มังคลัตถเวน: การตีความฉัพพาควาสูตร : หน้า 11/265

ประโยค๙- มังคลัตถเวนนี้แปล เล่ม ๑- หน้า ๑๑ ฉัพพาควาสูตร มาในฤดูวรรคแห่งปฐมฌานาสงักนิบาล [๒] อรรถกาถาฯว่าว่า "ว่าดับ อพุทธสมุนาฏตา แปลว่า ประกอบด้วยองค์คุณ ๖ ท่านชื่อวาทิตธา. หลายบ่าวว่า ปุพเพาว ทานา สุมนา ความว่า ย่อมเป็นผู้มั่นใจสม่ำเสมอแต่ เดือน ๑ และกิ่งเดือนว่า "เราจักให้ทาน" ก็บรรลุเจตนา ๓ นี้ บุพเพดนตา ได้แก่ทายกูติของตั้งแต่บับจบขาวว่า "เราจักให้ทานด้วย ผลที่เผลจากนานี้ ดังนี้ จำเดิมแต่เวลาที่เกิดความคิดขึ้นว่า "จกให้." ส่วนมหญาณเดตา ที่พระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้ว่า "กำลังให้ ย่อมทำ จิตให้เลื่อนไล ได้ในเวลาที่ให้เท่านั้น. ส่วนอุปารปญเดตา ว่า "รับให้​"​ ย่อมเป็นใจขนานกัน.ได้แก่ทายกูรู้สึกถึงต่อ ๓ ม. บทว่า วีรณาก คือ มีธะอะไรปลาบแล้ว ได้แก่ทายผู้นับถือว่า ๓ ม. บทว่า รากวินายา ว่า ปฏิบุพนา ความว่า ปฏิบัติปฏิปทาเครื่อง กำจัดธาระ ก็แก่คนนี้แสดงปฏิบาทอย่างถูกฤูป ก็ท่านินที่ให้แก่ พระขินฺทพวกเดียว จึ่งประกอบด้วยองค์ ๖ ก็หามได้ ทักษิณาที่ให้ แม่แก่พระอนาคามี พระสกาทาคามีและพระโสดาบัน โดยที่สุดแม้ สามเณรผู้ถือฺอกรรมะ ซึ่งบรรในวันนี้ ก็ประกอบด้วยองค์ ๖ เหมือนกัน เพราะว่า สามเณรแม้นั้น ชื่อว่าบวชเพื่อโสดาบัติมรรคโดยแท้." [๓] อุทกาฯว่านี้ว่า "สมบัติมหลายอย่างอพุทธพูน คือ ย่อมเจริญด้วยคุณชาตินี้ เหตุนั้น คุณชาตินี้ ชื่อว่า ทักขิมา (เป็น ๑, อง. ฉุก. ๒๙/๒๔. ๒ มิน. ปุ. ๔/๑๑๓