วิตก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 15 / 19

…นกตามอานุภาพและอารมณ์ มีปริตต ปริตตารมณ์สมาธิเป็นต้น (จตุกกะที่ ๓] ปฐมฌานประกอบด้วยองค์ ๕ ด้วยอำนาจ วิตก วิจาร ปีติ สุข

บทนี้สำรวจความหมายของสมาธิในพุทธศาสนา แบ่งสมาธิเป็น 4 ประเภทตามอานุภาพและอารมณ์ ได้แก่ ปริตตปริตตารมณ์, ปริตตอัปปมาณารมณ์, อัปปมาณปริตตารมณ์ และอัปปมาณอัปปมาณารมณ์ โดยระบุว่าคุณสมบัติของสมาธิแต่ละประเ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 11 และสมาธิอันข่มนิวรณ์ได้แล้ว ต่อนั้น ทุติยฌาน วิตก วิจาร สงบไป เหลือองค์ ๓ ต่อนั้น ตติยฌาน ปีติคลายไป เหลือองค์ ๒ ต่อนั้น จตุตถฌาน ละสุขเสีย เหลือองค์…

บทความนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับสมาธิและฌานในวิสุทธิมรรค โดยบรรยายความหมายของฌาน ๔ รวมถึงทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน พร้อมกับอธิบายการประกอบสมาธิและการจัดประเภทสมาธิ ทั้งหานภาคิยะ ฐิติภาคิยะ วิเสสภาคิยะ

…) ก็เป็นหานภาคินี " (ส่วน) วิเสสภาคิยธรรม พึงทราบตามนัยนี้ว่า "สัญญาและมนสิการที่สหรคตด้วยความไม่มี วิตกเกิดขึ้น (ดำเนินไป) ปัญญาก็เป็นวิเสสภาคินี " ดังนี้ [การเจริญสมาธิ] ส่วนคำเฉลยในปัญหาข้อว่า " สมาธิน…

บทนี้สื่อถึงการเข้าใจและเจริญสมาธิตามหลักของวิสุทธิมรรค โดยการเชื่อมโยงสมาธิกับการเจริญปัญญา ทั้งยังอธิบายถึงลักษณะเฉพาะของสมาธิที่ถูกต้องและผลกระทบต่อการเจริญธรรมในระดับต่างๆ ของผู้ปฏิบัติ เพื่อให้ได

…ิยาของตน " นั้นต่อไป คำว่า จริยา ได้แก่จริยา ๖ คือ ราคจริยา โทสจริยา โมหจริยา สัทธาจริยา พุทธิจริยา วิตกจริยา แต่อาจารย์ลางพวกประสงค์เอา จริยา ๑๔ ทั้งจริยา 6 นี้ โดยสังสัคคะ ( ความระคนกัน ) และ สันนิบาต (…

เนื้อหาเกี่ยวกับความเข้าใจในกรรมฐานและจริยาที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล ความสำคัญของการเข้าไปหากัลยาณมิตรเมื่อกายใจมีความพร้อม ในบทนี้จะพูดถึงจริยา ๖ และการแบ่งกลุ่มของจริยา ๑๔ ดังที่ได้กล่าวไว้ การที่ราคะ

… จึงมีส่วนเสมอกันแห่งคน โทสจริต ฝ่ายว่าคนโมหจริต เมื่อพยายามทำกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ให้เกิดขึ้นอยู่ วิตกทั้งหลายที่เป็นอันตราย (ต่อการทำกุศล) มักจะ เกิดขึ้น ( ทั้งนี้ ) เพราะวิตกมีลักษณะใกล้ต่อโมหะ จริงอย…

บทความนี้อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์ โทสะ และปัญญาในบริบทของการทำกุศลธรรม โดยชี้ให้เห็นว่าโทสะและปัญญานั้นมีอิทธิพลต่อการกระทำของมนุษย์ ปัญญาเป็นคุณลักษณะที่ไม่พัวพันกับโทสะ ขณะที่โทสะมักจะหาความผ

…ระ มหากัจจานเถระกล่าวไว้ในคัมภีร์เปฎกะว่า " สมาธิเป็นปฏิปักษ์ต่อ กามฉันท์ ปีติเป็นปฏิปักษ์ต่อพยาบาท วิตกเป็นปฏิปักษ์ต่อถีนมิทธะ สุขเป็นปฏิปักษ์ต่ออุทธัจจกุกุจจะ วิจารเป็นปฏิปักษ์ต่อวิจิกิจฉา" ดังนี้ โดยนั…

…วรณ์ทั้งหลายในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่มไว้ของนิวรณ์ที่กล่าวถึงในบทเพลงคือก…

…รงดอกปทุม แห่งแมลงภู่ที่มีใจผูกพันอยู่ในกลิ่น (ปทุม ) ฉะนั้น (ส่วน) วิจาร มีความเป็นไปละเมียด ( กว่าวิตก ) เป็นภาวะที่จิตไม่แกว่งนัก ดุจ การกางปีก (ราร่อน ) ไปแห่งนกที่ขึ้นอยู่ในอากาศแล้ว และดุจการ บินวน …

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับวิตกและวิจารในสภาวะแห่งฌาน ตามที่กล่าวในอรรถกถาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสองฌานแรก แสดงให้เห็นถึงบทบาทของ…

…ใช้ เครื่องมือคือแปรงขนสัตว์อุ้มน้ำมันผสมฝุ่นขัด ( ภาชนะนั้น ) ด้วยมือ ข้างหนึ่ง ฉะนั้น นัยเดียวกัน วิตกเป็นดังมือที่ตบ (ขึ้นรูป) วิจารเป็นดังมือที่ คอยแต่งตรงนั้นตรงนี้ แห่งช่างหม้อผู้หมุน (แป้น ) ล้อทำภ…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้าถึงสภ…

…ั้นท่านเรียกว่า " องค์ที่จะต้องละ " เพราะเป็นตัวทำ อันตรายแก่ฌานอย่างมาก ดังกล่าวมาฉะนี้ ก็เพราะว่า วิตกย่อมปักจิตลงไปในอารมณ์ วิจารตามผูกพันไว้ ปีติอันเกิดแต่ประโยคะสมบัติทำความอิ่มเอิบ และสุขทำความเฟื่อ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการทำอันตรายของนิวรณ์ ๕ ต่อฌาน โดยเฉพาะกามฉันทะและพยาบาทที่ทำให้จิตไม่ตั้งมั่นในเอกัตตารมณ์ รวมถึงการกล่าวถึงการเข้าสู่ฌานที่อาจมีการเกิดขึ้นของอกุศลจิต แม้ในขณะที่มีฌาน. ข้อความนี้ช

…่ากามาวรจิตนอกนี้แห่ง องค์ ๕ นั้น ในองค์ ๕ นั้น เอกัคคตาพระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงชี้ไว้ ในปาฐะว่า สวิตกก สวิจาร์...นี้ก็จริงอยู่ถึงอย่างนั้นเอกกัคคตา ก็นับเป็นองค์ได้แท้ เพราะตรัสไว้ในวิภังค์ว่า " คำว่าฌ…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายลักษณะและความงามสามประการที่เกี่ยวข้องกับปฐมฌาน พร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงค

…นปฐมฌานนั้นว่า สมาบัตินี้มีข้าศึก คือนิวรณ์อยู่ใกล้ และว่าสมาบัตินี้ยังมีองค์ทรามกำลัง เพราะความ ที่วิตกวิจารยังเป็นธรรมหยาบ ดังนี้แล้ว พึงทำในใจถึงทุติยฌานโดย ว่าเป็นธรรมละเอียด ปล่อยวางความพอใจในปฐมฌาน …

…าธิที่มีสติสัมปชัญญะเข้มข้นนั้นจะเป็นกุญแจสำคัญในการเข้าสู่สภาวะที่สงบและมีความสุขที่แท้จริงโดยไม่มีวิตกกังวลในจิตใจ ต่อมา จิตจะต้องมีกระบวนการเปลี่ยนแปลงอารมณ์จากองค์หยาบไปสู่ความละเอียด เพื่อให้สามารถบร…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 163 วิจาร ไม่มีวิตก เพราะวิตกวิจารระงับไป มีแต่ปีติและสุขอันเกิดแต่ สมาธิอยู่ ด้วยประการฉะนี้ ทุติยฌานปฐวีกสิณอันละองค์…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุทุติยฌานซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากปฐมฌาน โดยพิสูจน์ให้เห็นว่าเมื่อวิตกและวิจารระงับไป จะเกิดปีติและสุขจากสมาธิแทน โดยอธิบายว่าธรรมทั้งหลายในปฐมฌานและทุติยฌานมีความแตกต่าง…

… เทียบเคียงกันได้ และลงกันได้แน่ ๆ กับวิภังค ปาฐะที่กล่าวมาดังนี้นั้น ก็พึงทราบอย่างนั้นเถิด [ แก้ อวิตกฺก์ อวิจาร์ ] ปาฐะว่า อวิตกก์ อวิจาร มีอรรถาธิบายว่า ความตรึกไม่มี ในทุติยฌานนั้น หรือว่า แก่ทุติยฌา…

บทนี้อธิบายถึงลักษณะของจิตในฌานที่ไม่มีความตรึกตรองหรือวิตกและอวิจาร ตามปาฐะในวิสุทธิมรรค โดยชี้แจงว่าทุติยฌานมีความสงบและไม่มีการวิเคราะห์ ว่าแม้จะมีการกล่าวถ…

…๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 167 " ถึงกระนั้น (ก็พึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า วิตกก วิจาราน รูปสมา ดังนี้ไว้ ก็เพื่อแสดงว่า เพราะองค์หยาบๆ ล่วง ไป ความบรรลุฌานที่ยิ่งกว่าปฐมฌานขึ้นไป…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการ…

…น ) นี้เท่านั้นควรเรียกว่าสมาธิ เพราะไม่หวั่นไหว และเพราะ ผ่องใสดีอย่างยิ่ง โดยปราศจากความกำเริบแห่งวิตกวิจาร เพราะ เหตุนั้น เพื่อสรรเสริญสมาธินี้จึงตรัสว่า สมาธิชิ แต่ทุติยฌานนี้ เท่านั้น บทว่า ปีติสุข น…

…รพิจารณาทุติยฌานนี้ นักปฏิบัติต้องทราบลักษณะเฉพาะที่รู้จักกันว่า ปีติสุข และ เอกัคคตา โดยฌานนี้ไม่มีวิตกวิจารที่กวนใจ ทำให้เกิดความผ่องใสแห่งจิต วิสุทธิมรรคยังเป็นแหล่งความรู้สำคัญในการเข้าใจการเจริญฌานแล…

… (ความคลายไป) ก็ จ ศัพท์ในระหว่าง บททั้ง ๒ เป็นสัมปิณฑนัตถนิบาต (คือ) จ ศัพท์นั้นผนวกเอารูปสนะ หรือ วิตกวิจารณ์ รูปสมะ เข้ามาด้วย ในอรรถสองอย่างนั้น เมื่อ จ ศัพท์ผนวกเอา วูปสมศัพท์เดียวเข้ามา พึงทราบโยชนา…

บทความนี้กล่าวถึงการเข้าถึงฌานที่ ๓ ในวิสุทธิมรรค โดยระบุว่าพระโยคาวจรสามารถบรรลุฌานนี้ได้ด้วยการปล่อยวางปีติและมีสติสัมปชัญญะ มีความสุขในกาย ซึ่งสอดคล้องกับคำสอนของพระอริยบุคคล. นอกจากนี้ ยังมีการวิเ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 171 เพราะสงบระงับด้วย" แต่เมื่อ จ ศัพท์นั้นผนวกเอาวิตกวิจารรูปสม ศัพท์เข้ามา พึงทราบโยชนาดังนี้ว่า "เพราะปีติคลายไปด้วย เพราะ วิตกวิจารระงับไปยิ่งขึ้นอีกห…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้…

…าวัชชนะเหมือนกัน ก็พึงมีได้ เพราะเหตุที่ โทมนัสสินทรีย์นั้น เมื่อความเหนื่อยกายและความเหนื่อยใจอันมีวิตก วิจารเป็นปัจจัยมีอยู่ ก็ย่อมเกิดขึ้น และเพราะไม่มีวิตกวิจาร มันจะ ไม่เกิดขึ้นเลย อนึ่งเล่า วิตกวิจา…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส

…ฌานนั้นว่า " สมาบัติ นี้มีข้าศึกคือนิวรณ์อยู่ใกล้ " และว่า " สมาบัตินี้นับว่ามีองค์ทราม เพราะความที่วิตกเป็นองค์หยาบ " ดังนี้แล้ว พึงทำในใจถึงทุติยฌาน โดยว่าเป็นธรรมละเอียด ปล่อยวางความพอใจในปฐมฌานเสีย ทำ…

บทความนี้กล่าวถึงจตุตถฌานที่เป็นฌานที่ 4 ตามคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยมีการอธิบายถึงองค์ประกอบต่างๆ ของจตุตถฌาน และความสัมพันธ์ระหว่างจตุตถฌานกับปัญจกฌาน รวมถึงการพัฒนาจิตใจจากปฐมฌานไปยังทุติยฌาน

…วี ดังนี้ เพื่อละองค์หยาบและเพื่อได้องค์ละเอียดอยู่ ทุติยฌานย่อมเกิดขึ้นโดย นัยที่กล่าวมาแล้วนั่นแล วิตกอย่างเดียวเท่านั้นเป็นองค์สำหรับละแห่ง ทุติยฌานนั้น องค์ ๔ มีวิจารเป็นอาทิเป็นองค์ประกอบ คำที่เหลือม…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการบรรลุตติยฌานในกระบวนการฝึกสมาธิ โดยเน้นการทำใจให้บริสุทธิ์ผ่านการบริกรรมคำว่า 'ปฐวี' เพื่อประสบผลแห่งการพัฒนาในจิตและการละองค์หยาบในทางจิตใจ จะได้ปรับเข้าสู่ความละเอียดในตติยฌ