หน้าหนังสือทั้งหมด

บทวิเคราะห์อิทธิบาทในพระธรรมวินัย
117
บทวิเคราะห์อิทธิบาทในพระธรรมวินัย
…่องสำเร็จแห่งสัตว์ทั้งหลาย โดยปริยายนี้ว่า เป็น ๑. ขุ. ป. ๓๑/๕๘๘. ๒. กิจทั้ง ๔ คือ สวรกิจ ระวังมิให้อกุศลเกิดขึ้น ปหานกิจ ละอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ภาวนากิจ ทำกุศลให้เกิด อนุรกฺขนากิจ รักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้ว…
…วามเพียรที่สำคัญต่อการเจริญในทางธรรม นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงกิจทั้ง 4 ที่รวมถึงการป้องกันและละเว้นอกุศล ขณะเดียวกันก็สร้างกุศลให้เกิดและรักษากุศลที่มีอยู่
วิสุทธิมรรค: อิทธิบาทและฉันทะ
118
วิสุทธิมรรค: อิทธิบาทและฉันทะ
…นึ่งไซร้ นี้เรียกว่าฉันทสมาธิ ภิกษุนั้นยังฉันทะให้เกิด พยายามปรารภความเพียร ประคองจิตตั้งใจ เพื่อยังอกุศลบาปธรรมที่ยังไม่เกิดมิให้เกิดขึ้น ฯลฯ อาการเหล่านี้เรียกว่า ปธานสังขาร ด้วยประการดังนี้ ฉันทะนี้ด้วย…
บทนี้ศึกษาถึงอิทธิบาทซึ่งเป็นเครื่องนำพาไปสู่การบรรลุทางจิต โดยมุ่งเน้นที่ความสำคัญของฉันทะและการฝึกสมาธิในพระธรรมคำสอน การใช้ฉันทะและสมาธิร่วมกัน สามารถยับยั้งความไม่ดีเพื่อเข้าถึงสภาวะจิตที่สงบ นอกจ
การศึกษาเกี่ยวกับจิต ๑๖ ประเภทในวิสุทธิมรรค
177
การศึกษาเกี่ยวกับจิต ๑๖ ประเภทในวิสุทธิมรรค
…็น กุศลและอัพยากฤตเป็นไปในภูมิ ๔ ทั้งปวง ชื่อว่า วีตโทสจิต (จิต ปราศจากโทสะ) จิตที่เหลือทั้งหลาย คืออกุศลจิต ไม่ถึงซึ่งการ ๑๐ โดยมากที่ท่านใช้ศัพท์ อาทิกัมมิกะ (ผู้แรกทำ) ในที่นี้ท่านยักโวหารใช้ อกตาภินิเว…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จิต ๑๖ ประเภทตามคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการอธิบายภาวะของภิกษุที่มีความสามารถในการเข้าใจจิตของผู้อื่นในระดับที่เป็นปัญจโวการและจตุโวการ รวมถึงการทำบริกรรมเริ่มต้นจากการ
การวิเคราะห์จิตในวิสุทธิมรรค
178
การวิเคราะห์จิตในวิสุทธิมรรค
…โยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 178 สงเคราะห์เข้าในทุกะนี้ แต่พระเถระลางเหล่าก็สงเคราะห์อกุศลจิต ๑๐ นนเบาด้วย ส่วนในทุกะ คือ "สโมห์ วีตโมห์" นี้ (ว่า) โดยปาฏิบุคคลิก นัย (นัยเฉพาะตน ไม่ปนเจือ ค…
…ะเภทของจิตตามที่กล่าวในวิสุทธิมรรค โดยเน้นถึงจิตที่มีอาการต่าง ๆ เช่น สโมหจิต ซึ่งเป็นจิตที่มีโมหะ ออกุศลจิต ๑๒ ดวงก็ถือเป็นสโมหจิต และแบ่งประเภทจิตที่แตกต่างกัน เช่น วีตโมหจิต, สังขิตตจิต จนถึงอนุตตรจิต ร…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - อสงไขยและโลกพินาศ
206
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - อสงไขยและโลกพินาศ
…ความพินาศด้วยลมและความตั้งขึ้นใหม่ (แห่งพุทธเกษตร) บัณฑิตพึงทราบโดยนัยดังกล่าวมาฉะนั้น [โลกพินาศด้วยอกุศลมูลเป็นเหตุ] ถามว่า "โลกพินาศไปอย่างนั้น เพราะอะไรเป็นเหตุ” ตอบว่า "เพราะอกุศลมูลเป็นเหตุ" แท้จริง เ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการกำหนดอสงไขยในวาโยสังวัฏฏะ โดยการระบุรายละเอียดเกี่ยวกับเกิดมหากัป และความสำคัญของอกุศลมูลในการพินาศของโลก เมื่อราคะมากย่อมพินาศด้วยไฟ โทสะด้วยน้ำ และโมหะด้วยลม โดยเน้นการอภิปรายเกี่ยวกับ…
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 240
241
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 240
…รรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 240 ยถากัมมูปคญาณได้ อนึ่ง ในญาณ ๒ นั้น ขันธ์ทั้งที่เป็นกุศลทั้ที่เป็น อกุศลทีเดียวเป็นอารมณ์แห่งยถากัมมูปคญาณแล ก็แล ปุพเพนิวาสญาณนั้น ในกาลที่ระลึกถึงขันธ์ของตน ก็เป็น อัชฌัต…
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาความหมายของยถากัมมูปคญาณซึ่งเป็นเนื้อหาสำคัญในประเด็นขันธ์ทั้งที่เป็นกุศลและอกุศล เป็นอารมณ์ของญาณ ๒ ได้แก่ ปุพเพนิวาสญาณที่เกี่ยวข้องกับการระลึกถึงขันธ์ทั้งของตนและของคนอื่น รวมถึง…
ปฐมผันปาลึกสักนีรแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 214
219
ปฐมผันปาลึกสักนีรแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 214
…งเฉลิมพระนามว่า ภควา." พึงทราบวินิจฉัยในพระคาถานั้นต่อไป ผู้ศึกษาพึงทราบอธิบายว่า "เพราะภาคธรรม (คือกุศล) อันถึงซึ่งฝั่งแห่งพระบรม มีมาน และศิลเป็นต้น อันยังสุขที่มี่ในโลกลี่พึ่งที่เป็นโลคุตระให้บังเกิด ม…
ในหน้า 214 ของปฐมผันปาลึกสักนีร แสดงถึงบทที่กล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เป็นที่เคารพนับถือ บัณฑิตให้พระนามท่านว่า 'ภควา' เนื่องจากพระองค์มีบรรมีธรรมและได้ทรงปฏิบัติหน้าที่อย่างยอดเยี่ยม พระองค์ได้ให้
วิชาธรรมวจรแปล ภาค ๓ ตอน ๑
51
วิชาธรรมวจรแปล ภาค ๓ ตอน ๑
…นั้น วิบทเป็น ๔ คือ กมาวาว รูปา - วร อุปปวน และโลภุตระ ใน ๔ นี้นี้นั่น กมาวจรเป็น ๒ คือ กุลลวิบาก ๑ อกุศลวิบาก ๑ (ถามวากุศลวิบาก - อเหตุกะ) กุศลวิบากเล่านี้เป็น ๒ คือเป็นอเหตุกะ ๑ สาเหตุ ๑ ในกุศลา- วิบท ๒ …
บทนี้เน้นศึกษาเกี่ยวกับธรรมวจรซึ่งประกอบด้วยองค์ความรู้ด้านจิตใจและสภาวะต่างๆ โดยแบ่งประเภทดวงและแนวการเกิดขึ้นที่สัมพันธ์กับโสมัสและความรู้สึก ทางการวิจัยความเข้าใจในเรื่องโทมนัส รวมถึงการปฏิบัติและอ
วิภาษณ์บรรลุแปล ภาค ๓ ตอน ๓- หน้าที่ 65
66
วิภาษณ์บรรลุแปล ภาค ๓ ตอน ๓- หน้าที่ 65
…นา ๒] ก็ควานั้น แม้ว่านามสภามีอย่างเดียว โดยลักษณะ คือ เสวย (รสอารมณ์) แต่ ฐาโดยชาตเป็น ๓ คือ กุศล ออกุศล และ อภัยกุศล ในเวทนา ๓ นั้น พึงทราบว่า เวทนาที่สัมผัสด้วยกุศล- วิญญาณอันกล่าวไว้โดยยี้ว่า "กามาวิวา…
เนื้อหานี้สำรวจการบรรลุพระอรหัตและแนวทางในการเข้าใจจิตและเวทนา โดยการอ้างอิงถึงหลักธรรมและการเสวยรสอารมณ์ รวมถึงความสำคัญของเวทนาในธรรมชาติของวิญญาณ ซึ่งมีการแยกประเภทต่าง ๆ ตามลักษณะและผลของการสัมผัส
เวทนา ๕ และการจัดหมวดหมู่ในธรรม
67
เวทนา ๕ และการจัดหมวดหมู่ในธรรม
…ญญาณ ๘ จึงเป็น ๘๐ ด้วยอำนาจแห่งมานะ ในโลกุตรวิญญาณ ๘๐ นี้ เว้นวิญญาณที่เป็นไปในปุญญามานะ ๘ เสีย เหลือกุศลวิภา ๓๒ (รวมเป็น ๖๒) โสมมัส สมปุโญด้วยอุกฺคลวิญญาณ ๒ อุกฺคลวานนา สมปุโญดวยวิญญาณ ๕๕ ที่เหลือ [ลัก…
เนื้อหากล่าวถึงการจัดประเภทของเวทนา ๕ อันมีความสัมพันธ์กับวิญญาณและลักษณะต่างๆ ในการวิเคราะห์ทางพุทธศาสนา อธิบายถึงสุข ภาวะ ทุกข์,以及ลักษณะของวิญญาณที่เกี่ยวข้อง โดยมีการอ้างอิงถึงระบบการจัดระเบียบทางธ
วิญญาณวรรคนแปล ภาค ๑ ตอน ๑
98
วิญญาณวรรคนแปล ภาค ๑ ตอน ๑
…--มาน---ชีวา---ภาวะ---ภาวิญฺญา ก็ ๕ นั้นแหละ ในโมโนรบทีเป็นวิบากทั้งสองฝ่าย (คือทั้งฝ่ายกุศล และฝ่ายอกุศล) มี ๔ คือ สังบาร ๕ นั้นา และวิภาค วิจาร อธิโมกข์ และฝ่ายอกุศล มี ๒ คือ สังบาร ๕ นั่น และวิภา วิจาร …
เนื้อหานี้กล่าวถึงวิญญาณวรรคนที่เกี่ยวข้องกับอุทฐจังสัมบูญ และวิธีการที่วิชิจฉาและเหตุแห่งการตัดสินใจของจิตมีผลต่อการเกิด อธิบายการจัดกลุ่มอัพพยากรส่งรบฝ่ายวิญญา รวมทั้งการประยุกต์ใช้ในกรอบของวิถีธรรม
ลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
115
ลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
…าะฉันนี้เป็นกุศลและอัปพุทธ ภุท สิ่งที่จะพัง ลำดับแห่งการปฏิบัติใช้ไม่ได้ เพราะฉันนี้ทั้งหลาย ที่เป็นอกุศล มีสิ่งที่พึงปฏิบัติ ลำดับแห่งภูมิใช้ไม่ได้ เพราะ ฉัน(๔) มีกำเนิดเป็นต้น เป็นสิ่งที่น้อยไปในภูมิที่ …
เนื้อหานี้อธิบายลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการเกิดขึ้นและการละธรรมตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงอธิบายถึงลำดับของสีลวิทูธและจิตวิทูธ ความสำคัญของลำดับที่ถูกต้องในการปฏิบัติ โดยอ้างอิงถึงธรรมทั้
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ ๒๘๙
290
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ ๒๘๙
…เหตุอธิษฐาน เช่นในคำว่า ‘แบกอิ วิกฺขุ อฏฺฐปา ธมฺมาภา สพฺเพ เณ’ โยนิโสมนสิการบูรณา ดูกรภิกษุทั้งหลาย อกุศลธรรมทั้งหลายเหล่านั้นได่่หลาย(บรรดามี) อกุศลธรรมทั้งหลายนี้วิมังสา โยนิโสมนสิการเป็นบุล ก็เพราะโยนิโ…
…สะทำให้เกิดเวทนาและเหตุของอาพาธ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของโยนิโสมนสิการเป็นเหตุของการดำรงอยู่ของอกุศลธรรม เอื้อให้ทำความเข้าใจในกระบวนการของกรรมและสังขารที่มีผลต่อชีวิตและจิตวิญญาณได้ดียิ่งขึ้น การรู้จ…
วิชาธรรมกถา: ความเข้าใจเกี่ยวกับวิญญาณและองค์ประกอบ
296
วิชาธรรมกถา: ความเข้าใจเกี่ยวกับวิญญาณและองค์ประกอบ
…๑) โสตวิญญาณ มานวิญญาณ ชิวหา- วิญญาณ กายวิญญาณก็ต่างกัน มโนวิญญาณนี้คือ มโนธาตุ ๒ เป็นกุศลวิญญาณและอกุศลวิญญาณ มโนวิญญาณธาตุเป็นอหนอฤๅ ๓ กาม- วารวิบากิจเป็นสกฤตุ ๕ รุปาวจิต ๕ อุปปาวจิต ๕ ดังนี้ ซึ่งเป็น…
เนื้อหาในส่วนนี้กล่าวถึงวิชาธรรมกถา ซึ่งเน้นการศึกษาความเข้าใจเกี่ยวกับวิญญาณในแง่มุมต่าง ๆ เช่น อุปสัมบันและคุณภาพของวิญญาณ โดยมีการชี้ให้เห็นว่าจริง ๆ แล้ววิญญาณแบ่งออกเป็นหลายประเภท เป็นต้น การทำบุ
ความสัมพันธ์และพฤติกรรมของมหาราชา
189
ความสัมพันธ์และพฤติกรรมของมหาราชา
ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม - หน้า 186 จะไม่กล่าวซ้ำอีก จะยกตัวอย่างในร่มผ้าปฏิรูปตามที่หาได้ ดัง ต่อไปนี้ :- [ กัต ] อุตตโตรี มหาราช อุตตทิศ อารุณั วิสุทธิชูส. [ เป็นคุณสามเมตร ๔/๓๘-๕๐ ] ท้าวมหา
…าชและบทบาทที่เกิดขึ้นจากการศึกษาตัวอย่างในศาสตร์ต่างๆ เช่น กรรมและการเปลี่ยนแปลง ตามแนวทางของกุศลและอกุศล พร้อมยกตัวอย่างในบริบททางศาสนา เชื่อมโยงกับธรรมชาติและพฤติกรรมของมนุษย์ นำเสนอแนวคิดที่ช่วยให้เข้าใ…
การศึกษาวิชาธรรมะเบิกภาค ๓
348
การศึกษาวิชาธรรมะเบิกภาค ๓
…งสิ้น มีถึง ๑๒ ดูวิญญาณที่กล่าวแล้ว ซึ่งมีเพราะสังขารปัจจัย ดังนี้ คือ ผู้สละ ๑๐ คือเป็นกุศลวิบาก ๕ อกุศลวิบาก ๕ และผู้สละ ๒๒ อันสัมปฤทธิ์กับวิญญาณฝ่ายโลกียะ ๒ ที่เหลือ ก็แสดงสายตนะอันเป็นปัจจัยแห่งสายตัง …
เนื้อหานี้กล่าวถึงความรู้เกี่ยวกับผู้สละในวิชาธรรมะ โดยมีการแบ่งออกเป็นสายตะที่สำคัญและคุณสมบัติของวิญญาณต่าง ๆ ในการพัฒนาจิตใจโดยอาจารย์ผู้มีปัญญา และการศึกษาในทัศนะต่าง ๆ เพื่อนำไปสู่การเข้าใจธรรมชา
การวิเคราะห์กรรมวัฏในธรรมะ
393
การวิเคราะห์กรรมวัฏในธรรมะ
…ีก) ตามควร [ขยายความ] [โดยว่าตามในเกิดแต่จะจะไหน] ในข้อเหล่านั้น เพราะเหตุที่กรรมทั้งที่เป็นกิเลสและอกุศล ท่าน กล่าวไว้ในสิววิงค้วเป็นสุขสัก เป็นสุขัย ในธรรมทั้ง หลาย ในบทว่า อวิชชา เมฆฉา สุจริตา เป็นต้น ส…
…ที่ไม่หยุดนิ่ง โดยที่อ้างอิงถึงความรู้เบื้องต้นในวัฏจักร ได้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับกรรมที่เป็นกิเลสและอกุศล รวมถึงการสื่อความหมายเกี่ยวกับการเกิดใหม่และความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณกับสังขาร ซึ่งเน้นคำสอนในธรรมะ…
วิถีธรรมรวมเปล ภาค 3 ตอนจบ
30
วิถีธรรมรวมเปล ภาค 3 ตอนจบ
…วทย์กรรม (กรรมให้ผลในภพต่อ ๆ ไป) อโลกิจกรรม (กรรมเลิกให้ผล) ในกรรม ๕ นั้น ชวนแต่นาดวงแรกเป็นกุศลหรืออกุศลก็ตาม ใน จิต ๓ ควบในวงจรนี้หนึ่ง ข้ออาศุจรรวณิยะกรรม ทิฏฐธรรม- เวทย์กรรมนี้ย่อมให้ว่านในอดีพานนี้เท่…
บทความนี้นำเสนอความสำคัญของกรรมและวิบาก โดยเฉพาะในบริบทของอุปฏิบัติและเทวนา ซึ่งมีผลต่อการเกิดในภพต่อไป โดยอธิบายถึงกรรมต่างๆ ที่ก่อให้เกิดผลในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต พร้อมทั้งการพิจารณาอำนาจของกรรมที่
การศึกษาเรื่องกรรมในวิสุทธิมรรค
32
การศึกษาเรื่องกรรมในวิสุทธิมรรค
…กกรรม (กรรมบีบคั้น) อุปฆาตกรรม (กรรมตัดรอน) ในกรรม ๔ อย่างนั้นกรรมที่ชื่อชนกกรรม เป็นได้ทั้งกุศลทั้งอกุศล ชนกกรรมนี้ย่อมยังวิบากขันธ์ ทั้งที่เป็นกามาวจร และรูปาวจร อุปวาวุให้เกิด ทั้งในปฏิสนธิภายในบวกลาส ส…
ในหน้าที่ 32 ของคัมภีร์วิสุทธิมรรค ได้อธิบายเกี่ยวกับกรรมที่มีผลต่อชีวิตของบุคคลซึ่งแบ่งเป็นประเภทต่างๆ เช่น ชนกกรรม อุปภัมภกรรม อุปปีภกกรรม และอุปฆาตกรรม ตลอดจนความสัมพันธ์ระหว่างกรรมแต่ละประเภทกับผล
วิจารณ์ธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๒
276
วิจารณ์ธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๒
… (ทุกชน) ข้อยมเข้าสมบัตของตน ๆ ได้ [เข้าเพื่ออะไร] ปัญหาธรรมว่า "เข้าเพราะ (เพื่อ) อะไร" แล้วก็ เพื่อกุศลธรรมสุขาวาระ (ความพออยู่สำราญในปัจจุบันชาติ) เหมือนอย่างพระราชาเสวยสุข เทวดาทั้งหลายอรชโยโลกุตรสุข ฉ…
บทความนี้พูดถึงความหมายของการเข้าสมบัติในธรรม โดยเน้นการพิจารณาว่าเข้าเพื่ออะไรและอย่างไร การเข้าไปในสมบัตินั้นเป็นไปได้ทั้งจากการมิใช่การจับต้องอินในการปฏิบัติธรรม รวมถึงการศึกษาถึงการเข้าออกสมบัติอย