ว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 162 / 564

ม.4 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 96 เห็นโทษในกามทั้งหลาย โดยนัย ( พระบาลี ) ว่า กามทั้งหลายมี คุณน่ายินดีน้อย ดังนี้เป็นอาทิ (จน) เกิดความพอใจในเอนขัมมะ อันเป็นเครื่องสลัดกามออกไป…

เนื้อหาว่าด้วยการเห็นโทษในกามทั้งหมด รวมถึงอุบายที่ช่วยสลัดกามออกไป โดยการพึ่งพาการระลึกถึงพระพุทธ พระธรรม และ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 105 เล็บ ขน (จมูก?) ของพระโยคาวจรนั้นยาวหรือว่าร่างกายมี เหงื่อไคลจับก็ดี เมื่อนั้น ชื่อว่า วัตถุภายในไม่สดใส คือไม่หมด จด ส่วนว่าเมื่อใดจีวรของเธอ…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของความสะอาดทั้งภายในและภายนอกของพระโยคาวจร ซึ่งมีผลต่อการพิจารณาสังขารโดยญาณที่หมดจด หากวัตถุภายในและภายนอกไม่สดใส จะส่งผลกระทบต่อญาณในจิตเจตสิก ทำให้สังขารไม่ปรากฏชัดและกรรมฐ

… ความน้อมใจไปในปีตินั้น พระโยคาวจร เมื่อยังธรรมเหล่านั้นให้เกิดขึ้นด้วยอาการเหล่านี้ ดังกล่าวมา ชื่อว่าทำสัมโพชฌงค์ ๓ มีธัมมวิจยสัมโพชฌงค์เป็นต้น ให้เจริญ พระโยคาวจรยกจิตในสมัยที่ควรยก อย่างนี้แล (๕) ข่ม…

ในประโยคที่ 8 ของวิสุทธิมรรค พระโยคาวจรได้อธิบายถึงการน้อมใจไปในปีติ และวิธีการข่มจิตในช่วงเวลาที่ควรจะข่ม โดยเฉพาะเมื่อจิตมีอาการฟุ้งซ่าน การเจริญสัมโพชฌงค์ในสมัยที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้จิตไม่สามารถสงบไ

…- หน้าที่ 125 โกสัชชะ เพราะมีความเพียรหย่อนไป แม้เธอ (รูปนี้) ก็ไม่อาจถึง อัปปนาได้ (เหมือนกัน )ส่วนว่าภิกษุใด (ค่อย) เปลื้องจิตที่หดหู่ไป แม้หน่อยหนึ่งเสียจากความหดหู่ ที่ฟุ้งซ่านไปแม้นิดหนึ่งเสียจากควา…

…ารพัฒนาและควบคุมจิตไปในทางที่ดี ซึ่งจำเป็นต้องมีความพยายามและทำสมาธิอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ยังระบุถึงว่าการเข้าถึงอัปปนาจะเกิดขึ้นได้เมื่อมีการทำสมาธิและเพียรพยายามอย่างสม่ำเสมอ.

…่งภวังคไป ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 127 ฝ่ายพระโคทัตตเถระนักอภิธรรม อ้างสูตรนี้ว่า "ธรรมทั้งหลาย" อันเป็นกุศลที่เกิดก่อน ๆ ย่อมเป็นปัจจัยโดยเป็นอาเสวนปัจจัยแห่ง "ธรรมทั้งหลายอันเป็นก…

…ล้จะตกลงไปในภวังค์ อัปปนาเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในขณะจิตเดียวและมีรายละเอียดเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างชวนะต่าง ๆ ที่อาจจะมีผลต่อการเกิดอัปปนาในธรรมบรรยายจากมหาฎีกา และยังสามารถที่จะมีได้ในชวนะที่สี่ยุห…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที 131 ก็แลด้วยบทว่า 'กาเมหิ' นี้ บัณฑิตพึงทราบว่า ท่านสงเคราะห์ เอาทั้งวัตถุกามที่กล่าวไว้ใน ( มหา ) นิเทศโดยนัยว่า " ว…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความหมายของ 'กาเมหิ' ที่เกี่ยวข้องกับวัตถุกามและกิเลสกามในวิสุทธิมรรค โดยเน้นถึงการสงัดจากวัตถุกามที่กล่าวใน มหานิเทศและความเชื่อมโยงกับกิเลสกามใน ฌานวิภังค์ บัณฑิตสามารถเข้าใ

…เหล็กแหลมอันหมุน ( ทำรอย ) อยู่ด้านอก (ภาชนะ ) แห่งช่างผู้ทำ รอยวงกลม ( ในภาชนะ ฉะนั้น ฌานนี้ได้ชื่อว่า สวิตกุก สวิจาร์ เพราะเป็นไปกับวิตกนี้ และวิจารนี้ ดังกล่าวมา ดุจต้นไม้เป็นไปกับดอกและผลฉะนั้น แต่ ใ…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้า…

…ที่ 140 กองไข่มุกอยู่นั่นเอง อุพเพงคาปีติก็เกิดขึ้น นางโลดลิ่วไปในอากาศ ลงที่ลานพระเจดีย์ลอยฟ้าก่อนกว่ามารดาบิดาเสียอีก ไหว้พระเจดีย์ แล้วยืนฟังธรรมอยู่ พอมารดาบิดามาถึงจึงทักนางว่า " แม่เอ๊ย เจ้ามา ทางไ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอุพเพงคาปีติ คือปีติที่ทำให้ร่างกายสามารถเคลื่อนที่ในอากาศ มีตัวอย่างจากการที่นางโลดลิ่วไปยังลานพระเจดีย์ได้เมื่อได้เห็นแสงจันทร์และมีพระพุทธเป็นอารมณ์ โดยการอธิบายถึงประสบการณ์นี้ช่วย

…ด้ ผรณาปีตินี้เป็นปีติที่ท่าน ประสงค์เอาในอรรถนี้ ส่วนบทนอกนี้ ( คือสุข ) มีอรรถดังนี้ ความสำราญชื่อว่า สุข อีกนัยหนึ่ง ธรรมชาติใดกัดเสีย ( หรือ ) ขุดเสีย ( คือ ) กำจัดเสียด้วยดี ซึ่งอาพาธในกายและใจ เหตุ…

เนื้อหาวิเคราะห์ถึงสุขที่เกิดจากการกำจัดอาพาธในกายและใจ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างปีติและสุขในบริบททางพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความแตกต่างระหว่างปีติที่เกิดจากอิฏฐารมณ์และสุ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที 143 แต่เนื้อความแม้ในวิภังคปาฐะนั้น ก็พึงเห็นว่าอย่างเดียวกันนี้ คำว่า "ปฐมิ ฌานิ' นี้จักมีแจ้งข้างหน้า บทว่า อุปสมฺปชฺช แปลว่าเข้าถึงแล้ว มีอธิบายว…

บทความนี้สำรวจความหมายของคำว่า 'อุปสมฺปชฺช' ในวิภังคปาฐะที่เกี่ยวข้องกับการบรรลุฌานที่ ๑ โดยกล่าวถึงความสำคัญของการละนิวรณ์ ๕ ได้แ…

…อน ๒ - หน้าที่ 146 ทั้งหลายเกิดขึ้น ดุจฝาหีบชิ้นบน สัมผัส ที่ฝาหีบชิ้นล่าง ฉะนั้น นี้เป็นความพิเศษ กว่ากามาวรจิตนอกนี้แห่ง องค์ ๕ นั้น ในองค์ ๕ นั้น เอกัคคตาพระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงชี้ไว้ ในปาฐะว่า สวิ…

…มฌานในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายลักษณะและความงามสามประการที่เกี่ยวข้องกับปฐมฌาน พร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า การวิเคร…

…ง รสเค็มบ้าง รสจืดบ้าง ภิกษุทั้งหลาย พ่อครัว ผู้ฉลาดเชี่ยวชาญนั้นแล ย่อมเรียนอาการ แห่งนายจ้างของตน ว่า " วันนี้แกงนี้ชอบใจนายจ้างของเรา หรือว่า นายจ้างของเรายื่น (มือ) จำเพาะเพื่อแกงนี้ หรือว่านายจ้างขอ…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของการสังเกตอาการต่าง ๆ ของนายจ้างที่พ่อครัวต้องทำ เพื่อให้สามารถให้บริการได้ตรงตามความต้องการและรสนิยมของนายจ้าง นอกจากนี้ยังได้เชื่อมโยงถึงการปฏิบัติธรรมของภิกษุ ด้วยการฝึกฝน

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 165 เหตุนั้นธรรมนั้นจึงชื่อว่า เอโกทิ คำว่า เอโกทิ นี้ เป็นชื่อแห่งสมาธิ ทุติฌานนี้ยังเอโกทินี้ให้มี คือให้เจริญ เหตุนั้น ทุติยฌาน…

…งเกี่ยวข้องกับการเจริญสมาธิ เมื่อเทียบกับปฐมฌานซึ่งยังไม่บริสุทธิ์เพียงพอ โดยอธิบายถึงความแตกต่างระหว่างศรัทธาในแต่ละฌานและผลกระทบที่มีต่อการปฏิบัติ นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเทียบกับธรรมชาติของน้ำที่ขุ่นแล…

…งกันได้แน่ ๆ กับวิภังค ปาฐะที่กล่าวมาดังนี้นั้น ก็พึงทราบอย่างนั้นเถิด [ แก้ อวิตกฺก์ อวิจาร์ ] ปาฐะว่า อวิตกก์ อวิจาร มีอรรถาธิบายว่า ความตรึกไม่มี ในทุติยฌานนั้น หรือว่า แก่ทุติยฌานนั้น เพราะความตรึกนั…

บทนี้อธิบายถึงลักษณะของจิตในฌานที่ไม่มีความตรึกตรองหรือวิตกและอวิจาร ตามปาฐะในวิสุทธิมรรค โดยชี้แจงว่าทุติยฌานมีความสงบและไม่มีการวิเคราะห์ ว่าแม้จะมีการกล่าวถึงวิตกวิจารก็เป็นไปตามภาวะของจิตซึ่งเกินจริ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 169 ( ในวิภังค์ตอนหนึ่ง ) ว่า " ถามว่า ในสมัยนั้นฌานมีองค์ ๓ เป็นไฉน ? ตอบว่าฌานมีองค์ ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา " ดังนี้ คำที่เหลื…

… อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามทำโยคะเพื่อบรรลุตติยฌาน ซึ่งเป็นธรรมละเอียดและแท…

…เป็นผู้วางเฉยอยู่ด้วย มีสติสัมปชัญญะด้วย เสวยสุข ด้วยกายด้วย ซึ่งพระอริยะทั้งหลายกล่าว ( สรรเสริญ ) ว่า เป็นผู้วาง เฉยมีสติเป็นสุขวิหารี (ผู้มีปกติอยู่เป็นสุข ) ดังนี้ ชื่อว่า เข้าถึงฌาน ที่ ๓ อยู่ ด้วยป…

บทความนี้กล่าวถึงการเข้าถึงฌานที่ ๓ ในวิสุทธิมรรค โดยระบุว่าพระโยคาวจรสามารถบรรลุฌานนี้ได้ด้วยการปล่อยวางปีติและมีสติสัมปชัญญะ มีความสุขในกาย ซึ่งสอดคล้องกับคำส…

…าที่ 171 เพราะสงบระงับด้วย" แต่เมื่อ จ ศัพท์นั้นผนวกเอาวิตกวิจารรูปสม ศัพท์เข้ามา พึงทราบโยชนาดังนี้ว่า "เพราะปีติคลายไปด้วย เพราะ วิตกวิจารระงับไปยิ่งขึ้นอีกหน่อยด้วย" ก็วิราคศัพท์ในโยชนนี้มีอรรถ ว่า ก้…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้เกิดความสงบและการมุ่งเน้

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 172 ความว่าดูอย่างสงบ คือดูไม่ตกเป็นฝักฝ่าย ผู้ลุถึงตติยฌานท่านเรียก ว่า อุเปกฺขโก เพราะประกอบด้วยอุเบกขานั้นสด…

…พร้อมทั้งพิจารณาความสำคัญของอุเบกขาในมุมมองของพระธรรมวินัยและผลกระทบต่อผู้ปฏิบัติธรรม ผู้เขียนอธิบายว่าอุเบกขาเป็นคุณสมบัติที่สำคัญที่จะนำไปสู่วิปัสสนาและการมีสติในชีวิตประจำวัน โดยยกตัวอย่างจากพระบาลีใน…

…๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 174 วิหรติ เธอเป็นผู้วางเฉยอยู่ด้วย " ดังนี้ อุเบกขานี้ชื่อว่า ฌานุเบกขา ส่วนอุเบกขาใดหมดจดจากปัจจนึกธรรมทั้งปวง เป็นอาการที่ ไม่ต้องขวนขวายแม้ในการระงับปัจจนึกธร…

…ากหลายของอุเบกขาในแง่ของฐานะและประสบการณ์ การรับรู้และเข้าใจอุเบกขาจึงช่วยให้เราเห็นความเชื่อมโยงระหว่างตนเองกับผู้อื่นในสังคม เพื่อเข้าถึงสติปาริสุทธิ์ที่เกิดจากอุเบกขาอย่างแท้จริง ในขณะที่อุเบกขานั้นยั…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 178 สุขหวานนัก เพราะไม่มีสุขยิ่งกว่านั้น แต่ว่าความไม่ติดใจในสุขใน ตติยฌานนี้ ย่อมมีได้ด้วยอานุภาพสติสัมปชัญญะ มิใช่ด้วย ประการอื่น ดังน…

เนื้อหาเกี่ยวข้องกับการเข้าใจในความสุขที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติในตติยฌานที่ลึกซึ้ง และการที่พระโยคาวจรสามารถเข้าถึงความสุขดังกล่าวได้ โดยอ้างอิงถึงคำสอนจากพระพุทธองค์ แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของสติสัมปช