วิสุทธิมรรค: ความหมายและคุณสมบัติของพระภาคเจ้า : หน้า 283/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 281 ในความข้อนี้ ท่านกล่าว ( เป็นคาถา ) ไว้ว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าเป็น ( ภคฺคราโค ) ผู้ทรง หักราคะ ( ภคฺคโทโส ) ผู้ทรงหักโทสะ ( ภคฺคโมโห ) ผู้ทรงหักโมหะ เป็นผู้หาอาสวะ มิได้ บาปธรรมทั้งหลายพระองค์ทรงหักเสีย (สิ้น ) แล้ว เพราะเหตุนั้น บัณฑิตจึงถวาย พระนามว่า พระภควา ก็แลความถึงพร้อมแห่งพระรูปกายของพระองค์ ผู้ทรงไว้ซึ่งพระ บุญลักษณะ ( ลักษณะอันเกิดเพราะบุญ ) นับด้วย ๑๐๐ เป็นอันท่าน แสดงแล้วด้วยความที่ทรงเป็นผู้มีพระภาคย์ (คือบุญบารมี ) ความถึง พร้อมแห่งพระธรรม เป็นอันแสดงด้วยความที่ทรงเป็น ( ภคฺคโทสะ ) ผู้หักโทสะ ความเป็นผู้ที่ชาวโลกและคนใกล้เคียงทั้งหลายรู้จักมากก็ดี ความเป็นผู้ที่คฤหัสถ์และบรรพชิตทั้งหลาย จึงไปมาหาสู่ก็ดี ความ เป็นผู้สามารถในอันช่วยขจัดทุกข์กายทุกข์ใจให้แก่เขาทั้งหลายผู้ไปหาก็ดี ความเป็นผู้ทำอุปการะเขาด้วยอามิสทานและธรรมทานก็ดีความเป็น ผู้สามารถในอันยังเขาให้ประกอบพร้อมไปด้วยโลกิยสุข และโลกุตตร สุขก็ดี ก็เป็นอันท่านแสดงแล้วด้วยพระคุณสมบัติ ๒ อย่างนั้น [แก้บท ภเคหติ ยุตฺโต] อนึ่ง เพราะเหตุที่ศัพท์ ภคะ ในโลกย่อมเป็นไปในธรรม ๖ อย่าง * มหาฎีกาท่านช่วยแยกความซึ่งรวมกันอยู่ออกให้เห็น เช่นว่าชาวโลกรู้จักมาก เพราะ ภาคุยวตา คนใกล้เคียงรู้จักมาก เพราะ ภคฺคโทสตา คฤหัสถ์ไปหา เพราะ ภาคุยวตา บรรพชิตไปหา เพราะ ภาคโทสตา