วิชาธรรมวจรแปล ภาค ๓ ตอน ๑ : หน้า 51/405

ประโยค - วิชาธรรมวจรแปล ภาค ๓ ตอน ๑ หน้าที่ ๕๐ ดวงที่เหลือจึงเกิดขึ้นแต่ (อุกคฤติ) โกลมหูลเป็น ๙ โดยประเภทแห่ง โสมัส อุปบาทา ทิฏฐิทัศน์ และสังขาร พึงทราบโดยย่อว่า ดังกล่าวแล้ว ส่วนโสมูมิ ๒ เท่านั้น คือเป็นโทมนัสสมรด ปฏิมาสมปูฏ อสังขาร ๑ สังขาร ๑ ความเกิดขึ้นแห่งโสมูติฉนั้น พึงทราบ ในกลาที่เป็นไปกล้าแจ้งและเนือยชา (แห่งจิต) ในโทษทั้งหลายมี ปาณาติปาตเป็นต้น โมหจูญมิ ๒ คือ เป็นอุปนาบาตรด็จนิยามสมปูฏ ๑ อุจจัจจ - สังปุตติ ๑ ความเป็นไปแห่งโมหูติฉนั้น พึงทราบในกล้าที่ส่งและ ฟุ้งซ่าน (แห่งจิต) และ อดุจวิญญาณเป็น ๑ โดยนี้กล่าวมาแล้วดังนี้ [อัยกฤติคัตวญาณ] อัยกฤติคุตวญาณ โดยประเภทแห่งชาต เป็น ๒ คือ วิบท ๑ กิริยา ๑ ใน ๒ ชนิดนั้น วิบทเป็น ๔ คือ กมาวาว รูปา - วร อุปปวน และโลภุตระ ใน ๔ นี้นี้นั่น กมาวจรเป็น ๒ คือ กุลลวิบาก ๑ อกุศลวิบาก ๑ (ถามวากุศลวิบาก - อเหตุกะ) กุศลวิบากเล่านี้เป็น ๒ คือเป็นอเหตุกะ ๑ สาเหตุ ๑ ในกุศลา- วิบท ๒ นั้น วิญญาณอันเวียนจากวิบากเหตุ (เหตุแห่งวิบาก) มี ในที่นี้ท่านใช้ "กฤษะ" เป็นนุปสกลงไปตามตัวประกาศ คือ วิญญาณ แต่ หุไทย ชินกับคำ 'กฤษยา' เป็นอดีตลิงค์ จึงใช้อุปไมยไทย จะได้ไม่สะดุด