พระผู้มีพระภาคเจ้า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 39 / 58

…้ำ เมื่อข้าพระองค์กำลังฟัง พระสุรเสียงแสดง ธรรมของพระองค์อยู่ คนเลี้ยงลูกโคได้ทำให้ ข้าพระองค์ตาย " พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงแสดงธรรมแก่เทพบุตรนั้น ธรรมาภิสมัย ได้มีแก่สัตว์ ๘๔,๐๐๐ ฝ่ายเทพบุตรตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล ทำควา…

ในบทนี้กล่าวถึงเรื่องของเทพบุตรที่บอกเล่าถึงชาติปางก่อนที่เป็นกบและได้ฟังพระธรรมของพระพุทธเจ้า ก่อนจะน้อมนำตัวเองเข้าสู่การตรัสรู้และได้รับการเทศน์ธรรมซึ่งทำให้บรรลุผลในขั้นของโสดาปัตติผล นอกจากนี้ยัง

…้ ดังนี้เป็นต้น บัณฑิตพึง (นำมากล่าว) ให้พิสดาร เทอญ [แก้อรรถบท ภควา] ส่วนคำว่า ภควา นี้ เป็นคำเรียกพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ผู้วิเศษ โดยพระคุณ ( ทั้งหลาย ) ผู้อุดมกว่า ( สัตว์ทั้งหลาย ) และผู้เป็นครู ด้วยความเคารพ เพราะ…

…ายความหมายของชื่อ 'พุทโธ' ซึ่งหมายถึงผู้ที่ตรัสรู้สัจจะและนำสัตว์ให้รู้ ส่วนคำว่า 'ภควา' เป็นคำเรียกพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้มีพระคุณสูงสุด เป็นครูผู้สั่งสอนจากอุดมการณ์ต่างๆ คำว่า 'ภควา' มีการยกย่องว่ามีความประเสริฐและสู…

… - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 278 นั้น พระสังคีติกาจารย์จึงกล่าว ( เป็น คาถานี้ไว้ว่า " ' พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ทรงพระนามว่า ภควา เพราะทรงเป็น ( ภคี ) ผู้มีภคะ ( คือโชค) เพราะเป็น( ภชี ) ผู้เสพ ( ที่สงัด ) เ…

บทนี้กล่าวถึงลักษณะของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยนำเสนอความหมายที่ซ่อนอยู่ในคาถา ภายใต้การอธิบายของพระสังคีติกาจารย์ ซึ่งมีการใช้คำบาลีเช่น ภควา,…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 281 ในความข้อนี้ ท่านกล่าว ( เป็นคาถา ) ไว้ว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าเป็น ( ภคฺคราโค ) ผู้ทรง หักราคะ ( ภคฺคโทโส ) ผู้ทรงหักโทสะ ( ภคฺคโมโห ) ผู้ทรงหักโมหะ เป็นผู้หาอาสว…

ในวิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๒ ท่านได้ชี้ให้เห็นถึงคุณสมบัติของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยพระองค์ทรงสามารถหักราคะ โทสะ และโมหะได้ ทำให้พระองค์ไม่สามารถมีอาสวะได้ บัณฑิตจึงตั้งพระนามให้พร…

…นั้น เมื่อน่าจะ เรียกว่า พระ วิภตฺตวา ( แต่ ) เรียกเสียว่า พระภควา [แก้บท ภตฺตวา] อนึ่ง เพราะเหตุที่พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นทรงคบ คือทรงเสพ ทรงทำให้มาก ซึ่งธรรมอันเป็นทิพวิหาร พรหมวิหาร และอริยวิหาร ซึ่งกายวิเวก จิตวิเวก…

…่อนที่จะนับเป็นมรรค อธิปไตยต่างๆ ได้ถูกเน้นย้ำเพื่อเป็นแนวทางในการเข้าใจอริยสัจอย่างถูกต้อง ทั้งนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเสพธรรมที่เป็นทิพวิหารและอริยวิหารอย่างมาก ซึ่งถือเป็นแนวทางการปฏิบัติธรรมที่สำคัญ

…่า เมขลา ฉะนั้นแล [พุทธานุสสติญาณ] เมื่อพระโยคาวจรนั้น ระลึกถึงพระพุทธคุณว่า " เพรา " เพราะเหตุนี้ๆ พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น เป็นพระอรห์ ฯลฯ เพราะเหตุนี้ ๆ พระผู้มี พระภาคเจ้านั้น เป็นพระภควา " ดังนี้อยู่ ในสมัยนั้น จิตข…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงความหมายและการใช้คำว่า 'พระภควา' และความสำคัญของการระลึกถึงพระพุทธคุณในจิตของผู้ฝึกฝน พระโยคาวจรมีจิตที่ปราศจากราคะ โทสะ และโมหะ โดยมุ่งเน้นที่พระตถาคตเจ้า การตกลงในพระกรรมฐาน

…้อมทั้งพยัญชนะ บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง [เพราะงามในเบื้องต้น ... ท่ามกลาง ... เบื้องปลาย จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงพระคาถาใดสักบทหนึ่ง พระคาถานั้น ก็งามในเบื้องต้นด้วยบาทแรกงามในท่ามกลางด้วย บาทที่ ๒ ที่ ๓ ง…

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเจริญธัมมานุสสติ โดยแนะนำให้ผู้ปฏิบัติไปในที่ลับเพื่อระลึกถึงคุณธรรมแห่งพระปริยัติธรรมและพระโลกุตตรธรรม อธิบายถึงคำสอนที่ถูกต้องและความงามของบทพระธรรมที่มีมาตั้งแต่ต้นจนจบ เพ

…งและงามในเบื้องปลาย โดยนัยดังกล่าวมาฉะนี้ (เพราะประกาศพรหมจรรย์พร้อมทั้งอรรถ ... พยัญชนะ ...] อนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น เมื่อทรงแสดงธรรม ย่อมทรง ประกาศคือทรงแสดงโดยนัยต่างๆ ซึ่งศาสนพรหมจรรย์ และมรรค พรหมจรรย์อันใด ศ…

ในบทนี้กล่าวถึงความงามที่เกิดจากการฟังและปฏิบัติศาสนธรรมซึ่งนำมาซึ่งความสุขและความเป็นตา ที่มีความงามในเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย ผ่านการประกาศพรหมจรรย์และแสดงศาสนธรรมต่างๆ โดยใช้หลักการของพยัญช

…เหตุนั้น เจ้าลัทธิอื่นเหล่านั้น จึงเป็นผู้มีธรรมเป็นทุรักขาตะ (กล่าว ชั่ว ) แท้ฉันใด อรรถแห่งธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า หาถึงความ วิปลาสฉันนั้นไม่ เพราะธรรมที่พระองค์ตรัสว่า ธรรมเหล่านี้เป็น อันตรายิกธรรม ธรรมเหล่านี้เป…

…นิยยานิกธรรม รวมถึงความสำคัญของปริยัติธรรมและโลกุตตรธรรมที่สอดคล้องกับการปฏิบัติที่นำไปสู่พระนิพพาน พระผู้มีพระภาคเจ้าได้สอนให้สาวกยึดมั่นในธรรมเหล่านี้ เพื่อเข้าถึงนิพพานได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม.

…า โดย ( นับเป็น ) คู่ บุรุษ ๔ คู่ โดย (นับ ) แยกเป็นองค์ๆ บุรุษบุคคล ๘ เหล่านี้ใด นี่คือหมู่สาวกของ พระผู้มีพระภาคเจ้า [แก้บทอาหุเนยโย] (นัยที่ ๑] ම พึงทราบวินิจฉัยในบททั้งหลายมีบทว่า อาหุเนยโย เป็นต้น (ต่อ ไป )

…ลุพระนิพพาน โดยเน้นที่การปฏิบัติเพื่อประโยชน์ที่สูงสุดและการศึกษาความหมายของบทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระผู้มีพระภาคเจ้า การตั้งอยู่ในปฐมมรรค-ปฐมผล.

…ย..." ดังนี้ ตรัส (สองฝ่าย เสมอกันเช่นนั้น ) ก็จริง แต่ที่แท้ บัณฑิตพึงทราบว่าคำ ( ในพระสูตร ) นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเพื่อแสดงคุณของเทวดา ที่พึงตั้งไว้ใน ฐานแห่งพยานทั้งหลาย เสมอกันกับคุณทั้งหลายมีศรัทธาเป็นต้นของ…

บทความนี้สำรวจความหมายและวิธีการเจริญเทวตานุสสติ โดยเชื่อมโยงถึงคุณธรรมที่มีอยู่ในตัวเองและในเทวดา ที่จำเป็นต้องมีศรัทธากล้าในการทำความดี บทความยังกล่าวถึงความสำคัญของการตั้งเทวดาเป็นพยาน และการระลึกถ

… และด้วยคุณทั้งหลายมีศรัทธาเป็นอาทิ อันเสมอเหมือนกับคุณของ ทวยเทพผู้มีอานุภาพมาก อนึ่ง ในมหานามสูตร พระผู้มีพระภาคเจ้า อันเจ้ามหานามศากยะทูลถามถึงนิสสัยวิหาร ธรรมที่พึ่งอาศัยอยู่) ของ พระโสดาบัน ก็ตรัสอนุสสติ ๖ นั้นโดย…

อนุสสติ ๖ จะสำเร็จแก่ท่านอริยสาวกทั้งหลาย เพื่อทำให้จิตของท่านหมดจดจากกามคุณและเข้าถึงปรมัตถวิสุทธิ์ พระพุทธเจ้าตรัสถึงอนุสสติ ๖ เฉพาะในธรรมวินัยของพระโสดาบัน เช่น ในมหานามสูตรและเคธสูตร เพื่อแสดงถึงว

…ม ๕ นี้แล้ว เจริญธรรม ๖ ต่อไป (คือ) ในการเจริญธรรม ๖ นี้ เธอพึงระลึกถึง ตถาคตว่า " แม้เพราะอย่างนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น..." ดังนี้เป็นต้น [บุถุชนบำเพ็ญก็สำเร็จประโยชน์ ถึงเป็นอย่างนั้น ( อนุสสติ ๖ นี้ ) แม้ปุ…

บทความนี้เกี่ยวกับการตั้งมั่นและการเจริญธรรม ๖ เพื่อทำให้จิตมีสมาธิและสร้างปัญญา ผู้ปฏิบัติควรระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้าเพื่อให้เกิดความเลื่อมใสและสามารถข่มนิวรณ์ได้ ผ่านการปฏิบัติวิปัสสนาเพื่อบรรลุหรื

…ุด ทุบด้วยก้อน และดุจความเหือดหายไปแห่งหยาดน้ำค้างทั้งหลายที่รัศมี ดวงอาทิตย์ต้องเอาฉะนั้น เหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัส (๓ คาถาแรก และพระโพธิสัตว์กล่าวคาถาที่ ๔) ว่า วันและคืนล่วงไป ชีวิตใกล้ดับเข้าไป อายุของ สัต…

ในพระพุทธศาสนา วิสุทธิมรรคชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการรู้จักความตายที่ใกล้เข้ามาในชีวิตเรา เหมือนกับน้ำที่เหือดหายไปในฤดูร้อน หรือผลไม้ที่สุกแล้ว ซึ่งมีความไม่ถาวร ความตายเป็นเรื่องที่ไม่อาจหลีกหนีได้

…าน โลกสันนิวาสทั้งปวงทีเดียว ถูกชาติ ติดตาม ถูกชราไล่ตาม ถูกพยาธิครอบงำ มรณะทำลายล้าง เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ภูเขาหินใหญ่ (สูง) จดฟ้า กลิ้งบด (สัตว์) มาทั้งสี่ทิศโดยรอบ (ไม่เว้นใคร) ฉันใดก็ดี ความแก…

เนื้อหานี้สื่อถึงสัจธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสเกี่ยวกับความแก่ ความเจ็บ และความตาย ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกชีวิตต้องเผชิญไม่ว่าจะเป็นผู้มีอำนาจหรือคนธรรมดา ในพระสูตรบัญญัติไว้ว่า ชีวิตทั้งหมดต้องเผชิญกับความทุก

…เพราะ ความ (ประดัง) ตกลงแห่งอุปัทวะเหล่านั้น ก็ถึงซึ่งความตายได้ ประการหนึ่งเหมือนกัน เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสไว้ ว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ครั้นกลางวันผ่านไป แล้ว กลางคืนย่างเข้ามา ย่อม…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาความตายตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยแสดงให้เห็นว่าร่างกายมีอุปัทวะที่สามารถนำไปสู่ความตายได้มากมาย และสอนให้ระลึกถึงความไม่แน่นอนของชีวิต ทุกข์หรือปัญหาที่เกิดขึ้

… ผู้ใดเป็นอยู่ยืน ผู้นั้นก็เป็นอยู่ สัก ๑๐๐ ปี เกินนั้นไปก็มีบ้าง แต่ (เป็นส่วน) น้อย เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย อายุของมนุษย์ทั้งหลาย นี้น้อย สัมปรายภพ (เล่า) ก็จะต้องไป จึงควรทำกุศล…

เนื้อหาเน้นความจริงเกี่ยวกับอายุของมนุษย์ที่สั้น และให้ข้อคิดว่าเมื่อชีวิตมีเวลาน้อย ควรใช้เวลาในการทำความดีและประพฤติพรหมจรรย์ โดยมีการยกตัวอย่างเหมือนหยาดน้ำค้างที่ไม่คงอยู่ สิ่งเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่

… 0 อย่างนี้ว่า "โอหนอ เราพึงเป็นอยู่ได้ชั่วคืน ๑ กับวัน ๑ (เพราะ ฉะนั้น) เรา (รีบ) ทำในใจถึงคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าเถิด ข้อนั้นจะพึงเป็นอุปการะแก่เรามากหนอ" ดังนี้ก็ดี ภิกษุผู้ที่เจริญ มรณสติอย่างนี้ว่า "โอหนอ เราพึ…

บทความนี้กล่าวถึงการเจริญมรณสติในชีวิตประจำวัน โดยมีการอ้างอิงคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ที่เจริญมรณสติจะได้รับอุปการะมากจากการทำใจให้ระลึกถึงคำสอนของพระองค์ในช่วงเวลาต่างๆ ของวัน ซึ่งร…

…งค์ในที่นี้ ค ใน ๑๔ บรรพนั้น เพราะเหตุที่ ๓ บรรพนี้คือ อิริยาบถบรรพ จตุสัมปชัญญบรรพ ธาตุมนสิการบรรพ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสโดย เป็นวิปัสสนา" สิวัฏฐิกบรรพ ๕ ตรัสโดยเป็นอาทีนวานุปัสสนา" (คือ อาทีนวญาณ) ในวิปัสสนาญาณทั้งหล…

บทนี้กล่าวถึงการเจริญกายคตาสติในวิสุทธิมรรค แบ่งเป็น ๑๔ บรรพ อาทิ อานาปานบรรพ อิริยาบถบรรพ และจตุสัมปชัญญบรรพ ทั้งนี้ กายคตาสติช่วยให้ภิกษุเจริญการปฏิบัติธรรมเพื่อผลดีในชีวิต นอกจากนี้ยังมีการอธิบายสม

…ระการไร.... จึงเป็นธรรมละเมียด แท้ด้วย ฯลฯ ให้รำงับไปโดยพลันด้วย Q. [ขยายความแห่งบาลีคำเฉลย] บัดนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าจะทรงยังความข้อนั้นให้พิสดาร จึง มหาฎีกาขยายความว่า ที่ว่าได้กายิกสุขด้วยนั้น ก็โดยที่ร่างกายของผู้เ…

เนื้อหานี้อธิบายความหมายของอเสจนโก โดยเชื่อมโยงถึงการฝึกอานาปานสติสมาธิซึ่งนำไปสู่ความสุขและการตัดขาดจากบาปและธรรมอันเป็นอกุศล การเข้าถึงฌานและผลลัพธ์ที่ตามมาซึ่งเกี่ยวข้องกับการบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญา