วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ : หน้า 245/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 244 ไม่ละเอียดดังวิญญาณัญจายตนะ" ดังนี้แล้ว ตัดความพอใจในอากาสา นัญจายตนะนั้นเสีย ใส่ใจถึงวิญญาณัญจายตนะโดยว่าเป็นธรรมละเอียด แล้ว นึกหน่วงเอาความรู้สึกที่เป็นไปแผ่อยู่ทั่วอากาศ (นิมิต) นั้น มนสิการไปปัจจเวกขณ์ไปเนือง ๆ ว่า 'วิญญาณ วิญญาณ - วิญญาณ วิญญาณ' ทำจนเป็นตักกาหตะ (นึกเอามาได้) เป็นวิตักการตะ (ตรึกเอามาได้) แต่อย่างมนสิการ (แต่เพียง) ว่า 'อนนต์ อนนฺต์ - ไม่มีที่สุด ไม่มีที่สุด, เมื่อเธอยังจิตให้ท่องไปในนิมิตนั้น เนือง ๆ อย่างนั้น นีวรณ์ทั้งหลายจะรำงับลง สติจะตั้งมั่น จิตจะเป็น สมาธิชั้นอุปจาร เธอต้องเสพเจริญทำให้มาก ซึ่งนิมิตนั้นเนือง ๆ ไป เมื่อเธอทำไปอย่างนั้น วิญญาณัญจายตนจิตย่อมจะแนบแน่น (เป็นอัปปนา) อยู่ในวิญญาณที่แผ่อยู่ทั่วอากาศ (นิมิต) ดุจอากาสา นัญจายตนะ (จิต) แนบแน่นอยู่ในอากาศฉะนั้น ส่วนนัยแห่งอัปปนาในวิญญาณัญจายตนะนี้ บัณฑิตพึงทราบ ตามนัยที่กล่าวแล้ว (ในอากาสานัญจายตนะ) เถิด ก็และ ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั่นเรียกว่า "ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'อนนต์ วิญญาณ์ - วิญญาณเป็นอนันตะ" เข้าถึงวิญญาณัญจายตนะอยู่" * ปาฐะว่า อนนต์ อนตฺตนฺติ ปน มนสิกาตพพ์ นั้นคลาดเคลื่อน ที่ถูกเป็น...น มนสิกาตพุ ถึงกระนั้น ความตอนนี้ก็รู้สึกว่ามีอะไรขาดไป มหาฎีกาท่านจึงช่องเติมให้ได้ความชัดว่า อย่า มนสิการเพียงว่า อนนต์ อนนต์ แต่พึ่งมนสิการว่า อนนต์ วิญญาณ์ อนนต์ วิญญาณ์ หรือ วิญญาณ วิญญาณ์ เท่านั้นก็ได้