อรรถก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 32 / 47

…:- ทานวัตถุ ๑๐ เหล่านี้ คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้ ของหอม ของลูบไล้ ที่นอน ที่พัก เครื่องประทิป. อรรถกถาอวุธสูตรในคติยวรรธ ติกบำท อติฏิตตคตวว่า "บรรดาบเหล่านี้ บทว่า อนุญ ได้แก่ ของเลี้ยง ของกิน ทุกอย่…

…่น การที่คนฉลาดมักจะรับผลประโยชน์จากการทาน และความสำคัญของการเลือกทานให้เหมาะสม โดยเนื้อหาอ้างอิงจากอรรถกถาอวุธสูตร

…สมและแดดเป็นต้น. บทว่า ปกิยปุย ได้แก่ เครื่องอุปกรณ์แก่ประทิยมมีเรือน (คือตัว) ประทิยมเป็นต้น." [ข] อรรถกาถ-นาคำสั่งอุทฺในขัณฑวรรว่า "มทวา อนุทฺ ได้แก่ ของเคี้ยวและของกิน. บทว่า ปาน ได้แก่ ของลิ้มกกอง. บทว…

เอกสารนี้เสนอความรู้เกี่ยวกับคำศัพท์ในมังคลัตถ์เล่ม ๑ รวมถึงการทำความเข้าใจคำต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับจัดเตรียมอุปกรณ์สำหรับชีวิตประจำวัน เช่น อาหาร เครื่องใช้ และสถานที่อาศัย โดยเน้นการใช้ชีวิตที่มีคุณค

…คือยานมีรองเท้าเป็นต้น. ก็ต้องอาศํพท์ในบทว่า อุปหนาทิ นี้สงเคราะห์คํานามหนามและอวเสนต้นเข้า ด้วย พระอรรถกถาจารย์ กล่าวว่าระตปาหุ เพรำทำรียาวา ถึงจึงว่าเป็นเหตุให้สำเร็จการเดินทาง เพราะเป็นเครื่องป้องกันทุก…

เนื้อหาเกี่ยวกับมังคลัตถทีปนิสมะ อธิบายถึงการเดินทางที่มีการใช้รองเท้าและการป้องกันจากสภาพอากาศ เช่น ฝนและแดด โดยอาศัยอุปกรณ์ที่เหมาะสมสำหรับการส่องแสง เนื้อหาได้กล่าวถึงความสำคัญของน้ำมันและอุปกรณ์ต่

ประโยค๙- มังคลัตถเวนนี้แปล เล่ม ๑- หน้า ๑๑ ฉัพพาควาสูตร มาในฤดูวรรคแห่งปฐมฌานาสงักนิบาล [๒] อรรถกาถาฯว่าว่า "ว่าดับ อพุทธสมุนาฏตา แปลว่า ประกอบด้วยองค์คุณ ๖ ท่านชื่อวาทิตธา. หลายบ่าวว่า ปุพเพาว ทาน…

เนื้อหาเกี่ยวกับการตีความฉัพพาควาสูตร มีการอธิบายเกี่ยวกับองค์คุณ ๖ และการให้ทานที่นำไปสู่การบรรลุเจตนา การวิเคราะห์คำต่างๆ และความสำคัญของการให้ในทางพระพุทธศาสนา แสดงถึงความเชื่อในศาสนาและการปฏิบัติอ

[๑๙] อรรถกถา โกณฑ์กล่าวดูว่า "บรรดาบาล่านํ้าขอว่า ปฏิปทาเทส ความว่า เลี้ยงดูด้วยมินฑบาท, อธิบายว่า ได้ด้วยมินฑ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอรรถกถาโกณฑ์ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการถวายมินฑบาทและผลของการทำทานในพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างพระผู้มีพร…

…นว่า 'ผู้นี้จึสามารถ' ได้ให้ฉัตรแห่ง (ตำแหน่ง) เสนาบดี มีสีงสมเด็จแดง อนุจารย์ผ้าครามแก้เธอ." [๒๕] อรรถกถาสีห์สูตรนั้นว่า "บอกว่าสนุกฤทธิ์ ได้แก่ อนุบุคคลนี้เห็นเอง. บทว่า ทายโอ ได้แก่ ผู้กล้าในการให้. อธ…

บทความนี้นำเสนอแนวคิดทางการเมืองและแนวความคิดเกี่ยวกับการให้ทานจากอรรถถกะสีห์สูตร โดยเฉพาะการเลือกผู้นำที่มีความสามารถในการยึดเหนี่ยวใจประชาชนและการให้ทานที่มีความสำคัญในสังคม นอกจากนี้ยังวิเคราะห์ถึง

ประโยค ๕ – มังคลัตถีทฺปิเปลน ๓ หน้า ๒๘ นั่นให้ เพราะความโลกนัครอบงำไม่ได้ พระอรรถกถาจารย์กล่าวว่า โย ฤ ดังนี้เป็นต้น เพื่อแสดงคำทั้งสองนั้น คือ น ทาส น สภโย โดยนั้นอันค่อยตาม และโดยน…

…รอธิบายถึง 3 ประเภท ได้แก่ ทาสแห่งทาน, สหายแห่งทาน และนายแห่งทาน ซึ่งมีความหมายและความสำคัญต่างกันในอรรถกถา โดยเฉพาะการทำความเข้าใจถึงคำว่า 'ทาน' โดยอ้างอิงถึงข้าวและน้ำเป็นตัวอย่าง และการที่คนหนึ่งจะสามาร…

…ราะไป คือ เที่ยว ร่วมกัน ภาวะแห่งผู้เที่ยวไปร่วมกันนั้นชื่อ สหายทาน คือเป็นไป ด้วยกัน เหตุนี้น่ะ พระอรรถกถาจึงกล่าวว่า 'สหทวี เอกวิภาคว่า อทิสสุต' คำอย่างหนึ่ง นาว่า อิสสุต ได้แก่ ผู้นครเครื่องผูกคือ ตันหา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการให้และคุณธรรมในฐานะทายกและทานบดีในมังคีดกติกา มุ่งให้ผู้อ่านเข้าใจถึงการสร้างสรรค์ความดีผ่านการให้และการบริจาคในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายถึงสถานะและความสำคัญของการเป็นผู้ให้ที่มีใจบริส

…ุโววายเฉพาะ บรรพชิตผู้มีศีล, พราหมณ์ ยุญฯเต็ม , ฯลฯ มีผลมากกว่า แล้วนี่ คานิสงฆาเท่า ดั่งนี้. [๓๔] อรรถกถา(นาย)ทันทสุดว่า "ทานยั่งยืน คือ นิจจัด ทั่งหลาย ชื่อจิฏฐนา ในสูตรนั้น. ยุญอย่างใดอย่างหนึ่ง แม้นกุ…

เนื้อหาในบทความนี้พูดถึงพระเจ้าโลกลามและอุปทานของพระเถรต่างๆ ที่ได้มีการนำเสนอในคัมภีร์มาหก โดยมีการสรุปเกี่ยวกับความสำคัญของการให้ทานในพระพุทธศาสนา และเจตคติที่ควรมีต่อการให้ โดยยกตัวอย่างจากเหตุการณ

…สุขพุทธธ ธมฺมธ ชินาติ." ภิฏฺฐากถาวรรว่า "ปีติและปราโมชึอันสัทธรรมสังสมขึ้น ชื่อว่าสะระธรรม." [๔๕] อรรถกถาธรรมบทธว่า "อนึ่ง แม้ว่าความยินดีในบุญ ความยินดีในศรี ความยินดีประเทบทเป็น อนก ต่างด้วยความยินดีใน…

เนื้อหาสำรวจโพธิปักขิยธรรม 13 ประการและความยินดีในธรรม ศึกษาถึงความสำคัญและคุณประโยชน์ของธรรมที่นำไปสู่ความสุขและการสิ้นตนหาเป็นพระอรหันต์ ในเนื้อหากล่าวถึงการยินดีในบุญและความประเสริฐของความยินดีในธร

…น พึงตั้งธรรม ๕ ข้อเหล่านี้ไว้ในคนแล้วจึงจะแสดงธรรมแก่ชนเหล่าอื่น ฉะนั้นแล้ว" อุทายนสูตร จบ. [๔๕] อรรถกถาอุทายนสูตรนั้นว่า "เทวา อนุปุพพีก็ ความว่า พระธรรมกถิก็ยังจิตให้ตั้งไว้ว่า "เราจักกล่าวเทศนา อนุปุ…

บทนี้แสดงให้เห็นถึงการเตรียมการแสดงธรรมแก่ผู้ฟัง การตั้งธรรม ๕ ข้อเป็นสิ่งสำคัญ และการต้องมีจิตใจที่มั่นคง การแสดงธรรมต้องมีความเข้าใจและไม่กระทบตนเองหรือผู้อื่น พระธรรมกถิก็จะแสดงธรรมแก่ชนเหล่าอื่น โ

ประโยค- มันังคตานนี้บันทึก 3 หน้า ที่ 59 ถากว่าด้วยการประพฤติธรรม* [๕๕] พระอรรถกถาจักกล่าวไว้ในอรรถกถาแห่งมงคลสูตร นี้ว่า "การประพฤติสุกธรรมบง ๑๑ ประการ ชื่อว่าธรรมจริงา." วรรณนแห่…

ในเนื้อหานี้มีการอธิบายเกี่ยวกับการประพฤติธรรม ซึ่งถือเป็นหลักการสำคัญในพระพุทธศาสนา อรรถกถาว่าด้วยมงคลสูตรเสนอแนวคิดเกี่ยวกับความประพฤติธรรม โดยแบ่งออกเป็น 11 ประการและใช้คำว่า 'ธรรมจริงา' …

…ีอะไรเป็นเหตุ ? เพราะ เหตุว่าบุคคลนั้นเป็นผู้ปกติประพฤติดีธรรม ประพฤติชอบอย่างนี้แหละ." พระบาล จบ. [อรรถกถา] [๕๖] นี้อธิบายในอรรถกถาทุกนิมิต องค์อุตตรนิกายว่า "บท ว่ า ชมภูริสมจริยเหตุ คือ มีความประพฤติดี…

…ะพฤติดดีที่เป็นสาเหตุให้บุคคลบรรลุญาณศักดิ์สิทธิ์ที่เกิดจากการหลุดพ้นจากอาสะ โดยยกตัวอย่างคำอธิบายในอรรถกถาเพื่อให้เข้าใจการประพฤติดีที่เป็นปัจจัยสำคัญในการเข้าถึงปัญญาวิมุตติ.

…ันนั้น เพราะเหตุนี้ ชื่อว่าสีรยา จะเรียกว่าสีรยา ความปกติ สมอันนั้น เพราะเหตุนี้ ชื่อว่าสีรยา [๕๕] อรรถกถาจุฬาฏิบาปในอรรถติมรรครหัสแห่งภู- ปัญญาสังคะ และอรรถกถากฤษฏกตฤตกในอรรถกฤษตกบาต อังคุตตร- นิกายว่า “…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์บทประพันธ์ในวรรณคดี รวมถึงการอ้างอิงถึงความคิดเห็นในอรรถกถาที่แตกต่างกันเกี่ยวกับความประพฤติที่ดีงามหรือสีรยา โดยอธิบายว่าการทำความดีมีความสำคัญต่อการอยู่ร่ว…

… เพราะเป็นผู้มีความเอ็นดูผันนั้นเอง. บทว่า วิทริ คือ ยอมยังอดภาพให้เป็นไป ได้แก่ เลื่องอดภาพ." [๒๕] อรรถกาถาสายอยุสดุวว่า “ข้อว่าอนุต ปรสุว ก็ ทรัพย์ของบุคคลอื่น อย่างใดอย่างหนึ่ง. บทว่า ปรัตตุตฺปรฺรณ คือ …

ศาสตราวุธวรรณได้วิเคราะห์ความหมายของคำต่างๆ เช่น ลูซี่, ทายปูนโน, และอื่นๆ โดยเนื้อหาชี้ให้เห็นถึงความเป็นมิตรและการช่วยเหลือของผู้มีมิตตะ ข้อมูลเกี่ยวกับการอนุเคราะห์สรรสัตว์และการรักษาความเป็นอยู่ขอ

…ื่อจะทำลายหมู่ชนที่พระผู้พระภาคตรัสว่า 'อุมุร' ซึ่งเป็นผู้มีเรื่องที่คนฟังคำในสำนัก(ของเขา)." [๔๕] อรรถกถาดูพัทธิบาโภปมสูตรเป็นต้นว่า "หลายบทว่า ภิณฺนาวา สนฺธนา ความว่า เมื่อชนะ ๒ ฝ่ายผู้เป็นมิตรกัน หรือเ…

บทนี้อธิบายว่าวรรณกรรมมีการใช้คำที่เฉพาะเจาะจงในบริบทต่างๆ เช่น การอยู่ในสภา การรวมกลุ่ม และการอ้างอิงถึงการถามอย่างเป็นทางการ บทความยังกล่าวถึงบทบาทของผู้เป็นพยานและคำถามที่เกิดขึ้นในสังคม รวมถึงการศ

…หลายให้เป็นผู้สมาคิณ ซึ่งเป็นอาจาแสดงคุณของความสามัคคีอย่างดีอา หากกล่าวตรงกันข้ามก็นั่นไม่." [50] อรรถกถาสำนวนสุดๆ และนักเขียนปัจจุบันว่า "คำว่า ๑. ป. สุ. ๒/๔๕๖๗. องฺ. ๕๕๙.

บทความนี้สำรวจความสำคัญของความสามัคคีในสังคมตามหลักพุทธศาสนา โดยเน้นบทบาทของธรรมาจาริสมาริบุคคลในการสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่นและการพัฒนาอารมณ์ร่วมในกลุ่ม อธิบายถึงลักษณะและความจำเป็นของการมีความส

…าธิ คำทั้งหลาย มีคำว่า อรุททุก เป็นต้นเหล่านั้นทั้งหมด เป็นไว้พจน์ของวาจามึโทษ ด้วยประกาศนี้" [๒๐] อรรถกถาแห่งสูตรฯ มีจฑาธิปิโตปมสูตรเป็นต้น ว่า " โทษ ท่านกล่าวว่า เเพ ในบท เนวา ดังนี้ ว่า คำว่า อ. ป ส สุ…

…ุคคลอื่นถูกนำเสนอ การระวังการใช้คำและการพูดสื่อว่าอาจเป็นการป้องกันโทษได้ ผู้เขียนยังมีการอ้างอิงถึงอรรถกถาและตัวอย่างของบทควรมีในเนื้อหาเพื่อสนับสนุนคำกล่าวของตน เช่น กรณีวาจาที่ทำให้เกิดความขัดใจ ไม่เหมา…

…อความอย่างนี้ การกล่าวของพระธรรมกถีก็นั้นแควร กล่าว อนุญาตสุญฺทิฏฐิ คือ หาว่าสฺุประโยชน์ไม่." [๒๓] อรรถกถาจูฬฑีดิโปปมสูตรเป็นต้นว่า "บุคคลอึ่งว่า กลาวที่ เพราะอรรถว่า ย่อมกล่าวในกล, อธิบายว่า "บุคคลนั้นกำ…

…ารกล่าวคำในทางพระธรรม โดยเน้นว่าการกล่าวคำมาก ๆ สามารถที่จะทำให้ผู้อื่นรู้ได้ถึงความจริง มีการพูดถึงอรรถกถา จูฬฑีดิโปปมสูตร และการปฏิบัติของผู้ที่มีวาจาอันมีหลักฐาน พร้อมทั้งการพิจารณาความเหมาะสมในการกล่าว…

คำว่า สุขี อุตตาน ปริทานนฺ." [๒๖] นัยอันมาแล้วในอรรถกถาสัลลักษณ์ว่า "ความคิดเห็น คือมาม อันวิญญาณสนสนธิแล้วองค์บุคคลนั้นมีอยู่ เหตุนันบูค นนั้น ชื่อว่า…

ในอรรถกถาสัลลักษณ์เสนอแนวคิดเกี่ยวกับความเชื่อและผลของกรรมที่ผู้คนมีให้ โดยกล่าวถึงบุคคลที่มีความเห็นและผลข…