คำว่า (เอวมาหาโร -…

ในบทนี้ มีการอธิบายการระลึกถึงชื่อและโคตรของตนในอดีตภพที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณฐิติ สัตตาวาส และสัตวนิกาย โดยเฉพาะวิธีการที่ผู้คนสามารถระลึกถึงความเป็นอยู่ในอดีต ทั้งเรื่องผิวพรรณ การเลี้ยงชีพ และสุขทุกข

… มีความพะยุงไว้เป็นลักษณะ มีความเคลื่อนไหวเป็นต้น รส มีความแสดงท่าทาง (ต่าง ๆ) ได้ เป็นเครื่องปรากฏ ปาฐะเป็น ปฐวีธาตุ เข้าใจว่า ปฐวี เกิด เพราะยังไม่ถึงวาระจะพูดถึงปฐวี ในที่นี้ แปล ตัด ปฐวี ออก ตามที่เห็…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการสอนของพระโยคาวจรเกี่ยวกับธาตุทั้งสี่ โดยแบ่งออกเป็นสามข้อ ว่าด้วยลักษณะ รส และเครื่องปรากฏของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุ แสดงถึงคุณสมบัติที่หยาบและเป็นที่อาศัย, อาโปธาตุ ที่มีคุณส

…กให้ประกอบ มุข ทุกบท เป็นยานมุข ปโตพิมุข กุมภิมุข และปโตชิ ท่านแก้ว่า ขุททกทวาร แต่ในที่นี้แปลตามรูปปาฐะในฉบับ วิสุทธิมรรค ที่เรียงไว้ให้เห็นว่าเป็น ๒ ศัพท์เท่านั้น คือ ยานปปโตฬ ศัพท์ ๑ กุมภิมุข ศัพท์ ๑ ซ…

ในส่วนนี้ของวิสุทธิมรรคแปลกล่าวถึงความแปลกในอากาสานัญจายตนะ โดยเนื้อหาอธิบายถึงประสบการณ์ของภิกษุในการเพ่งพินิจอากาศและความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อกสิณถูกนำออกไป ภิกษุได้พยายามเข้าถึงสภาวะที่ไม่มีรูป ซึ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 236 [แก้อรรถปาฐะในอากาสานัญจายตนะ] [แก้ สพฺพโส] ในปาฐะเหล่านั้น บทว่า สพฺพโส - โดยประการทั้งปวง" คือ สพฺพากาเรน - โด…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคแปลนี้พูดถึงการอธิบายรูปสัญญาในความสัมพันธ์กับรูปาวจรฌาน โดยเชื่อมโยงความหมายของคำในบาลีและการนำไปสู่การปฏิบัตที่ถูกต้อง ในที่นี้คือคำว่า สพฺพโส ซึ่งมีความหมายว่า โดยประการทั้งปวง

…ราะเหตุที่พระโยคาวจร ไม่นึกถึง ไม่ใส่ใจ ไม่พิจารณาถึง ซึ่งนานัตตสัญญาเหล่านั้นเสีย [ความหมายต่างแห่งปาฐะ] က พระ อนึ่ง บัณฑิตพึงทราบว่า เพราะเหตุที่ในสัญญา ๓ นั้น รูป สัญญาและปฏิฆสัญญาข้างต้น ย่อมไม่มีแม้ใ…

ในเนื้อหานี้ระบุถึงความแตกต่างระหว่างสัญญาเป็นกามาวจรกุศลและอกุศลวิบาก โดยมีการกล่าวถึงปาฐะที่เกี่ยวข้องกับพระโยคาวจรที่ไม่นึกถึงนานัตตสัญญา และความไม่มีอยู่ของรูปสัญญาในภพที่เกิดด้วยฌาน เนื้…

…ยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 242 [ความหมายโดยสังเขป] แต่ (ว่า) โดยสังเขป พึงทราบว่า ในปาฐะเหล่านั้น ด้วย ปาฐะว่า 'รูปสญฺญาน์ สมติกุกมา เพราะก้าวล่วงรูปสัญญาทั้งหลาย นี้ เป็นอันตรัสการละรูปาว…

บทความนี้นำเสนอข้อมูลจากวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ โดยมีการวิเคราะห์ความหมายของปาฐะซึ่งกล่าวถึงรูปสญฺญาน์และคำสอนเกี่ยวกับอากาศที่เป็นอนันตะ โดยชี้ให้เห็นถึงการละทิ้งอารมณ์ต่าง ๆ และแ…

…ายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'อนนต์ วิญญาณ์ - วิญญาณเป็นอนันตะ" เข้าถึงวิญญาณัญจายตนะอยู่" * ปาฐะว่า อนนต์ อนตฺตนฺติ ปน มนสิกาตพพ์ นั้นคลาดเคลื่อน ที่ถูกเป็น...น มนสิกาตพุ ถึงกระนั้น ความตอนนี้ก็รู…

ในบทนี้นำเสนอวิธีการเข้าถึงวิญญาณัญจายตนะและการใช้ใจในการนึกและตรึกตาม โดยเน้นการทำให้สติแน่นแฟ้นและการลดนิวรณ์ ทำให้จิตเป็นสมาธิอุปจาร และเข้าถึงการเจริญนิมิตที่เป็นธรรมชาติที่แผ่อยู่ทั่วอากาศ การเจร

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 245 [แก้อรรถปาฐะในวิญญาณัญจายตนะ ในปาฐะเหล่านั้น คำว่า "โดยประการทั้งปวง" นี้ มีนัยอันกล่าว มาแล้ว ส่วนในคำ 'ก้าวล่ว…

ในหน้าที่ 245 ของวิสุทธิมรรคแปล ได้มีการวิเคราะห์คำว่า 'อากาสานัญจายตนะ' ซึ่งมีความหมายทั้งในแง่ของอารมณ์และอดีตการก้าวล่วง การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างฌานและอารมณ์ อากาสานัญจายต

…มี หลายสังวัฏ วิวัฏกัปที่มี ระลึกได้ด้วยอาการอย่างไร ? ระลึกโดยนัยพระบาลีว่า "อมุตฺราสึ" เป็นอาทิ ในปาฐะเหล่านั้น คำว่า "อมุตฺราสึ - ในที่โน้น เราได้เป็น.... แล้ว" ความว่าในสังวัฏกัปโน้น หรือว่าในภพโน้น ห…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการพินาศของโลกที่เกิดจากไฟ ๓ วาระและน้ำ ๒ หน โดยโลกพินาศทั้งหมด ๖๓ กัป อันเกิดจากอำนาจของราคะมากกว่าโทสะ สัตว์มีความ ราคะเกิดขึ้นมากมาย เมื่อถึงเวลาไฟเข้ามาถึงตรงไหน ลมก็เข้ามาทำลายช

…ลม * เรื่องว่าเมื่ออะไรหนาแล้วโลกย่อมพินาศด้วยอะไรนี้ ท่านไม่ชี้เหตุไว้เลย มหาฎีกา จึงช่วยชี้ไว้ แต่ปาฐะจะตกขาดไปหรืออย่างไรทราบ เรื่องราคะหนาแล้วโลกพินาศด้วย ไฟเพราะอะไร ไม่เห็นกล่าวไว้ กล่าวแต่โทสะ ว่าเ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการกำหนดอสงไขยในวาโยสังวัฏฏะ โดยการระบุรายละเอียดเกี่ยวกับเกิดมหากัป และความสำคัญของอกุศลมูลในการพินาศของโลก เมื่อราคะมากย่อมพินาศด้วยไฟ โทสะด้วยน้ำ และโมหะด้วยลม โดยเน้นการอภิปรายเกี่

…งด้วยอุปมา (๒ ข้อที่กล่าว แล้ว) นี้เท่านั้นหามิได้ บัณฑิตจึงทำให้กระจ่าง แม้ด้วยอุปมาอื่น ๆ ที่สม * ปาฐะในฉบับวิสุทธิมรรคท่อนนี้ ตั้งแต่ อปิจ อายสุมา สารีปุตโต ถึง โน อนุปท ธมฺมปวิสฺสนาวเสน บทพยัญชนะไม่สม…

บทความนี้วิเคราะห์ถึงความหมายของน้ำในบริบทของสมาบัติ โดยมีการอุปมาที่ช่วยให้เข้าใจถึงการรับรู้และการสัญญา ความแตกต่างระหว่างการมีและไม่มีน้ำทำให้เห็นถึงความละเอียดของจิตที่เป็นเศษสังขาร ซึ่งสามารถอธิบ

…งไปยัง ไม่ย่อย ยังไม่เข้าลักษณะกระเพาะอุจจาระไปไม่สมกัน อาหารที่กลืนลงไปยัง ๒. นานรุณป....ปวนวิจริต ปาฐะนี้ถ้าไม่คลาดเคลื่อน ปวน ตรงนี้ก็มิได้หมายถึง ป่า ปวน แปลว่า ลม ก็ได้ ในที่นี้จึงแปลเอาความว่ากลิ่นอ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการเปรียบเทียบสถานะของอาหารที่ยังไม่ย่อยเหมือนกับหลุมที่ไม่สะอาดมาเป็นเวลานาน เช่นเดียวกับกลิ่นไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากเศษอาหาร ความปฏิกูลนี้แสดงถึงการสะสมของอาหารที่ไม่ถูกย่อยซึ่