ความสำคัญของความสามัคคีในพุทธศาสนา : หน้า 69/265

ประโยค ๕ - มังคลัตถีบทนี้มีแปล เล่ม ๓ หน้า ๙๙ ผู้อื่นอุ้บงกัน มีร่วมอุบัติพันธ์เดียวกันเป็นต้น แตกต่างด้วยเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งแล้ว ธรรมาจาริสมารบูรณ์บุคคลเข้าไปหาที่ละฝ่ามแล้วพูดทำความสนามเป็นดังว่า 'การอย่าง หาสมาคมแผ่พวกท่าน ผู้อื่นในตะกูลเช่นนี้ผู้อื่นเป็นพุทธสูตรอย่างนี้ไหม' ดังนั้น บทว่า องูปปาทด คือ ผู้สนับสนุนบุคคลที่ปรองดองกันอยู่หนึ่งแล้ว; อธิบายว่า 'ธรรมาจาริสมาริบุคคลเห็นชนนทั้ง ๒ ผู้อื่นมิค้นอยู่แล้ว พูดทำไมมันเข้าว่า 'การอย่างนี้การสมาคมแผ่พวกท่าน ผู้อื่นในตะกูลเห็นปานนั้น ผู้ประกอบด้วยคุณเห็นนาบนี้' ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่า เป็นผู้มีความสามัคคีเป็นที่มยินดี เพราะวิเคราะห์ว่า ความสามัคคีเป็นที่นึงดีของบุคคลนั้น อธิบายว่า 'หมู่ชนผู้อื่นก็กันไม่มีในที่ใด ย่อมไม่ปรารถนามัยว่าจะยะชนผู้อื่นก็กันหล่านี้ไปนอื่น.' ชื่อว่าเป็นผู้ชื่นชมในหมู่ผู้อื่น เพราะวิเคราะห์ว่า ธรรมาจาริสมาริบุคคลเห็นดี ได้ยินแล้วดี ซึ่งชนผู้อื่นก็กันทั้งหลาย ย่อมยินดี คำว่า สมุคคะณี ว่า ภิติธรรมาจาริสมาริบุคคล ย่อมกล่าวว่า วาจาอันท่านทั้งหลายให้เป็นผู้สมาคิณ ซึ่งเป็นอาจาแสดงคุณของความสามัคคีอย่างดีอา หากกล่าวตรงกันข้ามก็นั่นไม่." [50] อรรถกถาสำนวนสุดๆ และนักเขียนปัจจุบันว่า "คำว่า ๑. ป. สุ. ๒/๔๕๖๗. องฺ. ๕๕๙.