ปฐมสัมผัสนักทานแปล ภาค ๑ - หน้า 237 : หน้า 242/409

ประโยค(ตอน) - ปฐมสัมผัสนักทานแปล ภาค ๑ - หน้า 237 มาจากต้นหาและวิชชา อันพระองค์ทรงตัดขาดแล้ว ด้วยศัสดาวคืออธิษฐาน. ชื่อว่าอันพระองค์ทรงทำให้เป็นเหมือนดาวดวงหนึ่ง เพราะอรรถว่า วัตถุแห่งปรัชญาเป็นต้นเหล่านั้น อันพระองค์ทรงทำให้เป็นเหมือนดวงดาวนั้น. เหมือนอย่างว่า เมื่อบุคคลถอดต้นดวงดาวขึ้นพร้อมทั้งรากแล้ว กระทำประเทศนั้นให้เป็นดวงดาวดวงนั้น ความเกิดขึ้นแห่งต้นดาวนั้น ย่อมปรากฏไม่ใช่อีกนั้น, เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงอธิษฐานในรูปเป็นต้นขึ้นพร้อมทั้งราก ด้วยศัสดาวคืออธิษฐานแล้ว ทรงทำจิตดัดดนให้นิพนธ์ให้เป็นดังหนึ่งรื่นรำเป็นต้น นั้น โดยความเป็นสถานที่เคยเกิดมาในกาลก่อน รสในรูปเป็นต้นเหล่านั้น แม้ทั้งหมด ท่านเรียกว่า " ตาลวัดดูกต" ( ทำให้เหมือนดาวดวง) ฉะนั้น. อีกอย่างหนึ่ง รูปทรง เป็นต้นเหล่านั้น มึนไม่งอกขึ้นเป็น ธรรมความ อันพระผู้พระภาคเจ้า ทรงทำให้เหมือนดาวดวงฉันนั้น เพราะเหตุนี้ จึงถือว่า " ตาลวัดดูกต" ( อันพระองค์ทรงทำให้เป็นเหมือนดาวดวงแล้ว). ฉะนั้น เพราะรูปทรงเป็นต้น พระองค์ทรงทำให้เป็นเหมือนดาวดวงดั้ว โดยยึดที่กล่าวแล้วอย่างนั้น ชื่อว่า เป็นอันพระองค์ทรงทำไม่ให้มันภายหลัง คือทรงทำโดยอาการที่ รูปทรงเป็นต้นเหล่านั้น จะมีในภายหลังไม่ได้, ฉะนั้น พระองค์จึงตรัสว่า " อนภูว กต" ( กระทำไม่ให้ในภายหลัง). [ อรรถาธิบายศัพท์ อนภูว กต-อนภูว กตา] ในบทว่า "อนภาว กตา" นี้ ตัดบทดังนี้ คือ อนู อภาว กตา