พูดจามีโทษและผลกระทบ : หน้า 70/265

ประโยค ๕ - มังคลดิลกานนี้เป็นแปล เล่ม ๓ หน้า ๗๐ ผู rs ว่า ปทาย คำว่า ละเสียซึ่งขวางขามขอ นขอ หยามคาย เจ็บ แสบแก่นอื่น กระทบกระทั่งบุคคลอื่น ใกล้ต่อความโกรธ ไม่เป็น ไปเพื่อสมาธิ บรรดาอาจเหล่านั้น วางข้อมขัดด้วยคำและคำมีต้น เพราะเป็นวาจามีโทษ เหมือนอย่างปมที่เกิดขึ้นในต้นไม้มแผล ฉน ชื่อว่า วาจาข้อขอดดังปม คำพูดเสียหาย ชื่อว่า วาจาหยาบ วาจานั้นเป็นวาจากัลเกิน ประจำอาม่าเข้าไปบาดหยุด เหมือนอย่าง ต้นไมที่เสีย ย่อมเป็นไม้แข็ง มีจุยไหลออกมาเพ็น เพราะเหตุนี้ ข้าพเจ้าอ้างว่ากว่า กุกกาก ดังนี้. วาจาเผิดร้อน คืออาจไม่เป็น ที่พอใจของชนเหล่านั้น เป็นวาจามึงกล้าทนโทษให้เกิดแกบุคคลทั้งหลาย อื่น ชื่อว่า วาจาเจ็บแสบแกคันอื่น วาจาอันกระทบกระทั่งบุคคล เหล่านี้ คือวาจาที่ทำความขัดใจ ไม่ให้เขาจะไป แม้แก่ผู้ใคร่จะไป เพราะเสียดสในวัตถูอันเป็นที่รักทั้งหลาย ประจวบว่าเรียงหนามอันงอ ชื่อว่า วาจากระทบกระทั่งบุคคลอื่น คำพูดที่อคอแหลมต่อความโกรธ ชื่อว่า วาจาใกล้ความโกรธ วาจาอันไม่เป็นไปเพื่อสมาธิ คำทั้งหลาย มีคำว่า อรุททุก เป็นต้นเหล่านั้นทั้งหมด เป็นไว้พจน์ของวาจามึโทษ ด้วยประกาศนี้" [๒๐] อรรถกถาแห่งสูตรฯ มีจฑาธิปิโตปมสูตรเป็นต้น ว่า " โทษ ท่านกล่าวว่า เเพ ในบท เนวา ดังนี้ ว่า คำว่า อ. ป ส สุ. ๒/๒๕.