คำอธิบายเกี่ยวกับการประพฤติดีธรรมในอุตตรนิกาย : หน้า 64/265

ประโยค ๕๕ - มังคลดกนี้นี้เป็นเดิม เล่ม ๓ - หน้าที่ ๖๔ มหาศาล ฯลฯ เวลาสัญญาณสัญญาณตะเป็นฐานะมืออยู่แล้ว คำนี้รากว่า นั้น มีอะไรเป็นเหตุ ? เพราะเหตุว่าบุคคลนี้ ยอมเป็นผู้พฤติ ธรรม ประพฤติดำรงเสมอ ด้วยประการอย่างนั้นแหละ ดูก่อนพราหมณ์ และคุณพูดที่หลาย ถ้าบุคคลนี้เป็นผู้ปกติประพฤติดีธรรม ประพฤติ เสมอ อย่างหวังว่า "ไฉนหนอ! เราพึ่งทำให้แจ้ง บรรลุญาณฤๅศักดิ ปัญญาวิมุตติ อันซื่อว่าหาอาสะมิได้ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสะ ทั้งหลาย ด้วยปัญญาดำรงเอง ในทุฏฐ-ธรรมมันเป็นฐานะมือแล้ว คำนี้รากว่า นั้นทำให้แจ้ง บรรลุญาณฤๅศักดิ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสะพึ่งหลาย ด้วยปัญญาดำรงเอง ในทุฏฐ- ธรรมมัน เป็นฐานะมือแล้ว คำที่กล่าวนั้นมีอะไรเป็นเหตุ ? เพราะ เหตุว่าบุคคลนั้นเป็นผู้ปกติประพฤติดีธรรม ประพฤติชอบอย่างนี้แหละ." พระบาล จบ. [อรรถกถา] [๕๖] นี้อธิบายในอรรถกถาทุกนิมิต องค์อุตตรนิกายว่า "บท ว่ า ชมภูริสมจริยเหตุ คือ มีความประพฤติดีเสมอ กล่าวคือ ประพฤติดีเป็นเหตุ, อธิบายว่า เพราะเหตุแห่งความประพฤติดเสมอ กล่าวคือประพฤติดรรมนั้น ได้แก่ มีความประพฤติดเสมอ กล่าวคือ ประพฤติดรรมนั้นเป็นปัจจัย." อรรถกถาเลยยกสูตรว่า "ว่าดี วิริ เป็นโดยส่วนสม. บทว่า กายา คือ ทางกายวัตร. ๑ มโน ปู อง. ทุก ๒/๔. ๒ ป. สุ ๒/๕๕๔ และมิโน ปู อง ทุก ๒/๕.