ความโกรธในอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก : หน้า 329/370

23 อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก ๖. ความโกรธ ๖.๑ ประเภทของคนโกรธ ๖.๑.๑ บุคคลเปรียบด้วยอสรพิษ (สัตว์มีพิษที่เขี้ยว) ๔ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกเป็นไฉน คือ บุคคลดูอสรพิษ มีพิษแหลน พิษไม่ร้าย คือ คนที่โกรธเร่งๆ แต่ความโกรธอยู่ไม่นัน ๔ มีพิษร้าย พิษไม่แหลน คือ คนที่ไม่โกรธเร่งๆ แต่ความโกรธอยู่นาน ๔ มีพิษแหลน พิษไม่ร้าย คือ คนที่ไม่โกรธเร่งๆ และความโกรธอยู่นาน ๑. อง.จตุก. (พูธร) มก. ๗๕/๒๓๘ ๖.๑.๒ คนโกรธ ๓ จำพวก เหมือนรอยขีดบนหิน รอยขีดเนินดิน รอยขีดในน้้ำ. อง.ติฏก. (พูธร) มก. ๗๕/๒๕๖ ๖.๒ ทายของความโกรธ คามพยาบท ๖.๒.๑ ความโกรธเป็นเครื่องปรุงของคน ดูจริงเป็นเครื่องปรุงของรถ ดูจนเป็นเครื่องปรุงของไฟ. ช.อ. (อรรถ) มก. ๘/๑๓๙ ๖.๒.๒ ภาชนะใส่น้ำซึ่งร้อนเพราะไฟเดือดพล่าน มีไฟลู่ลมขึ้น บรรจุผู้มีจักษุ เมื่อมองดูงา หน้าของคนในน้ำนี้ ไม่ผิด ไม่พึง ไม่พึงเห็นตามความเป็นจริง ฉันใด ฉันนั้น เหมือนกัน สมัยใด บุคคลมีใจฟุ้งซ่านด้วยพยาบาท อนันตายพาบานเหนื่อยร่างไป และอ่มไม่รู้ ไม่เห็นอุบายนเป็นเครื่องสีดอก ซึ่งพยาบาทที่มันเกิดขึ้นแล้วตามความเป็นจริง. สิง.ม. (พูธร) มก. ๓๐/๒๕๒ ๖.๒.๓ คนโกรธอิ๋บไม่รู้จรรโลงไม่เห็นธรรม ความโกรธอยู่ครบำนชในขะใด ความมิดต้อย่อมในขะนั่น คนผู้โกรธอย่ำก่อนธรรมที่จะได้ยากเหมือนทำได้ง่าย. อง.สักก. (พูธร) มก. ๓๗/๒๐๖ ๖.๒.๔ ความโกรธอยู๋เจริญแก่ผู้อื่น เหมือนไฟใหม่หญ้าหมู่บ่าและไม้ ยอดของผู้น้อยย่อมเสื่อมเหมือนดวงจันทร์ในวันข้างแรม ฉะนั้น. ช.จริยา.(โภติ) มก. ๗๕/๒๘๗ ๖.๒.๕ การโกรธผู้อื่น เป็นเช่นเดียวกับผู้วรณาจะจับถ่านไฟที่คุโณหรือลีลล้อนร้อน จัด หรืออุจฉาจะประหารถผู้อื่น ฉนั้น ความโกรธนั้นจัดลงบนกระหมอมของเขานั่นเอง เหมือนประลาภผู้ไม่ประหา ตอบ เหมือนนำธูลัดไปในที่ทวนลม. ที.ม. (พูธร) มก. ๑๔/๒๐