พระโยคาวจร : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 9 / 12

…น้าที่ 230 อารุปปนิเทส อากาสานัญจายตนะ ก็ในอรูปกรรมฐาน ๔ ที่ท่านยกขึ้นแสดงไว้ในลำดับแห่งพรหม- วิหาร พระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญอากาสานัญจายตนะ เป็นอันดับแรก (พิจารณา) เห็นโทษในกรัชรูป (คือร่างกายสด ๆ) ทางโทษ (ภาย …

ในเนื้อหานี้ กล่าวถึงอรูปกรรมฐานที่พระโยคาวจรใช้ในการพัฒนาสติและปัญญา โดยการพิจารณาเห็นโทษในกรัชรูป การถือไม้พลอง และการทะเลาะวิวาทที่มาจากรูป เป…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ [อุปจารและอัปปนา] ๆ - หน้าที่ 234 พระโยคาวจรนั้น นึกหน่วงเอากสิณคฆาฎิมากาสนิมิตนั้นแล้วๆ เล่า ๆ ว่า 'อากาโส อากาโส - อากาศ อากาศ" ทำไปจนเป็นนิมิ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการนึกหน่วงเอากสิณในฌานอุปจาร การพัฒนาจิตให้รู้ลึกในนิมิตแห่งอากาศ การรำงับนิวรณ์และเสริมสร้างสมาธิ ที่สำคัญคือ การเข้าใจในรูปแบบการละนิวรณ์อย่างละเอียดในอรูปฌาน เพื่อให้เข้าถึงค

…หตุนั้น จึงว่า "เพราะก้าวล่วงรูป สัญญาโดยประการทั้งปวง” ดังนี้ แต่เพราะ (อรูปาวจร) สมาบัติเหล่านั้น พระโยคาวจรจะพึง บรรลุได้ด้วยการก้าวล่วงอารมณ์ (ตามลำดับ) ไม่เหมือนรูปาวจรฌาน มีปฐมฌานเป็นต้น ที่พึงบรรลุได้ในอ…

…สัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในบริบทของการปฏิบัติสมาธิและการพัฒนาจิต โดยที่ก้าวล่วงรูปสัญญาได้ช่วยให้พระโยคาวจรบรรลุอารมณ์ที่สูงกว่า การศึกษาเรื่องปฏิฆสัญญาเปิดสู่การเข้าใจถึงสัญญาทั้งห้าซึ่งมีความสำคัญในระดับกา…

…ายตนะนี้ บัณฑิตพึงทราบ ตามนัยที่กล่าวแล้ว (ในอากาสานัญจายตนะ) เถิด ก็และ ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั่นเรียกว่า "ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'อนนต์ วิญญาณ์ - วิญญาณเป็นอนันต…

ในบทนี้นำเสนอวิธีการเข้าถึงวิญญาณัญจายตนะและการใช้ใจในการนึกและตรึกตาม โดยเน้นการทำให้สติแน่นแฟ้นและการลดนิวรณ์ ทำให้จิตเป็นสมาธิอุปจาร และเข้าถึงการเจริญนิมิตที่เป็นธรรมชาติที่แผ่อยู่ทั่วอากาศ การเจร

…าย" เพราะอากาสานัญจะนั้น เป็นเหตุกำเนิด แห่งฌานนั้นด้วย" ดังนี้ก็ได้ เพราะเหตุที่ วิญญานัญจายตนะนี้ พระโยคาวจร จำต้องก้าวล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (อากาสานัญจายตนะนั้น) เ…

…้ช่วยให้เข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างฌานและอารมณ์ อากาสานัญจายตนะช่วยเป็นที่อาศัยและกำเนิดของฌาน ซึ่งพระโยคาวจรจะต้องก้าวล่วงสิ่งเหล่านี้เพื่อเข้าถึงความเข้าใจที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับจิตและการเจริญปัญญาในเส้นทางธรรม

…า "อนนต์ วิญญาณ วิญญาณเป็นอนันตะ" ดังนี้ อีกนัยหนึ่ง วิญญาณนั้นเป็นอนันตะ ด้วยอำนาจมนสิการ จริงอยู่ พระโยคาวจรนั้น เมื่อมนสิการถึงวิญญาณ ซึ่งมีอากาศเป็นที่ยึดหน่วงอยู่นั้นโดยไม่มีส่วนเหลือ ก็เท่ากับมนสิการว่า (…

ในบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์ความหมายของวิญญาณที่เชื่อมกับอากาศ โดยใช้หลักของมนสิการที่กล่าวถึงลักษณะของวิญญาณว่าเป็นอนันตะ ซึ่งไม่สามารถนับจำนวนได้และวิเคราะห์เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิญญาณในทางพระพุทธศาสนา บท

…แท้เขาเห็นแต่ความไม่มี โดยอาการ ว่า ที่นี่ว่างเปล่า เท่านั้น ฉะนั้น ก็แล ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั้น เรียกว่า "ก้าวล่วงวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว ทำในใจว่า 'นตฺถิ กิญจิ - ไม่มีสักหน่อย" เข…

เนื้อหานี้กล่าวถึงนัยที่สำคัญของอัปปนาในบริบทของอากิญจัญญายตนะ โดยอธิบายว่าการเกิดขึ้นของอัปปนาจิตนั้นทำให้บัณฑิตเห็นความรู้สึกในอากาศ อย่างไรก็ดี เมื่อมนสิการว่า “ไม่มี” ความรู้สึกนั้นก็หายไป ทำให้เห

…พราะวิญญาณัญจะนั้นเป็นเหตุกำเนิดแห่งฌานนั้นเหมือนกันด้วย" ดังนี้ก็ได้ เพราะเหตุที่อากิญจัญญายตนะนี้ พระโยคาวจรจำต้องก้าว ล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (วิญญาณัญจายตนะนั้น) เป…

…นวิสุทธิมรรค นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิญญาณัญจายตนะที่เกี่ยวโยงกับอารมณ์และการกำเนิดของฌาน เหตุที่พระโยคาวจรต้องก้าวล่วงไปยังวิญญาณัญจายตนะ เพื่อให้สามารถเข้าถึงธรรมะได้ โดยไม่มีการทำให้วุ่นวายทั้งในฌานและอาร…

…อากิญจะนั้น เป็นเหตุกำเนิดแห่งฌานนั้นเหมือนกันด้วย" ดังนี้ ก็ได้ เพราะเหตุที่เนวสัญญานาสัญญายตนะนี้ พระโยคาวจร จำต้องก้าว ล่วงเสียทั้งสองอย่างนั้น คือทั้งฌานทั้งอารมณ์อย่างนั้น โดยทำมิให้ (อากิญจัญญายตนะนั้น) เ…

…วิเคราะห์อากิญจัญญายตนะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับฌานและอารมณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงเนวสัญญานาสัญญายตนะ พระโยคาวจรต้องก้าวล่วงทั้งสองอย่างเพื่อให้เข้าถึงได้ ด้วยการไม่ให้ความคิดไปถึงอากิญจัญญายตนะ ทั้งนี้ยังมีการยก…

…ะ" นั้นมีอรรถาธิบายว่า ฌานนั้นเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เพราะความมีแห่งสัญญาใด สัญญานั้นย่อมมีแก่พระโยคาวจร ผู้ปฏิบัติอย่างใด ในวิภังค์จะแสดง ความปฏิบัติของพระโดยคาวจรนั้นก่อน จึงยกขึ้น (เป็นปุคคลาธิฏฐาน) ว่…

…ี่ 254 นี้ อธิบายถึงแนวคิดและความหมายของอากิญจัญญายตนะและเนวสัญญานาสัญญายตนะ โดยอ้างถึงการปฏิบัติของพระโยคาวจรในวิภังค์ซึ่งมีการทำใจในอากิญจัญญายตนะอย่างละเอียด โดยเฉพาะในความเข้าใจว่าเป็นธรรมละเอียด ที่อาจพิจา…

…หารในความ ข้อนี้ ความหมายรู้อันเกิดขึ้น โดยที่ถือเอาอาการที่ปฏิกูลในอาหารนั้น ชื่ออาหาเรปฏิกูลสัญญา พระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญอาหารเรปฏิกูลสัญญา นั้น พึงเรียนเอากรรมฐานได้แล้ว (จำไว้) มิให้ผิดจากที่เรียกมา แม้แต่…

บทนี้กล่าวถึงความเข้าใจในกพฬิงการาหารที่มีภัยเฉพาะในประเด็นต่างๆ ของอาหาร ผ่านการสื่อสารด้วยพระโอวาท ทั้งยังชี้แนะแนวทางในการพิจารณาความปฏิกูลในอาหาร ๔ ประเภท เช่น ของกิน ของดื่ม และอื่นๆ โดยยกตัวอย่า

…ต-ปฏิกูลโดยการเกิดไป ใน ๑๐ บทนั้น บทว่า "คมนโต - โดยการเดินไป " นั้น ความว่า ความปฏิกูลโดยการเดินไป พระโยคาวจรพึงพิจารณาเห็น โดยนัยดังนี้ว่า "อันบรรพชิตในพระศาสนาที่ขึ้นชื่อว่ามีอา าที่ขึ้นชื่อว่ามีอานุภาพมาก อ…

เนื้อหาเกี่ยวกับหลักการทางธรรมที่พระโยคาวจรต้องพิจารณาในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะหลักการที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติตนเพื่อความบริสุทธิ์และการรักษาศ…

…ธอจำต้องเหยียบ ย่ำด้วย จำต้องเจอด้วย จำต้องได้กลิ่นด้วย ก็เพราะอาหารเป็นเหตุ ความปฏิกูลโดยการเดินไป พระโยคาวจรจึงเห็นลงดังนี้เถิดว่า "โอ ! ปฏิกูลจริงนะพ่อ อาหาร (นี้) " ฟังดูพิลึกพิลั่น หมู่บ้านอะไร มีกระทั่งซา…

ในบทนี้พูดถึงการเดินทางของผู้ที่ประสบกับทางที่มีปัญหาในหมู่บ้าน ซึ่งเต็มไปด้วยซากสัตว์และกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ ผู้เดินทางต้องเผชิญกับอุปสรรคมากมาย เช่น ตอไม้ หนาม และซากต่างๆ เมื่อเข้าใกล้หมู่บ้าน พวก

…ต้องทนด้วย ตั้งแต่เข้าสู่หมู่บ้าน จนกระทั่งออกไป ก็เพราะอาหารเป็นเหตุโดยแท้ ความปฏิกูลโดย การแสวงหา พระโยคาวจรจึงเห็นลงดังนี้เถิดว่า "โอ ! ปฏิกูล จริงนะพ่อ อาหาร (นี่) " (ปริโภคโต - ปฏิกูล โดยการบริโภค] (ความปฏ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความปฏิกูลที่เกิดขึ้นจากการบริโภคอาหารและผลกระทบที่มีต่อพระภิกษุเมื่อมีการสัมผัสอาหาร โดยสิ่งเหล่านี้รวมถึงความรู้สึกของความละอายในการบริโภคที่มาจากการแสวงหาอาหารที่อาจก่อให้เกิดปัญห

… หาสัตว์ (คือวิญญาณ) มิได้ เป็นของเหลว มีอาการซึมซาบ ได้ เป็นอาโปธาตุ ด้วยประการฉะนี้" [เตโชโกฏฐาส] พระโยคาวจร ครั้นยังมนสิการให้เป็นไปในปฐวีโกฏฐาส และ อาโปโกฏฐาสทั้งหลาย มีผมเป็นอาทิ ดังกล่าวมานี้แล้ว จึงยังมน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความไม่มีอัตตาในร่างกาย โดยเปรียบเทียบกับน้ำมูตรในกระเพาะปัสสาวะและหม้อดินที่อยู่ในหลุมโสโครก แสดงให้เห็นว่าธาตุทั้งหลายไม่มีความคิดหรือการรับรู้เกี่ยวกัน จึงไม่มีวิญญาณอยู่ในร่างกาย

…า (จาก อัตตตา) หาสัตว์ (คือวิญญาณ) มิได้ มีอาการกระพือไปมา เป็น วาโยธาตุ" ธาตุทั้งหลายย่อมจะปรากฏแก่พระโยคาวจรนั้น ผู้มีมนสิการเป็น ไปอย่างนี้ เมื่อเธออาวัชนาการไป มนสิการไปซึ่งธาตุเหล่านั้น แล้ว ๆ เล่า ๆ อุปจา…

เนื้อหานี้อธิบายถึงร่างกายและธาตุต่างๆ ที่มีอยู่ในนั้น ซึ่งไม่มีความคิดและเป็นอัพยากฤต เพื่อให้พระโยคาวจรเจริญกรรมฐานได้อย่างถูกต้อง โดยใช้การกำหนดลักษณะของธาตุทั้งสี่ในโกฏฐาสเพื่อช่วยในการฝึกปฏิบัติ รวมถึ…

…่ซึมซาบได้ในโกฏฐาส ๖ นั้นแหละว่า ธาตุน้ำ จึง กำหนดเอาลักษณะทีร้อยในโกฏฐาส ๖ นั้นแหละว่า ธาตุไฟ เมื่อพระโยคาวจรนั้นกำหนดไปอย่างนั้น ธาตุทั้งหลายย่อมจะ ปรากฏ อุปจารสมาธิย่อมจะเกิดขึ้นแก่เธอผู้อาวัชชนาการไป มนสิกา…

เนื้อหาฉบับนี้ว่าด้วยการกำหนดลักษณะของธาตุทั้งสี่ตามหลักอนุญาตในวิสุทธิมรรค โดยจำแนกธาตุลม ธาตุดิน ธาตุน้ำ และธาตุไฟ ผ่านการพิจารณาในโกฏฐาส และการเกิดอุปจารสมาธิในการปฏิบัติธรรม โดยให้ผู้ปฏิบัติได้เรี

…ัน) อสมนุนาหารโต ปจฺจยวิภาคโต โดยไม่มีความคิดคำนึง โดยจําแนกปัจจัย [โดยความแห่งคำ] ในอาการเหล่านั้น พระโยคาวจรผู้เมื่อจะมนสิการ โดยความแห่ง คำ พึงมนสิการโดยความแห่งคำตอบที่แปลกกันและเสมอกันอย่างนี้ (โดยแปลกกัน)…

…ปฐวี, อาโป, เตโช และวาโย ที่ถูกจัดกลุ่มตามคุณลักษณะและคุณสมบัติในบริบทของทุกข์และการตีความทางปรัชญา พระโยคาวจรได้ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของธาตุและทุกข์โดยการแยกแยะลักษณะของธาตุตามคุณสมบัติทั้งในด้านที่เหมือนก…

…่งธรรม ๑๐ กับ ชีวิตนทรีย์และภาวะบ้าง แต่ก็คงนับว่า เป็นปฐวีธาตุ อาโปธาตุ โดย อำนาจแห่งลักษณะที่เด่น พระโยคาวจรจึงมนสิการ โดยกลาปดังกล่าว มาฉะนี้ [โดย (ย่อยให้) เป็นจุณ] ข้อว่า "โดยเป็นจุณ" มีพรรณนาว่า ก็และปฐวี…

บทความนี้พูดถึงอาการ ๑๒ ตามแนวคิดของวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงธรรม ๘ ที่รวมกันเพื่อสร้างความสมมติในคำว่า "ผม" และการทำงานของธาตุทั้ง ๔ ในสรีระมนุษย์ โดยเน้นเรื่องการทำงานร่วมกันระหว่างปฐวีธาตุ อาโปธาตุ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 61 * และภาพชายเป็นต้น ดังนี้แล ฉะนี้ พระโยคาวจรจึงมนสิการโดย (ย่อมให้) เป็นจุณ ดังกล่าวมา [โดยอาการมีลักษณะ] ข้อว่า "โดยอาการมีลักษณะเป็นต้น" มีพรร…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการสอนของพระโยคาวจรเกี่ยวกับธาตุทั้งสี่ โดยแบ่งออกเป็นสามข้อ ว่าด้วยลักษณะ รส และเครื่องปรากฏของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธา…