อรรถ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 115 / 119

… นรชนที่เป็นญาติ เมื่อเห็นธรรมอันให้จึงงความเสร็จ พึงเที่ยวไปแต่ผู้เดียว เหมือนนอเรด ฉันนั้น ขุ.จ. (อรรถ) มก. ๑๓/๖๒๕ ๑๐.๘ มคฺในป่าอันเครื่องผูกอ gìอรมีได้ผูกไว้ ย่อมไปเพื่อหาอาหารตามความประสงค์ ฉันใด นรชน…

อุปมาจากพระไตรปิฎกแสดงถึงลักษณะของมนุษย์และการออกบวช โดยเปรียบเทียบกับธรรมชาติ เช่น เนื้อในป่าและต้นไม้ที่ออกผล การเห็นธรรมและความเป็นอยู่ของนรชนนั้นเหมือนการเดินทางไปตามความต้องการของตนเอง การเปรียบเ

…พึ่งหลาย ๗ ในสติดาวะนั่งหลาย ๙ ดูเจริญถูกลมชุ่มชิ้นในหามสมุทร และดูโคจรที่เทียบในเครื่องยนต์ ที่ม. (อรรถ) มก. ๑๓/๒๐๕ ๒.๒ กระแสน้ำแห่งแม่น้ำคงกลาดไหลไปสมุทร ฉันใด ดูก่อนภิททั้งหลาย ถ้าท่าน พึงหลายจะไม่เวีย…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎก เช่น การเปรียบเทียบกระแสน้ำแห่งแม่น้ำกับการไม่เวียนไปมาของผู้ปฏิบัติธรรม และสภาวะที่ต้องหลีกเลี่ยงการจมอยู่ในอำนาจของมนุษย์หรืออมนุษย์. นอกจากนี้ยังมีการพูดถึ

…๕ ๔.๙ ผูกเครื่องผูก คือ ทิฐิผูกไว้ที่เสา คือ สักกายทิฐิ เหมือนสุขผูกผูไว้ที่เสาไม้ฉะนั้น ขุ.เสฎ. (อรรถ) มก. ๒๕/๒๕๕ ๔.๙ สัตวทั้งหลายเป็นดังคนตาบอด เพราะเป็นผู้ไม่เห็นโทษในมนุษ ลูกขา คือ ต่านาหปกคลุมแล้ว…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการเข้าใจธรรมะ การปลดทุกข์ และการมีจิตใจที่มั่นคงเพื่อไม่ให้ติดในข้อบกพร่อง เช่น ความประมาท และความพอใจในสิ่งที่ไม่ยั่งยืน โดยชี้ให้เห็นว่าสัตว์และมนุษย์มักอยู่ในสภาพที่ถ

…นอธิษฐานบ่นั้น เหมือนคนเอาไม้ลักขณะดังเท่าแพะงูเห่าไว้ และเหมือนอาดพทีมากรยื่นคอดรุก ฉะนั้น ขุ.อ็อ (อรรถ) มก. ๔๕/๕๐

เนื้อหาพูดถึงความสำคัญของความเพียรและความตั้งใจในการปฏิบัติธรรมตามพระพุทธศาสนา โดยเริ่มจากการเปรียบเทียบที่ให้เห็นถึงโทษของอาหารน้อย ซึ่งสร้างอุปมาถึงการมีสติและการปฏิบัติที่ถูกต้อง เพื่อหลีกเลี่ยงการ

…ทธจตุรผู้ประกอบความเพียรบำเพ็ญภายในสิ้นเหมือนกัน เข้าไปสู่ป่่าแล้ว ย่อมมีได้สิ่งผลอันอุดม วิม.มภ. (อรรถ) มค. ๒/๖๓ ๒.๑๑ ธรรมดานายพรานย่อมมีใจจดจ่อจับฝูงเนื้อ ฉันใด ภิกษุผู้ปรารภความเพียรจึงควรประกอบ และร…

บทความนี้เกี่ยวกับความเพียรในพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างจากพระไตรปิฎกที่กล่าวถึงคุณค่าของความเพียร เช่น การกระทำความเพียรไม่ว่าจะเป็นในสถานการณ์ใดก็ถือเป็นสิ่งสำคัญของการบรรลุพระสัมโพธิญาณ การเปรียบเที

… ๑๑/๑๒๖ ๓.๖ การละธรรมมินิวรรดด้วยอุปาจารสมาธิ และอัปปสงฆ์น เหมือนกันสาธารณะ บนผืนผ้าด้วยไม้. สังขพ(อรรถ) มก. ๒๓/๕๕

เนื้อหานี้กล่าวถึงการปฏิบัติธรรมที่สำคัญในพระพุทธศาสนา โดยใช้สติปัฏฐานเป็นเครื่องมือในการเอาชนะกิเลส ซึ่งแบ่งออกเป็นบทเรียนจากพระสุปบุณณกเถระ และพระอนุรุทธเถระ ที่เน้นถึงความสำคัญของสมาธิและการรักษาคว

…้เป็นพระมหา ชินาสมบูรณ์ผลสมบัติ อนิมิตพนพเป็นอารมณ์แล้ว ยังส่งมารให้มามีอยู่เที่ยวไป ฉันนั้น ม.ม. (อรรถ) มก. 13/129

ข้อความนี้อภิปรายถึงคำสอนในพระไตรปิฎกที่ใช้การอุปมาเปรียบเทียบเพื่ออธิบายพฤติกรรมและธรรมชาติของจิต และการปฏิบัติของภิกษุ ผู้ที่มีความตั้งมั่นในธรรม และไม่ควรให้ความสนใจสิ่งที่อยู่ไกล ควรซึ่งปัจจุบันขอ

…้เจริญโดยสัญชาติโลกเป็นผู้อบรมดี ไม่ติดในโลกธรรมทั้งหลายเหมือนดอกบัวไม่ติดโดยน่า ฉันนั้น ขุ.จริง. (อรรถ) มก. ๑๗/๕๕ 4.2 ธรรมดาดอกบัวอ่อนเกิดในน้ำ โตในน้ำ แต่น้าไม่ติดค้างบนดอกบัว ฉันใด ภิกษุ ผู้ปรารถนาคว…

บทความนี้กล่าวถึงอุปมาอุปมัยจากพระไตรปิฎก โดยเฉพาะเรื่องการไม่ติดอยู่ในโลกธรรม เช่น ลาภ ยศ และสรรเสริญ ต่างๆ เปรียบเทียบกับธรรมชาติของดอกบัวที่เกิดในน้ำแต่ไม่ติดอยู่ในน้ำ หรือเต่าที่ดำรงอยู่ในที่เงียบ

…ญ์มิมีปัญญาเฉลียวฉลาด พึงกำจัดความเศร้าโศกที่เกิดขึ้นโดยฉับพลัน เหมือนลมพัดนุ่นปลิวไป ฉันนั้น ข.ส. (อรรถ) มก. ๔๗/๕๕๙ ๔.๒ คนฉลาดพิสูจน์ไฟไหม้เป็นวินาทีเดียว ฉันใด คนผูเป็นนักปราชญ์ได้รับการศึกษา มิมีปัญญา…

การบรรเทาความโศกในพระไตรปิฎกสอนให้เราควรกำจัดความเศร้าโดยทันที เหมือนลมพัดปลิวไป ทั้งยังเน้นการเข้าใจและรับรู้เหตุการณ์ที่ทำให้เกิดความเศร้าโศกที่เกิดขึ้นจากบุคคลอื่น เพื่อให้สามารถช่วยเหลือได้ เหมือน

…วงย่อมเสื่อมสิ้นไป ดวงอาทิตย์ย่อมลดลงคลา่ลงแล้วอ่อนจากไป ดูก่อน โลกธรรมทั้งหลาย เราจึงไม่โศก ช.ม. (อรรถ) มก. ๕๒/๖๑๐ ๕.๒ บุตกผูงบรรลธรรมอันสูงสุดแล้ว ไม่มีความต้องการอะไรในโลกทั้งปวง ย่อมไม่เศร้โศกในเวลา…

เนื้อหาพูดถึงการใช้ภาพเปรียบเทียบในพระไตรปิฎกเพื่ออธิบายความเศร้าโศกของคนที่สูญเสียสิ่งที่รักและการยอมรับความเป็นจริงของชีวิต เช่น เด็กที่ร้องไห้ขอพระจันทร์ การพบเห็นโศกเศร้า และการไม่เศร้าโศกเมื่อบรร

อมาอุไม่จากพระใครปิฏก ๒.๑๐ ความติดใจอิ่มจับจ้องมิอาจจะปล่อย เหมือนปลิงเกาะ ที่.สี (อรรถ) มก. ๑๑/๒๒๒ ๒.๑๑ ผู้เราถล่มก้อนกลิ่นด้วยฤดูผลิด เหมือนต้นไม้ลูกกล้วยเชิงเถาวัลย์ และเหมือนวงผึ้งแว…

เนื้อหาพูดถึงการกำจัดกิเลสตามบทเรียนจากพระปิฏก โดยใช้การเปรียบเทียบถึงธรรมชาติ เช่น ดวงอาทิตย์ที่ทำให้แห้งเหี่ยวและกำจัดความมืด ชี้ให้เห็นถึงความเพียรที่จำเป็นในการขจัดโทสะและอุปสรรคต่าง ๆ เป็นการปลุก

…ธวณ ๕ ย่อมครอบงำอาณัติอาวุธที่เกี่ยวข้องกัน กิน ๆ เหมือนสุขุมเหงาโหดแก่ตัวเขาขาด ฉะนั้น. สัง.สรา. (อรรถ) มก. ๒๕/๕๙

เนื้อหาเน้นการพิจารณานิธวณ ๕ ที่เป็นสิ่งที่ต้องละออกจากจิตใจ และวิธีการต่าง ๆ ที่สามารถช่วยให้ภิกษุและผู้ปฏิบัติธรรมหลุดพ้นจากกิเลส โดยอาศัยเปรียบเทียบกับธรรมชาติและสัญลักษณ์ต่าง ๆ เพื่อให้เข้าใจถึงคว

….๒.๑ ความโกรธเป็นเครื่องปรุงของคน ดูจริงเป็นเครื่องปรุงของรถ ดูจนเป็นเครื่องปรุงของไฟ. ช.อ. (อรรถ) มก. ๘/๑๓๙ ๖.๒.๒ ภาชนะใส่น้ำซึ่งร้อนเพราะไฟเดือดพล่าน มีไฟลู่ลมขึ้น บรรจุผู้มีจักษุ เมื่อม…

เนื้อหานี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับความโกรธในพระไตรปิฎก โดยแบ่งประเภทของคนที่มีความโกรธออกเป็นสี่ประเภท คล้ายกับอสรพิษ เช่น คนที่โกรธรวดเร็วแต่โกรธไม่นาน และคนที่โกรธช้าแต่โกรธนาน นอกจากนี้ยังมีการเปร

…ังไปจงลอกคราบ นั่น ก็จะลิซฝังใน และฝังนอกได้แล้ว เป็นผู้ครองอุบาสกแล้วจงลอกคราบแล้ว ฉันนั้น ขุลส. (อรรถ) มก. ๖/๑๓ ๓.๐ ผู้ไม่สะดุ้งกลัว ๓.๑ ธีรชนผูมีปัญญา ชนะมารพร้อมทั้งพากเพียรแล้วชื่อว่า ผู้ชนะสงคราม…

บทความนี้นำเสนออุปมาอุปมัยที่ปรากฏในพระไตรปิฎก ที่ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคุณสมบัติต่างๆ ของพระภิกษุและผู้ที่มีปัญญา ผ่านการเปรียบเทียบกับธรรมชาติและภาพต่างๆ เช่น หีบผ้าของพระราชา การชนะมาร และดอกบัวที่ไ

…่านเพลิงปราศจากเปลวไฟ เช่นดอกทองกวาว แม้คำว่าเปลวไฟไม่มีจั่วเม็ดคำว่าอาการแหง่ออยู่ในมี สัง.สกฺ (อรรถ) มค. ๒๗/๑๓๗ ๓.๙.๕ ภูเขาศิลาล้วนไม่หวั่นไหว ตั้งอยู่คงที่ แม้ฉันใด ภิกษุฉันนั้น ย่อมไม่หวั่นไหวดุ…

บทเรียนจากพระไตรปิฎกนำเสนออุปมาที่แสดงถึงความมั่นคงของจิตในพระภิกษุ โดยเปรียบเทียบกับธรรมชาติและสภาพแวดล้อม เช่น ภูเขาศิลา ความไม่หวั่นไหว และการดื่มยาพิษ ภิกษุที่มีจิตเกษมอยู่ในภาวะสงบและไม่มีการขุ่น

…ยาณดาล โชคดิถิอำนวย และครอบครัว - กัลยาณอุมา ชินพิพัฒน์ - กัลยาณิมา คูสวัสดิ์ และครอบครัว - กัลยาณา อรรถเทพชัย - กัลลกานา แสงสว่าง-ปิ่นแก้ว บุพพินธุ์ - กัลลกายชน หวังอิศาน - กล้าณรัตน์ ฉลอมน์ - กล้าณลาว ร…

เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับอุบาสาและกลุ่ม relaciones ที่ทำงานในด้านการเผยแพร่ธรรมะ ความสำคัญของการอุทิศตนให้กับสังคม และการทำดีเพื่อสาธารณะ มีการพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนที่ทำดีแบบอุบาสา และการสนับ

…ไตรปิฎกซึ่งถือว่ามีความเก่าแก่ที่สุดในฉบับคัมภีร์ ที่ปรากฏด้วย “ร้อยกรอง” หรือ “คาถา” และคัมภีร์ชั้นอรรถกถาที่ปรากฏด้วย “ร้อยแก้ว” ซึ่งเป็นคัมภีร์ที่อธิบายขยายความในพระไตรปิฎก และสำหรับ “ภาพสลักหนี่สัญลัก…

บทความนี้นำเสนอความสัมพันธ์ของชาดกในพระไตรปิฎกและภาพสลักหนี่สัญลักษณ์ภูมิปฐพุ โดยศึกษาเรื่องราวการสร้างบารมีของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในฐานะพระโพธิสัตว์ ผ่านคัมภีร์และภาพสลักที่เก่าแก่ที่สุด ความสำคัญของช

…็นว่าอยู่รวบพุทธศตวรรษที่ 3 หรือ 2 ศตวรรษก่อนคริสต์ศักราช เมื่อพิจารณาถึงโครงสร้างของชาดกที่ปรากฏในอรรถกถาดังกล่าวประกอบด้วย ก. เรื่องราวในปัจจุบัน ข. เรื่องราวในอดีต (รวมถึงกาดชาดกที่นำมาจากพระไตรปิฎก) …

…ภาพสลักเหล่านี้มีการจำแนกประเภทและเนื้อหาที่ปรากฏในเรื่องราว บ่งบอกถึงการตีความชาดกจากที่อ้างกลุ่มในอรรถกถา เช่น เรื่องราวในปัจจุบันและในอดีต แม้ว่าภาพนี้จะไม่มีเนื้อหาอื่นนอกเหนือจากเรื่องราวในอดีต มีควา…

…มข้างต้นทำให้เห็นว่า ลำพังเพียง "คาถาชาดก" ใน J 482 โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยเนื้อความที่อยู่ในส่วนของ "อรรถถาคต" ก็สามารถอธิบายได้ถึงเรื่องราวที่อยู่ใน A.I.a.1 ได้ทั้งหมด

…ืนถือผ้าและภาพของแม่น้ำที่อยู่เหนือชายทั้งสองขึ้นไปเล็กน้อย แต่เมื่อดูตรวจสอบกับเนื้อความที่อยู่ใน "อรรถถชาดก" แล้วกลับได้คำตอบของเหตุการณ์ที่ 2 และความหมายของภาพแม่น้ำ กล่าวคือ พญาวานรได้พารูปาวกินมะม่วง…

ในบทความนี้เราจะพูดถึงเหตุการณ์ที่สำคัญในคาถาชาดก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหตุการณ์ที่ 1 และ 2 ที่เกี่ยวข้องกับพญาวานรและมะม่วง ที่บังเอิญตกไปในแม่น้ำและถูกพบโดยพระราชา สุดท้ายพญาวานรต้องเผชิญหน้ากับการถูกทำ