การระลึกถึงอดีตในวิสุทธิมรรค : หน้า 208/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 208 ในคติ... ในวิญญาณฐิติ... ในสัตตาวาส ... ในสัตวนิกายโน้น ตัวเราได้เป็น....แล้ว คำว่า "เอวินาโม - มีชื่ออย่างนี้" คือชื่อติสสะ หรือชื่อปุสสะ (เป็นต้น) คำว่า "เอวโคตฺโต - มีโคตรอย่างนี้" คือโคตรกัจจายนะ หรือโคตรกัสสปะ (เป็นต้น) สองคำนี้ตรัสโดย เป็นการระลึกถึงชื่อและโคตรของตน ในอดีตภพแห่งภิกษุนั้น แต่ถ้า เธอเป็นผู้ใคร่จะระลึกถึง ความถึงพร้อมแห่งผิวพรรณก็ดี ความเป็นผู้ เลี้ยงชีพอย่างปอน หรืออย่างประณีตก็ดี ความเป็นผู้มากไปด้วยความ สุข หรือความทุกข์ก็ดี ความเป็นผู้มีอายุสั้นหรืออายุยืนก็ดี ของตนใน กาลนั้น เธอก็ย่อมระลึกถึงภาวะนั้นได้ด้วยเป็นแท้ เพราะเหตุนั้น จึง ตรัส (ต่อไป) ว่า "เอวิวณฺโณ มีผิวพรรณอย่างนี้ ฯลฯ เอว มายุปริยนฺโต - มีขีดอายุอย่างนี้ " ในปาฐะเหล่านั้น คำว่า "เอวิวณฺโณ มีผิวพรรณอย่างนี้" คือ เป็นคนขาวหรือเป็นคนดำ (เป็นต้น) คำว่า (เอวมาหาโร - มี อาหารอย่างนี้" คือกินข้าวสุกแห่งข้าวสาลีที่ปรุงด้วยมังสะ หรือกิน ผลไม้ที่เป็นไป (คือที่มีอยู่ในท้องถิ่นนั้น) (เป็นต้น) คำว่า "เอว สุขทุกฺขปฏิสํเวที - เสวยสุขทุกข์อย่างนี้ " คือเสวยสุขและทุกข์อันเป็น ไปทางกาย และทางใจ หรือมีชนิดต่าง ๆ เช่น สามิส และนิรามิส ๆ โดยอเนกประการ คำว่า "เอวมายุปริยนฺโต - มีขีดอายุอย่างนี้" คือมีขีดอายุประมาณ ๑๐๐ ปี หรือว่ามีขีดอายุถึง ๘๔,๐๐๐ กัป อย่างนี้ * ศัพท์ปวัตตผล เทียบกับศัพท์ปวัตตมังสะ - เนื้อที่มีอยู่ในท้องตลาด (คู่กับอุทิศ - มังสะ - เนื้อที่เขาเชือดเจาะจงภิกษุ)