การกล่าวคำและความจริงในพระธรรม : หน้า 73/265

ประโยค ๕ - มังคละกถานี้แปล เล่ม ๓ หน้า ๗๓ แม้กล่าวคำมาก ๆ ย่อมสามารถเพื่อจะชนะให้ชนทั้งหลายรู้ได้ว่า สูตร นี้มีเนื้อความอย่างนี้ การกล่าวของพระธรรมกถีก็นั้นแควร กล่าว อนุญาตสุญฺทิฏฐิ คือ หาว่าสฺุประโยชน์ไม่." [๒๓] อรรถกถาจูฬฑีดิโปปมสูตรเป็นต้นว่า "บุคคลอึ่งว่า กลาวที่ เพราะอรรถว่า ย่อมกล่าวในกล, อธิบายว่า "บุคคลนั้นกำหนด กลอันควรถูกกล่าวแล้วจึงกล่าวว่า" ชื่อว่าผู้มีปกติกล่าวคำจริง เพราะ อรรถว่า ย่อกว่าคำที่จริง คือคำที่ได้แก่คำเป็นจริงอย่างเดียวน. ชื่อว่า ผู้มีปกติกล่าวอญประโยชน์ เพราะอรรถว่า บุคคลนั้นกล่าวกระทำ ให้เป็นคำอธิษฐาน อันเป็นที่สุขุมักและสัมปรายะอย่างเดียว. ชื่อว่าผู้มีปกติกล่าวธรรม เพราะอรรถว่า บุคคลนั้นย่อมกล่าวทำให้ เป็นคำสียงโลกุตตรธรรม ชื่อว่าผู้ปกติกล่าวอธิษฐาน เพราะ อรรถว่า ย่อมกล่าวกระทำให้เป็นคำอธิษฐานวัน และปทานวัน. โอควาเป็นที่ตั้ง บันฑิตกล่าวว่าหลักฐาน หลักฐานของวาจานั้นมีอยู่ เหตุนั้น วาจานั้นชื่อว่ามีหลักฐาน ' อธิบายว่า ธรรมจาริกสมาจรบูคคล ย่อมไม่กล่าววาจาอันควรที่จะพึงกล่าวไว้ในทุกๆ. บทว่า กาลน มีความว่า ก็ธรรมจาริกสมาจรบูคคล แม้เมื่อกล่าวคำเหินปานนั้น ย่อมไม่กล่าวในกล, ไม่สมควร ด้วยอัตว่า 'เรากล่าวคำมิหลักฐาน' ดังนี้ แต่พิจารณาอันสมควรแล้วจึงกล่าวว่า. บทว่า สาปทสฺ ความว่า มีอุปมา มีเหตุ. บทว่า ปรินยุตติ มีความว่า ความกำหนดดงของ วาจานั้น akan ขอประกุได้โดยประการใด ธรรมจาริกสมาจรบูคล กล่าว