ความจริงของชีวิตและความตายในพระพุทธศาสนา : หน้า 8/266

๑๐๐ - หน้าที่ 8 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - 1 แม้พระเจ้าโศกผู้ทรงมีสุข ได้ครอบครองแผ่นดิน สิ้น (ชมพูทวีป) จ่ายพระราชทรัพย์ (วันละ) โกฏิ ในบั้นปลาย (แห่งพระชนมชีพ) ได้ทรงครองความเป็นใหญ่ต่อมะขามป้อมครึ่งผล เท่านั้น ด้วยทั้งเรือนร่าง (ของมหาราช) นั้นแหละ ครั้นบุญมาสิ้นไป พระองค์ก็บ่ายพระพักตร์ต่อ มรณะ ถึงซึ่งภาวะอันน่าเศร้าไปฉะนี้ อีกนัยหนึ่ง ความไม่มีดรกแม้ทั้งปวง ย่อมมีความเจ็บไข้เป็น ปริโยสาน ความเป็นหนุ่มทั้งปวงมีความเป็นปริโยสาน ความเป็นอยู่ ทั้งปวงมีความตายเป็นปริโยสาน โลกสันนิวาสทั้งปวงทีเดียว ถูกชาติ ติดตาม ถูกชราไล่ตาม ถูกพยาธิครอบงำ มรณะทำลายล้าง เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ภูเขาหินใหญ่ (สูง) จดฟ้า กลิ้งบด (สัตว์) มาทั้งสี่ทิศโดยรอบ (ไม่เว้นใคร) ฉันใดก็ดี ความแก่และความตาย ก็ฉันนั้น ย่อมครอบงำสัตว์ ทั้งหลาย คือพวกกษัตริย์ พวกพราหมณ์ พวก แพศย์ พวกศูทร พวกจัณฑาล และปุกกุสะ (กรรมกรเทขยะ) ไม่เว้นใคร ๆ บดขยี้หมดทั้งนั้น ในความแก่และความตายนั้น (ชัย) ภูมิสำหรับ พลช้างไม่มี สำหรับพลม้าก็ไม่มี สำหรับพลรถก็ ไม่มี สำหรับพลราบก็ไม่มี และทั้งใคร ๆ ไม่อาจ