วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - อานิสงส์เมตตา : หน้า 178/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 177 เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรจึงยังจิตอย่างนี้ ให้เกิดขึ้นในบุคคลนั้นว่า "นัยว่าบุคคลผู้นี้เป็นมารดาในอดีตของเรา รักษา (เรา) อยู่ในท้อง ถ้วนทศมาส (คลอดแล้ว) ไม่ (แสดงอาการ) เกลียดสิ่งปฏิกูลทั้ง หลาย มีเยี่ยว ขี้ น้ำลาย และน้ำมูก เป็นต้น เช็ดได้ราวกะจันทน์แดง ให้ (เรา) นอนแนบบอก อุ้ม (เรา) ไปรอบ เลี้ยง (เรา) มา ...เป็นบิดาเดินทางลำบากต่าง ๆ มีอชบถ (ทางแพะเดิน) และสังกุบถ (ทางที่คนใช้ไม้ขอเหนี่ยวตัวขึ้นไป) เป็นต้น ประกอบการค้าขาย สละแม้แต่ชีวิตเข้าสงคราม อันจัดกระบวมแล้วทั้ง ๒ ฝ่ายบ้าง แล่น เรือไปในมหาสมุทรบ้าง ทำงานที่ยากอื่น ๆ บ้าง เพื่อประโยชน์แก่ตัว เรา คิดว่าจักเลี้ยงลูกน้อย (อุตส่าห์) รวบรวมทรัพย์ด้วยอุบายนั้น ๆ เลี้ยงเรามา ...แม้เป็นพี่น้องชาย พี่น้องหญิง บุตร และธิดาเล่า ก็ได้ทำอุปการะสิ่งนี้ ๆ (แก่เรา) เพราะฉะนั้น อันการทำใจร้ายใน บุคคลนั้น หาควรแก่เราไม่" [สอนตนนัยที่ ๒ - พิจารณาอานิสงส์เมตตา] แต่ถ้าแม้อย่างนี้ เธอก็ยังไม่อาจดับจิต (ร้าย) ลงได้ไซร้ ทีนี้ เธอพึงพิจารณาถึงอานิสงส์เมตตา (ต่อไป) อย่างนี้ว่า "นี่แน่ะพ่อ บรรพชิต พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้มิใช่หรือว่า 'ดูกรภิกษุทั้งหลาย เมื่อเจโตวิมุติ คือ เมตตา ภิกษุเสพโดยเอื้อเฟื้อ เจริญทำให้มาก ทำให้ เป็นดุจยาน ทำให้เป็นดุจวัตถุ ก่อตั้งสั่งสมทำให้สำเร็จอย่างดีแล้ว · ทำให้เป็นดุจยาน หมายความว่า ทำให้เข้าได้ว่องไว ทำให้เป็นดุจวัตถุ หมายความ ว่า ทำให้คล่อง ดุจของใช้ประจำ หยิบใช้เมื่อใดก็ได้เมื่อนั้น (?)