อนุสสติ ๖ แก่อริยสาวก : หน้า 321/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 319 [อนุสสติ ๖ สำเร็จแก่อริยสาวกเท่านั้น] ก็แลอนุสสติ ๖ นี้ ย่อมสำเร็จแก่อริยสาวกทั้งหลายเท่านั้น เพราะคุณของพระพุทธเจ้า และพระธรรม พระสงฆ์ย่อมปรากฏ (ชัด) แก่ท่าน และท่านประกอบพร้อมไปด้วยศีลทั้งหลายอันทรงคุณมีความ ไม่ขาดเป็นต้น ด้วยจาคะที่ปราศจากความตระหนี่ อันเป็นตัวมลทิน และด้วยคุณทั้งหลายมีศรัทธาเป็นอาทิ อันเสมอเหมือนกับคุณของ ทวยเทพผู้มีอานุภาพมาก อนึ่ง ในมหานามสูตร พระผู้มีพระภาคเจ้า อันเจ้ามหานามศากยะทูลถามถึงนิสสัยวิหาร ธรรมที่พึ่งอาศัยอยู่) ของ พระโสดาบัน ก็ตรัสอนุสสติ ๖ นั้นโดยพิสดาร เพื่อทรงแสดงนิสสัย วิหารของพระโสดาบันนั่นเอง แม้ในเคธสูตรก็ตรัส ( อนุสสติ ๖ นั้น) เพื่อประโยชน์แก่การทำจิตให้หมดจดด้วยอำนาจอนุสสติ แล้วได้ บรรลุปรมัตถวิสุทธิ์ยิ่งขึ้นไปแห่งอริยสาวก อย่างนี้ว่า " ดูกรภิกษุ ทั้งหลาย อริยสาวกในธรรมวินัยนี้ ย่อมระลึกถึงตถาคตว่า แม้เพราะ อย่างนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ฯลฯ ในสมัยนั้น จิตของเธอย่อม เป็นจิตดำเนินไปตรงแน่ว เป็นจิตออกไป พ้นไป เลิกไปจากเคธะ (ด้วยวิกขัมภนวิมุติ ) ภิกษุทั้งหลาย คำว่า เคธะ นั้นแลเป็นชื่อแห่ง กามคุณ ๕ ภิกษุทั้งหลาย สัตว์ลางพวกในโลกนี้ ทำอนุสสติฌานนี้ ให้เป็นอารมณ์แล้ว ย่อมหมดจดได้อย่างนี้ประการหนึ่ง " ดังนี้เป็นต้น แม้ในสัมพาโธกาสสูตรที่ท่านมหากัจจานะแสดง ก็กล่าว ( อนุสสติ ๖ นี้ ) โดยเป็นธรรมเครื่องได้ช่องว่าง ( ในที่คับแคบ เพื่อความเป็นผู้มี * อง. ฉกฺก. ๒๒/๓๔๗