การบรรยายเกี่ยวกับอุพเพงคาปีติ : หน้า 142/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 140 กองไข่มุกอยู่นั่นเอง อุพเพงคาปีติก็เกิดขึ้น นางโลดลิ่วไปในอากาศ ลงที่ลานพระเจดีย์ลอยฟ้าก่อนกว่ามารดาบิดาเสียอีก ไหว้พระเจดีย์ แล้วยืนฟังธรรมอยู่ พอมารดาบิดามาถึงจึงทักนางว่า " แม่เอ๊ย เจ้ามา ทางไหนกัน "นางบอกว่า "ดิฉันมาทางอากาศ มิได้มาตามทาง ( เดิน ) " แล้วถูกซักว่า " แม่คุณ อันมาทางอากาศ พวกท่านพระ ขีณาสพจึงจะไปมาได้ เจ้ามาได้อย่างไรกัน " จึงบอกว่า " เมื่อดิฉัน ยืนแลดูพระเจดีย์ด้วยแสงจันทร์อยู่ พลวปีติมีพระพุทธ ( คุณ ) เป็น อารมณ์เกิดขึ้น ครั้นแล้วดิฉันก็มิได้รู้ความที่ตนยืน มิได้รู้ความที่ตน นั่งเลย (รู้) แต่ว่าโลดไปในอากาศตามนิมิตที่ (จิต) ถือเอานั้นเอง แล้วมายืนอยู่ที่ลานพระเจดีย์นี่ " อุพเพงคาปีติ เป็นปีติ ( อย่างแรง) ถึงขนาดทำกายให้โลดไป ในอากาศได้ ดังตัวอย่างที่กล่าวมานี้ ส่วนว่าเมื่อผรณาปีติเกิดขึ้น สรีระย่อมเอิบอาบไปทั่วร่าง ดุจ กระเพาะเบาที่พองเต็ม ( ด้วยน้ำเบา ) และดุจเหวที่ห้วงน้ำใหญ่หลาก เข้าไป ( เต็ม ) ก็แลปีติ ๕ อย่างนี้นั้น เมื่อตั้งครรภ์ไปจนแก่ได้ที่ ย่อม * คพภ์ คุณหนูตี เคยแปลว่า "เมื่อถือเอาห้อง" เข้าใจว่าผิด ต้องแปลว่า "เมื่อถือเอา ครรภ์" คือ "ตั้งครรภ์ หรือตั้งท้อง" จึงจะได้ความ เป็นสำนวนหมายความว่า ธรรม นั้น ๆ ดำเนินไปถึงขั้น "ได้ที่" แล้ว จะเผล็ดผลเป็นแน่ ดุจเมื่อมารดา "ตั้งครรภ์" แล้ว ก็เป็นหวังว่าจะได้ผลคือ ได้บุตรแน่ สำนวนนี้ท่านใช้สำนวนข้าวกล้า ก็มี เช่น ในอัจจายิกกรณียสูตรในติกังคุตตระ หน้า ๓๐๕ ว่า.... อชฺเชว เม ธัญญาน ชายนตุ เสวว คพฺภินิโย โหนตุ อุตตรเสว ปจนตติ... คฤหบดีชาวนาไม่มีอำนาจจะบันดาลว่า ข้าวของเราจงงอกวันนี้ ตั้งท้องพรุ่งนี้ สุกมะรืนนี้... คพภินี กับ คัพภ์ คณฺหนฺตี ก็ความเดียวกัน