การทำสมาธิในพระโยคาวจร : หน้า 4/266

- หน้าที่ 4 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - 1 แยบคาย หมายความว่าให้เป็นไปโดยอุบาย (คือถูกทาง) จริงอยู่ สำหรับพระโยคาวจรลางท่าน (ที่อินทรีย์กล้า) ยังมนสิการให้เป็นไป อย่างนั้นเท่านั้นแหละ นีวรณ์ทั้งหลายจะรำงับลง สติอันมีความตาย เป็นอารมณ์จะตั้งมั่น กรรมฐานถึงอุปจารทีเดียวก็เป็นได้ [ผู้อินทรีย์อ่อนพึงระลึกโดยอาการ 4] แต่สำหรับพระโยคาวจรผู้ใด ด้วยมนสิการเพียงเท่านี้ กรรมฐาน ยังไม่เป็น (อย่างนั้น) พระโยคาวจรผู้นั้น พึงระลึกถึงความตายโดย โดยปรากฏดุจเพชฌฆาต อาการ ๘ นี้ คือ นี้ วธกปจฺจุปฏบานโต สมฺปตฺติวิปตฺติโต โดยวิบัติแห่งสมบัติ อุปสหรณโต โดยเปรียบเทียบ กายพหุสาธารณโต โดยร่างกายเป็นสาธารณแก่สัตว์ และปัจจัยแห่งความตายมากชนิด อายุทุพพลโต โดยอายุเป็นของอ่อนแอ อนิมิตฺตโต โดยชีวิตไม่มีนิมิต อทุธานปริจฺเฉทโต โดยชีวิตมีกำาหนดกาล ขณปริตฺตโต โดยชีวิตมีขณะสั้น [อธิบายอาการที่ ๑ - วธกปัจจุปฏฐานโต] ใน ๘ บทนั้น บทว่า วธกปจฺจุปฏฐานโต แปลว่าโดยปรากฏ (แห่งความตาย) ดุจเพชฌฆาต ความว่า พระโยคาวจรพึงระลึกว่า