พระธรรมสอนคุณสมบัติแห่งสุขวัฑฒนธรรม : หน้า 143/390

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก อิโต ปร์ ปวกขาม รุจจมาน หิ สุตฺวาน มหาราชาธิราชสุส ตโต สมฺปาทนตฺถาย สมมา วา ปกหนฺตสฺส ตปจฺจยา ชนินทสฺส ติ ติ วิเสสมงคล โยนิโส ปจจเวกฺขโต ภเวยย กตฺตุกามตา ภิยโยภาวาย สพฺพถา ธมฺเมน ปฏิปชฺชโต สิยา สุวตถุมงคล ។ ๑๔๗ ลำดับนี้ จักรับพระราชทานเลือกสรรคุณสมบัติที่ตั้งแห่งสวัสดิมงคลอันเป็นพิเศษยิ่ง ซึ่ง ได้ชื่อว่ามงคลวิเสส มารับพระราชทานถวายวิสัชนา เพื่อประดับพระปัญญาบารมีได้ทรงสดับแล้ว ทรงพระปัจจเวกขณ์ด้วยพระกำลังพระปรีชาญาณอันสูงส่ง พระราชปณิธาน เพื่อทรงบำเพ็ญ ปฏิบัติพระคุณสมบัติเหล่านี้ จะพึงเกิดมีบริบูรณ์มีขาดในสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าผู้ ทรงพระคุณอันประเสริฐ เมื่อพระราชปณิธานบังเกิดเช่นนั้น ก็จะทรงมีพระราชอุตสาหะโดยพระ อาการอันชอบ เพื่อจะทรงยงพระคุณสมบัตินั้น ๆ อันแม้ยังไม่สมบูรณ์ ให้พร้อมสมบูรณ์ เพื่อทรง เพิ่มพูนส่วนที่ได้ทรงบำเพ็ญแล้วให้ภัยโยยิ่ง ทรงปฏิบัติทุกสิ่งโดยราชธรรม พิพัฒนมงคลเลิศล้ำย่อมสำเร็จสัมฤทธิ์แด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า จรรยาเป็นปัจจัย. พระราชสิริสวัสดิ์ เพราะพระราช ในศกนี้ (๒๕๓๕) พระคุณสมบัติส่วนอัตตสมบัติ จะขอรับพระราชทานถวายวิสัชนา ด้วย สุขวัฑฒนธรรม กับ โภควัฑฒนธรรม ส่วนปรหิตสมบัติ จะขอรับพระราชทานถวาย วิสัชนาด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย สาธกในเบื้องต้นด้วย พลวัฑฒนธรรม พอเป็นนิทัสสนนัย สุขวัฑฒนธรรม ธรรมเป็นเครื่องเจริญสุข พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในจักกวัตติสูตร นำด้วยพระพุทธภาษิตตรัสสอนให้มีตนเป็นเกาะ (อัตตทีป) มีตนเป็นที่พึ่ง (ตัสสรณ) อย่ามีสิ่ง อื่นเป็นที่พึ่ง โดยมีธรรมเป็นเกาะ (ธัมมทีป) มีธรรมเป็นที่พึ่ง (ธัมมสรณ) อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่ พึ่ง ด้วยตรัสสอนภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ ให้ปฏิบัติจิตให้เป็นสติปัฏฐาน ซึ่งชื่อว่าได้ปฏิบัติจิต ให้ท่องเที่ยวไปในโคจร (ที่เที่ยว) ซึ่งเป็นวิสัยอันสืบมาจากบิดาของตน (สกเปตติกวิสัย) แล้ว ตรัสว่า จักเจริญด้วยอายุบ้าง จักเจริญด้วยวรรณะบ้าง จักเจริญด้วยสุขบ้าง จักเจริญด้วยโภคะ บ้าง จักเจริญด้วยพละบ้าง ๓ ได้ถวายวิสัชนาแล้ว ๒ ข้อ ในมงคลวิเสสกถา พุทธศักราช ๒๕๓๔ คือ อายุวัฑฒน ธรรม และ วรรณวัฑฒนธรรม สุขวัฑฒนธรรม ได้ตรัสไว้ยกภิกษุเป็นที่ตั้ง ว่า กิญฺจ ภิกขเว ภิกขุโน สุขสม เป็นต้น แปลความว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในเรื่องของสุขของภิกษุ มีอธิบายอย่างไร