การวิเคราะห์กรรมวัฏในธรรมะ : หน้า 393/405

ประโยค - วิชาธรรมะบทเปล่า การ ต ตอน ๑ - หน้า ที่ 392 กรรมวัฏ วิชาชาติแห่งอุปปาทานเป็นกิเลสวิตว์ วิญญาณนามรูป สหายตนผัสสะเวทนาเป็นวิภววิญ ญาณตรา นี้พระเดชครูรังไม่ขาด ลงทราบได้ ก็สื่อว่าหมุน เพราะเป็นไปรอบแล้วรอบเล่า ถือว่าไม่ หยุด เพราะมีปัจจัยังไม่ล่นดตรานั้นอยู่นันเอง [ความรู้เบื้องต้นในวัฏจักร] ภวจักรนั่นอั้นหมุนอยู่เช่นนี้ [อาณาสังกบหัวข้อเบื้องตรเติดต่อ] บันทึกพิมพ์ทราบโดยว่า (องค์ไหน) เกิดแต่จะจ (ไหนและองค์ไหนเป็นจังจะอะไร) ๑ โดยกิ ๑ โดยเป็นเครื่องกัน ๑ โดยอุปมาทั้งหลาย ๑ โดย ต่างความเล็ก ๑ โดยต่างมัย ๑ (อีก) ตามควร [ขยายความ] [โดยว่าตามในเกิดแต่จะจะไหน] ในข้อเหล่านั้น เพราะเหตุที่กรรมทั้งที่เป็นกิเลสและอกุศล ท่าน กล่าวไว้ในสิววิงค้วเป็นสุขสัก เป็นสุขัย ในธรรมทั้ง หลาย ในบทว่า อวิชชา เมฆฉา สุจริตา เป็นต้น สังขารมันเพราะ อวิชชา จึงเป็นทุติยสังเกิดแต่ทุติยสัง (ด้วยกัน) วิญญาณอันมิมีเพราะ สังขารเป็นปฐมสังเกิดแต่ทุติยสัง องค์มีนามรูปเป็นต้น มีวิวาหาเวทน เป็นที่สุด อันมีเพราะวิญญาณเป็นดัง เป็นปฐมสังเกิด แต่เป็นปฐมสัง เกิดแต่ปฐมสัง