พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 10 / 14

…ำรัสนี้ว่า "ผู้ที่เป็นอยู่นานก็อยู่ได้เพียง ๑๐๐ ปี หรือเกินไปบ้างเล็กน้อย แต่ไม่ ถึง ๒๐๐ ปี" ดังนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายเอาหมู่มนุษย์ผู้เกิด อยู่ในกาลทุกวันนี้ ฯ 9 สองบทว่า ทิพฺพานิ ปญฺจวสฺสสตาน ความว่า ๕๐ ปี ของ มนุ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการกำหนดอายุของมนุษย์และเทวดา ความยาวของการดำรงอยู่ในภุมมเทวดา บางชนิดมีอายุได้แค่ 9 วันในขณะที่บางชนิดอาจอยู่ได้จนถึงชั่วกัลป์ ทว่ามนุษย์ถือว่ามีอายุเฉลี่ยไม่เกิน 200 ปี พระพุทธเจ

… ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 233 เพราะว่า มรรคเบื้องบน ๓ อย่าง พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า "ภาวนา" เพราะเป็นไปในพระนิพพานอันมรรคที่ ๑ เห็นแล้ว ด้วย อำนาจภาวนาฯ ส่วนจิตตุปบาทที่สหรคตด…

…งแนวคิดอันเกี่ยวข้องกับอภิธัมมหาสังสารในมุมมองของกรรมและธรรม โดยเฉพาะว่าด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อย่าง ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึง 'ภาวนา' ซึ่งเกี่ยวพันกับการเห็นพระนิพพานและการละกิริยาที่ส่งผลให้สัตว์เกิดในอบาย ด้วยการผนวกคำสอ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 234 ทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แล้วในหมวดธรรมอันทัสสนะ พึงละ อย่างนี้ว่า "ราคะ โทสะ โมหะ และกิเลสที่รวมอยู่แห่งเดียว กันกับราคะเ…

ในหน้าที่ 234 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงธรรมอันทัสสนะที่ควรละ โดยเฉพาะราคะ โทสะ โมหะ และกิเลส อีกทั้งการภาวนาเกี่ยวกับจิตตุปบาทที่สหรคตด้…

…ฯ การถือเอาอินทรีย์มีอนัญญตัญสสามีตินทรีย์เป็นต้น เพื่อควา แห่งกิจพิเศษของอัธยาศัยบุคคลฯ ก็ในที่นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส อายตนะภายในไว้เบื้องต้น เพราะเป็นที่อาศัยพิเศษแห่งการบัญญัติ ว่าสัตว์ฯ ส่วนมนินทรีย์ แม้ความตรัสไว้…

…ายและการจัดลำดับของอินทรีย์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมถึงการตีความภาวะต่างๆ ของชีวิตนทรีย์และเวทนา โดยพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงสภาพเหล่านี้เพื่อแสดงความสำคัญในการบรรลุความบริสุทธิ์และความเข้าใจในธรรมที่ถูกต้อง รวบรวมความคิดท…

…ที่เป็นภายในและภายนอก ฯ ถามว่า ก็เพราะเหตุไร เมื่อมีธรรมเป็นเหตุแห่งทุกข์แม้อย่างอื่น ตัณหาเท่านั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าสมุทัยฯ แก้ว่า เพราะเป็นเหตุ

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาอธิบายถึงความสำคัญของขันธ์ในการเกิดทุกข์และการพ้นจากทุกข์ ซึ่งปรกฏว่า พระผู้มีพระภาคทรงยกขันธ์เป็นตัวแทนแห่งธรรมต่าง ๆ ที่มีความแตกต่างและเก

…ฏฐาภิบาลโนบาย สาธกในเบื้องต้นด้วย พลวัฑฒนธรรม พอเป็นนิทัสสนนัย สุขวัฑฒนธรรม ธรรมเป็นเครื่องเจริญสุข พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในจักกวัตติสูตร นำด้วยพระพุทธภาษิตตรัสสอนให้มีตนเป็นเกาะ (อัตตทีป) มีตนเป็นที่พึ่ง (ตัสสรณ) อย่าม…

เนื้อหาวิเคราะห์และแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของสุขวัฑฒนธรรมและมงคลวิเสสตามแนวทางของพระพุทธศาสนา อธิบายถึงแนวทางการดำเนินชีวิตที่มีพระธรรมเป็นเกาะ เป็นที่พึ่งพิง ซึ่งนำมาซึ่งสุขและความเจริญในหลายด้าน ทั้

…ษฎรทั้งปวงตามพระราชประสงค์ พระราชทานถวายวิสัชนา สุขวัฑฒนธรรม เป็นมงคลวิเสสที่ ๑ จึงรับ โภควัฑฒนธรรม พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในจักกวัตติสูตรต่อจากสุขวัฑฒนธรรมว่า กิญฺจ ภิกฺขเว ภิกขุโน โภคสม เป็นต้นแปลความว่า “ดูก่อนภิกษุทั…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการบรรลุฌานและความสุขในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการปฏิบัติสมาธิซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างสุขทางใจ โดยรวมถึงการบรรลุฌาน 4 ขั้นที่ส่งผลต่อความสงบสุขของภิกษุ รวมถึงการเชื่อมโยงระหว่าง

…้วอาจชักนำบุคคลให้ถึงสิ่งที่ต้องประสงค์ซึ่งไม่เหลือวิสัย สิ่ง ที่ต้องประสงค์นั้นก็ไม่จำกัดว่าสิ่งใด พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสรวมไว้ในหมวด โพธิปักขิยธรรม ธรรมเป็นฝักฝ่ายแห่งความตรัสรู้ ๓๗ ประการ ในจักกวัตติสูตรนี้ แสดงว่าอิทธิ…

เนื้อหากล่าวถึงการเจริญอิทธิบาท ๔ ประการ ซึ่งรวมถึง ฉันทะ (ความพอใจ), วิริยะ (ความเพียร), จิตตะ (ความตั้งใจ) และ วิมังสา (การพิจารณา) ที่ช่วยนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิตตามธรรมวินัย นอกจากนี้ยังได้มีการกล

…ม คือะรรมเป็นเหตุเจริญพระชนมายุพรรษาด้วย เป็นมงคลวิเสสที่ ๑ วรรณวัฑฒนธรรม ธรรมเป็นเครื่องเจริญวรรณะ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในจักรวัตติ สูตรต่อจากอายุวัฑฒนาธรรมว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในเรื่องวรรณะของภิกษุมีอธิบายอย่างไร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอายุวัฑฒนธรรมและวรรณวัฑฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวัน ทั้งสำหรับบุคคลทั่วไปและภิกษุ ซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนศีลธรรมและการทำความดี นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงการปกครองที่มี

…ป็นคนฉลาด มีความเพียร มีปัญญา บริหารตน ตั้งอยู่ในศีลแล้ว อบรมจิตและปัญญา อยู่ นั้น พึงถางชัฏนี้ได้" พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสในพระคาถานั้นว่า เป็นผู้ฉลาด ด้วย ปัญญาใด กิจที่ผู้นั้นจะพึงทำในปัญญานั้นหามีไม่ เพราะปัญญานั้น สำเร…

บทความนี้กล่าวถึงวิสุทธิมรรคและกระบวนการพัฒนาจิต โดยเน้นถึงการใช้ปัญญาและความเพียรเพื่อเผากิเลส ผ่านการตั้งอยู่ในศีลและการอบรมสมาธิและวิปัสสนา พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงสอนให้ผู้ที่มีกำลังกล้าและฉลาดตั้งอย

…ย์คือจักษุ ย่อมถึงความ สังวร ไรอินทรีย์คือจักษุ” (เป็นต้น) นี้ชื่อว่าสติสังวร สังวรที่กล่าว ไว้ว่า "พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า ดูก่อนอชิตะ กระแส [แห่งตัณหา] ทั้งหลายเหล่าใดมีอยู่ในโลก สติเป็นเครื่องกั้นกระแสเหล่านั้น เรา…

บทนี้กล่าวถึงเจตนาของบุคคลผู้เว้นจากโทษ อาทิ ปาณาติบาต ซึ่งเป็นเจตนาศีลและเจตสิกศีล พร้อมนำเสนอสังวร ๕ ประการ เช่น ปาฏิโมกข์สังวร และสติสังวร โดยยกตัวอย่างการปฏิบัติและหลักธรรมในบริบทของกฎเกณฑ์ปฏิบัติ

… มีความเป็นที่รักที่ชอบใจ อานิสงส์ของศีลเป็นอเนกอื่นอีกเล่า เป็นเบื้องต้น มีความสิ้นอาสวะเป็นที่สุด พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ โดยนัยว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย หากภิกษุพึงหวังว่า เราจึงเป็นที่รัก เป็นที่ชอบใจ เป็นที่เคารพ เป็นท…

บทความนี้กล่าวถึงอานิสงส์ของศีลในพระพุทธศาสนา มีการอธิบายอานิสงส์ 5 ประการ ได้แก่ การประสบโชคลาภ ความมีชื่อเสียงที่ดี ความกล้าเข้าร่วมบริษัทต่าง ๆ การไม่หลงทำกาลกิริยา และการเข้าถึงสวรรค์หลังความตาย น

…โดยปุคคลาธิษฐาน- เทศนาด้วยบทว่า ปาฏิโมกขสวรสวโต เพียงบทเดียวนี้ ส่วนคำว่า อาจารโคจรสมฺปนฺโน เป็นต้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเพื่อทร ข้อปฏิบัติอันเป็นทางถึงพร้อมแห่งศีลนั้นทั้งหมดนั้นแก่ผู้ปฏิบัติ [ อินทรียสังวร ] เพื่อทรงแสด…

บทความนี้กล่าวถึงอาจาระและโคจรในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการเข้าถึงและการประกอบพร้อมด้วยอาจาระและโคจร บทนี้อธิบายถึงแนวทางการปฏิบัติและความสำคัญของศีลในสิกขาบท รวมทั้งการรักษาฝ่ายปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับการ

…่อดทนก็ดี ความเกียจคร้านก็ดี เกิดขึ้นไซร้ ความไม่สำรวม ก็มีขึ้น ก็ความไม่สำรวมที่มีขึ้นอย่างนี้นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ความไม่สำรวมในจักขุนทรีย์ เพราะเหตุไร ? เพราะเหตุว่าเมื่อความ ไม่สำรวมนั้นมีอยู่ แม้ทวารก็เป็นอั…

บทความนี้กล่าวถึงปรัชญาในวิสุทธิมรรคที่เกี่ยวข้องกับจิตและการควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิดและดับของรูปารมณ์ผ่านกระบวนการของจักษุและมโนธาตุ พร้อมยกตัวอย่างการควบคุมการไม่สำรวมในจิต ตัวอย่างกา

…สดใส เช่นดังตัวละครและตัวระบำเป็นต้น หามิได้. อนึ่ง บัณฑิตพึงทราบว่าใน 4 บทนั้น บทว่า เนว ทวาย นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเพื่อละความเป็นอุปนิสัยแห่งโมหะ บทว่า น มทาย นั้น ตรัสเพื่อละความเป็นอุปนิสัยแห่งโทสะ สองบทว่า น มณฑ…

เนื้อหานี้พูดถึงการอธิบายและแปลวลีในวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะการมุ่งหมายของการกระทำทั้งในแง่ของโทสะ ราคา และโมหะ เมื่อลงรายละเอียดแต่ละบท จะเห็นว่าทั้งสองบทที่เกี่ยวกับความมุ่งมั่นของบุคคลในแต่ละด้านได้อธิ

…ำ เป็นสัปปายะแก่คนไข้ อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่นน้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อยเป็นต้น ก็บริวาร (เครื่องแวดล้อม) พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าบริขาร ในบาลีว่า "พระนครเป็นสถานอันเขาล้อมดีแล้ว ด้วยนครบริขาร " เป็นต้น อลังการ (เครื่องประดับ) …

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของเภสัชในกระบวนการรักษาที่มีต่อคนไข้ โดยเภสัชถูกมองว่าเป็นปัจจัยที่สร้างความสะดวกสบายและช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงบริขาร ซึ่งทำหน้าที่ห้อมล้

…ะประเสริฐกว่า ข้อที่บุคคล พึงเข้าไปนั่งกอดหรือเข้าไปนอนกอดกองไฟใหญ่ ฯลฯ โน่น เป็น ทุกข์ พระเจ้าข้า" พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราจะบอกท่านทั้งหลายให้ทราบ โดยข้อที่บุคคลพึงเข้าไปนั่งกอดหรือ เข้าไปนอนกอดกอ…

ในพระธรรมเทศนานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงความนับถือโดยการเปรียบเทียบระหว่างกองไฟและความสุข ท่านนำเสนอให้เห็นว่าการที่บุคคลจะเข้าไปนั่งหรือ…

…ทั้งปวง ) เป็นผู้พึงปรารถนาในสรรพราชกิจ ฉะนั้น เพราะฉะนั้น พระอรรถ กถาจารย์จึงกล่าวไว้ว่า " ก็แลสติ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็น คุณชาติจำปรารถนาในที่ทั้งปวง เพราะเหตุไร เพราะจิตมีสติเป็นที่ อาศัยไป และสติมีการรักษาเอาไว้…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคภาคนี้กล่าวถึงความสำคัญของสติที่มีต่อการรักษาจิตและการป้องกันความตกต่ำในอุทธัจจะและโกสัชชะ สติเปรียบได้ดั่งเกลือที่ต้องมีในอาหารเพื่อรักษารสชาติ และสามารถใช้เป็นอุปกรณ์ในการรักษาสม

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 167 " ถึงกระนั้น (ก็พึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า วิตกก วิจาราน รูปสมา ดังนี้ไว้ ก็เพื่อแสดงว่า เพราะองค์หยาบๆ ล่วง ไป ความบรรลุฌานที่ยิ่งกว่าปฐ…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการมีอยู่และการไม่มีของวิตกวิจารในทุติยฌานนั้นมีความละเอียดอ่อน ซึ

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 186 อีกนัยหนึ่ง พึงทราบว่าเวทนาเหล่านั้น 1 พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ เพื่อแสดงปัจจัยแห่งเจโตวิมุติที่เป็นอุทุกขมสุขด้วยก็ได้ แท้จริง อาการ ทั้งหลายมีการละทุกข์เป็นอา…

เนื้อหาในบทนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อเจโตวิมุตติในวิสุทธิมรรค ผ่านการวิเคราะห์คุณสมบัติของเวทนาและการเข้าถึงฌานที่ 4 โดยระบุว่าราคะและโทสะต่างถูกขจัด ซึ่งส่งผลให้เกิดความสุขอทุกขมและเจโ