ว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 163 / 564

… ขณะอัปปนานั่นแล้ว ดุจวิตกวิจารอันละไปในขณะอัปปนาแห่งทุติย ฌานเช่นกัน เพราะเหตุนั้น ปีตินั้นจึงเรียกว่า เป็นองค์สำหรับละ ส่วนความที่ตติยฌานประกอบด้วยองค์ ๒ พึงทราบโดยเกิดขึ้นแห่ง องค์ ๒ นี้คือ สุข จิตเตก…

…ค โดยเน้นองค์ประกอบสำคัญที่ประกอบกัน เช่น สุขและเอกัคคตาแห่งจิต อีกทั้งแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ต่างๆ ในฌาน และการพิจารณาอุปนิชฌาน การทำงานเกี่ยวกับตติยฌานนั้นกล่าวว่าเป็นความพยายามในการปล่อย…

…หตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงทำอปริเสสศัพท์ (ประกอบไว้) ในบาลี (ฌานนิโรธ) นั้น ๆ (ทุกข้อ) เป็นต้นว่า "เอตถุปฺปนฺนํ ทุกฺขินฺทฺริย์ อปริเสส์ นิรุชฺฌติ ทุกขินทรีย์ที่เกิด ขึ้นแล้วย่อมดับไปไม่เหลือในที่นี…

ในเนื้อหานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอธิบายเกี่ยวกับอทุกขมสุขเวทนาในจตุตถฌาน โดยการทำอปริเสสศัพท์เป็นการรวมรวมเวทนาต่างๆ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถกำหนดและจับได้ง่ายขึ้น โดยการเปรียบเทียบกับการจับโคที่ต้อง

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 186 อีกนัยหนึ่ง พึงทราบว่าเวทนาเหล่านั้น 1 พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ เพื่อแสดงปัจจัยแห่งเจโตวิมุติที่เป็นอุทุกขมสุขด้วยก็ได้ แ…

…ัยที่ส่งผลต่อเจโตวิมุตติในวิสุทธิมรรค ผ่านการวิเคราะห์คุณสมบัติของเวทนาและการเข้าถึงฌานที่ 4 โดยระบุว่าราคะและโทสะต่างถูกขจัด ซึ่งส่งผลให้เกิดความสุขอทุกขมและเจโตวิมุตติ เป็นการศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับคุณค่…

က ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 187 ( แก้ อทุกขมสุข ) က ปาฐะว่า อทุกขมสุข มีวินิจฉัยว่า ฌานนี้ชื่อว่าอทุกข์ เพราะ ไม่มีทุกข์ ชื่อว่าอสุข เพราะไม่มีสุข พระผู้มีพระภ…

… ในฌานซึ่งหมายถึงความไม่มีทุกข์และสุข พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอนเกี่ยวกับความเวทนาที่ ๓ อันเป็นกลางระหว่างทุกข์และสุข หรือที่เรียกว่าอุเบกขาเวทนา ที่มีความบริสุทธิ์ของสติ ซึ่งเป็นผลจากอุเบกขา การวิเคราะห์จ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 203 ด้วยอำนาจแห่งวาโยกสิณ คุณวิเศษทั้งหลายเป็นต้นว่า ไปได้ ( เร็ว ) เยี่ยงพายุ ทำฝนลมให้เกิดขึ้นได้ ดังนี้ย่อมสำเร็จ ด้วยอำนาจแห่งนีลกสิณ คุณวิเศษทั้งหล…

ในบทนี้ แสดงให้เห็นถึงอำนาจและคุณวิเศษของกสิณหลากหลายประเภท รวมถึงวิธีการที่กสิณสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและสร้างรูปทรงต่าง ๆ ได้ ตัวอย่างเช่น การสร้างสีเขียว สีเหลือง และสีแดง รวมถึงการเปิดเผยสิ่

…้าที่ 212 ก็แลเมื่อจะไป พึงบอกพระสังฆเถระ หรืออภิญญาตภิกษุ ( ภิกษุ ผู้มีชื่อเสียง) อื่นแล้วจึงไป ถามว่า เพราะเหตุอะไร ? ตอบว่า เพราะหากว่าเมื่อเธอถูกอนิฏฐารมณ์ เช่นรูปร่างและเสียงแห่งสัตว์ร้าย ทั้งหลายมี…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการปฏิบัติธรรมของภิกษุในสถานที่ที่มีอันตราย เช่น ป่าช้า และความสำคัญในการบอกกล่าวพระเถระหรืออภิญญาตภิกษุก่อนที่จะเดินทาง เน้นถึงอานิสงส์ของการบอกกล่าวเพื่อให้ผู้อื่นช่วยดูแล หากเกิ

…ย์เกิดปีติ โสมนัสไปสู่ที่ตั้งขุมทรัพย์ฉะนั้นเถิด จริงอยู่ คำ (ต่อไป) นี้ ท่าน กล่าวไว้ (ในอรรถกถา ) ว่า " ภิกษุเมื่อจะขึ้นเอาอสุภนิมิตชนิดอุทธุ มาตกะ ย่อมไปผู้เดียว ไม่ (ต้อง) มีสหาย มีสติตั้งมั่น ไม่หลง…

…ย่างเปรียบเปรยถึงความรู้สึกที่เกิดขึ้นในขณะนั้น รวมถึงการทำให้นิมิตนั้นมั่นคงในใจเพื่อการสืบค้นต่อไปว่า จะสามารถพ้นจากการเกิดและแก่ได้

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 219 ไว้ว่า " สภาวภาวโต ววฏฐเปติ กำหนดดูตามความที่มันเป็นของ มันเอง " ดังนี้ ภาวะอันใด เป็นภาวะที่ซากศพนั้นมันเ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการกำหนดดูซากศพตามความเป็นของมัน โดยแบ่งออกเป็น 6 ลักษณะหลัก ซึ่งรวมถึงสีกาย เพศ และสัณฐาน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงรสและกิจที่สัมพันธ์กับซากศพ การกำหนดเป็นสิ่งสำคัญในการศึกษาภาวะอสุภ เ

…ขวา ๓ ที่ต่อทางมือซ้าย ๓ ที่ต่อทางเท้าขวา ๓ ကေ ทีต่อทางเท้าซ้าย ๓ ทีต่อคอ ๑ ทีต่อสะเอว ๑ โดยช่อง ข้อว่าโดยช่อง คือหว่างมือ หว่างเท้า หว่างท้อง หว่างหู เป็นต้น ชื่อว่าช่อง พระโยคาวจรจึงกำหนดดูโดยช่องอย่าง…

…พระวิสุทธิมรรค โดยแบ่งออกเป็นหลายพื้นที่ เช่น ทางมือขวา มือซ้าย เท้าขวา เท้าซ้าย และช่องต่างๆ เช่น หว่างมือ หว่างเท้า ซึ่งการกำหนดดูนี้ช่วยให้ผู้ปฏิบัติมีความตระหนักในสรีระของตน นอกจากนี้ยังมีการนำเสนอวิ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 237 ขึ้นแล้ว ยังมนสิการให้เป็นไปว่า อฏฐิก ปฏิกูล อฏฐิก ปฏิกูล (อัฏฐิกอสุภปฏิกูลๆ ) เถิด [ลักษณะนิมิตทั้งสองในอัฏฐิกอสุภ ท่านกล่าวไว้ ( …

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะนิมิตในอัฏฐิกอสุภที่มีทั้งอุคคหนิมิตและปฏิภาคนิมิต โดยระบุความแตกต่างระหว่างนิมิตแต่ละประเภทในกรรมฐานและเน้นความสำคัญของการเห็นความเป็นอสุภในบริบทต่างๆ ในอรรถกถา ความเข้าใจในน…

…หนึ่งบ้าง เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรอาจหา อสุภชนิดใดๆ ได้ ก็ต้องถือเอานิมิตในอสุภชนิดนั้นๆ โดยมนสิการ ว่า อุทธุมาตก์ ปฏิกูล วินีลก ปฏิกูล ดังนี้เป็นต้นนั่นเอง ประเภท แห่งอสุภ พึงทราบว่าท่านกล่าวไว้เป็น ๑๐ …

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการจำแนกประเภทของอสุภตามวิสุทธิมรรค โดยแบ่งออกเป็น 10 ชนิดตามสภาพและความแตกต่างทางจิตใจของบุคคล ซึ่งได้แก่ อุทธุมาตก, วินีลก, วิปุพพก, และ วิจฉัททก เป็นต้น ทั้งนี้มีการตั้งปัญหาถึง

…สุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 246 ฉอนุสสตินิเทศ ๑๐ ที่ท่านจัดไว้ในลำดับแห่งอสุภ สตินั่นเอง ชื่อว่าอนุสติ เพราะเกิดขึ้นบ่อยๆ อนึ่ง สติ ชื่อว่าอนุสติ เหตุเป็น ความระลึกอันนับว่าสมควรแก่กุลบุตรผู้บวชด้…

เนื้อหาเกี่ยวกับอนุสติที่แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น พุทธานุสติ ที่เน้นที่พระพุทธคุณ ธรรมานุสติ ที่เกี่ยวข้องกับพระธรรม และ สังฆานุสติ ที่เกี่ยวกับพระสงฆ์ รวมไปถึงการระลึกถึงศีล จาคานุสติ และเทวดา ซึ่

…ณมีศรัทธาเป็นต้นของตน ตั้งเทวดาไว้ ในฐานะพยานเป็นอารมณ์ สติอันปรารภความตายเกิดขึ้น ชื่อ มรณานุสติ คำว่า มรณา นุสตินั่น เป็นคำเรียกสติอันมีความขาดแห่งชีวิตินทรีย์เป็นอารมณ์ สติชื่อกายคตา เพราะไปสู่รูปกายอ…

เนื้อหานี้ได้อธิบายถึงคำว่า มรณานุสติ ซึ่งเป็นสติที่เกี่ยวกับความตาย รวมถึง กายคตาสติ ที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้สรีระ กายที่มีปฏ…

… ( คน ) เร้นอยู่ในเสนาสนะอันสมควรแล้ว ระลึกถึงพระคุณ ของพระผู้มีพระภาคเจ้า (โดยอนุสสรณปาฐะ) อย่างนี้ว่า อิติปิ โส ภควา อรห์ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วิชชาจรณสมฺปนฺโน สุคโต โลกวิทู อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถ สตฺถา เทวม…

เนื้อหาวิเคราะห์การระลึกถึงพระคุณของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยใช้บทอิติปิโสเป็นเครื่องมือในการไตร่ตรองว่าเหตุใดพระองค์จึงถูกเรียกว่าอรหันต์และภควา รวมถึงการอธิบายแต่ละนัยที่มีความหมายสำคัญเพื่อให้เข้าใจถึง…

… เป็นปัจจัยแห่งอุปาทานนั้นๆ ธรรม ที่เหลือมีอุปาทานเป็นต้น เป็นปัจจัยแห่งธรรมทั้งหลายมีภพเป็นอาทิ ถามว่า ข้อนี้เป็นอย่างไร แก้ว่า " บุคคลลางคนในโลกนี้ ปรารถนา ( ด้วยอำนาจกามตัณหา )ว่า เราจักบริโภคกาม แล้ว…

บทนี้พูดถึงการเป็นปัจจัยของนามรูปและอายตนะในภพต่างๆ โดยแสดงให้เห็นว่าในกามภพมีความสัมพันธ์กับเวทนาและตัณหาอย่างไร รวมถึงการกระทำที่อาจเกิดจากกามตัณหา การทำผิดศีลเพื่อให้…

…แก่ ทักขิณาวัตถุทั้งหลายมีปัจจัยเป็นอาทิ ๑ ไม่ ทรงทำบาปทั้งหลายในที่ลับ ๑ เพราะเหตุนั้น จึงทรงพระนามว่า อรห์ โดยประการทั้งปวง ดังพรรณนามาฉะนี้แล [แก้อรรถบท สมมาสัมพุทฺโธ] ส่วนที่พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ทร…

เนื้อหาเกี่ยวกับการทำลายซี่กำแห่งสังสารจักร และการที่พระผู้มีพระภาคเจ้าได้รับพระนามว่า อรห์ เนื่องจากไม่ทำบาปในที่ลับ พร้อมอธิบายความหมายและลักษณะของการรู้ธรรมทั้งหลายของพระสัมมาสัมพุทธเ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 260 รูปาวจรฌาน ๔ นี่แล พึงทราบว่า ชื่อ จรณะ แท้จริง ธรรม ๔ 4. ๑๕ ประการนีนั่นเอง ท่านเรียกว่า จรณะ เพราะเป็นทางดำเนินไปถึง ทิศอมตะแห่…

ในบทนี้กล่าวถึงจรณะและความเข้าใจในวิชชาแห่งพระพุทธเจ้า โดยอธิบายถึงการเข้าถึงพระสัพพัญญูและพระมหากรุณา รวมถึงการปฏิบัติตามคำสอนของพระอานนท์เพื่อพัฒนาตนไปสู่ความเป็นพระอริยสาวก คำอธิบายเน้นถึงความสำคัญ

…คือ ไม่กลับมาสู่กิเลส ทั้งหลายที่ทรงละได้แล้วด้วยมรรคนั้นๆ อีก สมคำที่กล่าวไว้ (ใน ปฏิสัมภิทามรรค ) ว่า กิเลสเหล่าใด ทรงละแล้วด้วยโสดาปัตติมรรค พระองค์ไม่ทรงคืนมา ไม่ทรงหวนมา ไม่ทรงกลับมาสู่กิเลสเหล่านั้…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเสด็จไปของพระองค์โดยไม่กลับมาสู่กิเลสที่ทรงละไว้และการตรัสโดยชอบ โดยอธิบายว่าพระองค์ไม่ทรงหวนกลับมาสู่กิเลสและทำประโยชน์แก่โลกผ่านพระสัมมาปฏิบัติ ทั้งการเป็นสุคโตที่ทรงละและไม่ก…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 264 [แก้อรรถบท โลกวิทู] ( โลกยาววา ) ส่วนที่ทรงพระนามว่า โลกวิทู ก็เพราะทรงรู้โลก แม้โดย ประการทั้งปวง แท้จริงพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นได้ทรงรู้ คือ เข้าพระ หฤ…

ในเนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรค แสดงให้เห็นถึงความหมายของโลกวิทูและการเข้าใจในสามโลก ได้แก่ สังขารโลก สัตวโลก และโอกาสโลก ผ่านคำสอนของพระพุทธเจ้า ความรู้ในโลกทั้ง ๓ นี้จะช่วยให้พุทธศาสนิกชนสามารถเข้าถึง

…อนันตพุทธญาณ แม้โอกาสโลก พรองค์ก็ทรงรู้โดยประการทั้งปวง โดยนัยดังกล่าวมา พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าโลกวิทู เพราะ ทรงรู้โลกโดยประการทั้งปวง ดังนี้ประการ [แก้อรรถบท อนุตฺตโร แยกเป็นบท ๑] ก็แลบุคคลผู้ยิ…

…จ้า มีความรู้และความเข้าใจในโลก อนันตจักรวาล อนันตโลกธาตุ ด้วยพระอนันตพุทธญาณ ทรงเป็นที่รู้จักในชื่อว่าโลกวิทู เนื่องจากทรงรู้จักโลกโดยประการทั้งปวง ในบทนี้กล่าวถึงคุณสมบัติอันสูงสง่าของพระองค์ รวมถึงควา…