อาศัย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 37 / 55

…ตที่สหรคตด้วยอุเบกขาฝ่ายกุศลวิบาก ย่อมเป็น ไปแก่พวกมนุษย์ พวกสัตว์ผู้บอดแต่กำเนิดเป็นต้น พวกเทวาผู้ อาศัยอยู่บนภาคพื้น และพวกวินิปาติกาสูร ด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิ

บทนำของข้อความนี้สำรวจและอธิบายการจำแนกประเภทของปฏิสนธิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการจัดหมวดส่วนภายใต้ภูมิที่แยกออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อบายปฏิสนธิ, กามสุคติปฏิสนธิ, รูปาวจรปฏิสนธิ และอรูปาวจรปฏิสนธิ

…ัพท์" ฯ [อธิบายคำว่า วินิปาติกเปรต เป็นต้น] พวกวินิปาติกะ ชื่อว่าภุมมัสสิตะ เพราะอรรถว่า พิง คืออิง อาศัยพวกภุมมเทวดาอยู่ เพราะมีคติเหมือนคติภุมมเทวดาเหล่านั้น ฯ พวกเวมานิกเปรต ที่ชื่อว่าวินิปาติกะ เพราะอร…

ในเอกสารนี้กล่าวถึงวินิปาติกเปรตซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับภุมมเทวดา โดยที่เนื้อหาสื่อถึงการไม่มีการกำหนดอายุของสัตว์อบายและมนุษย์ รวมถึงกรรมที่กำหนดอายุในอบาย การพูดถึงความแตกต่างของสัตว์ในอบายที่มีอายุย

…ง ภูตรูป ชื่อว่าเป็นรูปใหญ่ เพราะมีความปรากฏ ใหญ่ และชื่อว่าเป็นภูต เพราะอรรถว่า เป็นที่มีอุปาทายรูปอาศัย เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่ามหาภูตฯ รูปที่อาศัยมหาภูตเป็นไป ชื่อว่า อุปาทายรูปฯ มีคำท้วงว่า "ถ้าเช่นนั้น …

เนื้อหานี้กล่าวถึงภูตรูปที่มีลักษณะเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูป และการอธิบายความหมายที่เกี่ยวกับมหาภูตที่สำคัญในบาลี รวมถึงการแยกประเภทของภูตรูปที่อาศ…

…ธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 275 สิ้น เหมือนกายินทรีย์ฯ ดวงหทัยนั่นแล เป็นที่อยู่ด้วย เพราะเป็นที่ อาศัยแห่งมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าหทัย วัตถุฯ จริงอย่างนั้น หทัยวัตถุนั้น มีความเป็น…

…่างหทัยวัตถุและธาตุ โดยเฉพาะมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ นอกจากนี้ยังอธิบายว่าหทัยวัตถุมีความสำคัญเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้งคู่ และบทบาทของธาตุเหล่านี้ในประสบการณ์ของชีวิต เช่น มโนวิญญาณซึ่งไม่อาศัยประสาทรูป และค…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 276 เป็นไปในภายนอก และก็ไม่อาศัยชีวิต เพราะชีวิตนั้นประกอบในกิจอื่น และไม่ อาศัยภาวรูปทั้ง ๒ เพราะแม้เมื่อภาวรูป ทั้ง ๒ นั้นไม่มีก็เ…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับชีวิตรูปและความสำคัญของสหชาตธรรม ซึ่งประกอบด้วยการใช้ชีวิตในรูปแบบต่าง ๆ พร้อมกับอธิบายถึงการแสดงวัตถุทุกข์และการมีอยู่ของชีวิตนทรีย์ การเลี้ยงดูกัมมชรูปและความสัมพันธ์กับกรรมท

ન ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 286 อาศัย อันใด อันนั้น เป็นดุจการกระทบกระทั่งกัน เหตุนั้น จึงชื่อว่า ปฏิฆะ ๆ เหมือนอย่างว่า เมื่อคน ๒ คนมีกา…

เนื้อหานี้พูดถึงการกระทบกระทั่งระหว่างคนและวัตถุ โดยเชื่อมโยงเข้ากับภวังคจิตที่ไม่มีกำลังและการประจวบกันด้วยอารมณ์ นอกจากนี้ยังมีการแยกแยะระหว่างรูปที่มีความหยาบและละเอียด รวมถึงการอธิบายถึงนิทัสสนะแล

…ทำเป็นคำๆ มีจิตเป็นสมุฏฐาน ดังนี้ แม้นั้น บัณฑิตพึงทราบว่า ทรง หมายเอาความที่ปัจจัยอันยังรูปให้เกิด อาศัยความเกิดแห่งรูป ไม่ลดละ ความขวนขวาย เป็นสภาพหาได้ (มีได้) โดยความเป็นวิการแห่ง ธรรมที่เกิดอยู่ ในขณะ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับลักษณะของรูปและชาติในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของปัจจัยที่ทำให้เกิดรูป ชาติ และการเกิดแก่และตายตามหลักการในพระบาลี กล่าวถึงว่าชาติอันเป็นผลมาจา

… ในที่นี้ คือ ในลำดับแห่งสมุจจัยสังคหะนี้ ตามสมควร คือตามที่เหมาะสมแก่อาการ คือภาวะแห่งปัจจัยนั้น ๆ อาศัยธรรมซึ่งเกิดจากปัจจัยนั้น ๆ แล้วเป็น ปัจจัยนั้น ๆๆ พึงทราบวินิจฉัยในคำว่า ปฏิจจสมุปบาทนัยเป็นต้นนั้น…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปัจจัยแห่งธรรมที่มีผลกระทบต่อการเกิดขึ้นของนามธรรมและรูปธรรม โดยการอธิบายถึงปัจจัยหลายอย่างที่เป็นอุปการะต่อความเกิดและการตั้งอยู่ของธรรม รวมถึงการอธิบายถึงความเชื่อมโยงขอ

…วัติกาล เพราะฉะนั้น นามรูปจึงชื่อว่า เกิดจากปัจจัยคือวิญญาณ ฯ ก็สฬายตนะจำเพาะมีนามรูปเป็นที่เข้าอิง อาศัย ย่อมเป็นไปโดยความเป็นทวารแห่งผัสสะ 5 อย่าง ตามสมควร หาใช่โดยประการอื่นไม่ เพราะฉะนั้น สฬายตนะจึงชื่…

เนื้อหานี้จัดการเกี่ยวกับอภิธรรมที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างอวิชชา สังขาร วิญญาณ และนามรูปในมุมมองทางพุทธศาสนา การอธิบายนี้ทำให้เห็นว่าสังขารเกิดจากอวิชชา และวิญญาณก็เกิดจากสังขาร โดยยกตัวอย่างการเกิ

…ีนีฎีกา - หน้าที่ 383 คำว่า สทฺธาทโย ได้แก่ ศีล จาคะ และปัญญาฯ คำนี้ว่า แท้จริง ทาน ศีลเป็นต้นของตน อาศัยศรัทธาเป็นต้นของตนจึงมีได้ ๆ และทานศีลเป็นต้นของคนอื่น ก็อาศัยศรัทธาและศีลเป็นต้นของกัลยาณ มิตรจึงมี…

เนื้อหาตัวอย่างนี้พิจารณาความหมายของคำว่า สทฺธาทโย ที่ประกอบด้วยศีล จาคะ และปัญญา มีความสำคัญต่อการพัฒนาของตนและของคนอื่น โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างศรัทธาและศีลกับสุขทุกข์ รวมถึงบุคคลที่เป็นกัลยา

…ดร่วมกันตามสมควร ในปวัติกาลเท่านั้น ด้วย อำนาจแห่งสหชาตาธิบดี ๆ ท่านอาจารย์ทำในใจว่า ความที่รูปธรรม อาศัยอรูปธรรมเป็นสหชาตปัจจัย พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ด้วยอำนาจ แห่งวัตถุในปฏิสนธิกาลเท่านั้น จึงกล่าวคำว่า ว…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอารมณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สหชาตาธิบดี ซึ่งประกอบด้วยฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี ที่มีอำนาจร่วมกันในการเกิดนามร

…ภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 392 ของที่มีกับของที่มีอยู่ด้วยกัน) เพราะจักขุประสาท และจักขุวิญญาณ อาศัยจักษุประสาทนั้นมีอยู่ ฯ บัญญัติว่าพระโอรสของพระราชา ชื่อว่า อวิชชามาเนนาวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติของที…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ในการแสดงอรรถของสมมติธรรมและปรมัตถ์ โดยเน้นถึงความสำคัญของจักษุประสาทและจักขุวิญญาณ รวมถึงการแสดงอาการแห่งวิญญาณผ่านความหมายของคำ และการ

…ก ฯ จบนัยวิสุทธิ ๖ ฯ [อธิบายญาณทัสสนวิสุทธิ ความแก่รอบแห่งวิปัสสนาก็คือสังขารุเปกขาญาณ มาถึง ได้แก่ อาศัยสังขารุเปกขาญาณนั้นๆ คำว่า อิทานิ อปุปนา อุปฺปชฺชิสสติ ความว่า ในขณะที่ควรกล่าวว่า บัดนี้ โลกุตตรมรร…

เนื้อหานี้อธิบายความสำคัญของญาณทัสสนะที่เกี่ยวข้องกับการรู้ไตรลักษณ์และการเห็นโดยประจักษ์ รวมทั้งการเข้าใจในลักษณะต่างๆ ของวิปัสสนาและการวางเฉยในสังขาร การวิเคราะห์ปรัชญานี้สามารถช่วยให้ผู้ศึกษาเข้าถึ

…ุทธคาถาอนุโมทนาวิหารทาน (๒) ของท่านเศรษฐีอนาถบิณฑิกะในเสนาสนขันธ์ก็เป็น ๒ คือ เป็นประโยชน์แก่สงฆ์ผู้อาศัยด้วยเป็นเครื่องบรรเทาทุกข์ จากสำนักท่านพหุสุตผู้อยู่ในวิหารนั้น พระ พระมหากษัตริย์เจ้าในปางก่อน ผู้น…

บทความนี้กล่าวถึงอานิสงส์ของการทานในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในกฏทันตสูตรที่มีความสำคัญมากกว่าการบริจาคอื่นๆ เห็นได้ว่า การบริจาคธรรมทานเป็นสิ่งที่มีค่าที่สุดในการสนับสนุนและส่งเสริมพระพุทธศาสนา รวมถึงปรั

…่ภิกษุสงฆ์ว่า อลื่นจิตต์ นิสสาย ปหฏฐา มหติ จมู โกสส์ เสนาสนตุฏฐีชีวคุคาห์ อคาหย พยุหแสนยากรหมู่ใหญ่ อาศัยอลื่นจิตตกุมาร ได้ความชื่นบานยินดีแล้ว ปล่อยพญาคชสาร ให้จับพระเจ้าโกศลราช ผู้ไม่เต็มพระราชประสงค์ เพ…

บทความนี้กล่าวถึงพระบารมีและบทบาทในการปกครองของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยนำเสนอเหตุการณ์ในอดีตเช่นเรื่องราวของพระเจ้าพรหมทัตต์ และอลินจิตตกุมาร ที่บรรยายถึงการต่อสู้เพื่อป้องกันแผ่นด

…ีติผู้ครองโกศลรักฐ อุบัติเมื่อภายหลังแต่พระชนกเสียพระนคร แก่พระเจ้าพรหมทัตต์ผู้ครองแคว้นกาสีแล้ว ได้อาศัยความเพียร ตั้งต้นแต่ไปฝากตนอยู่ในสำนัก หมอช้างพระที่นั่ง ดีดพิณดังไปถึงพระเจ้าพรหมทัตต์ เป็นที่พอพระ…

…ระบรมพุทโธวาทที่มีความสำคัญในเรื่องการทำงานอย่างไม่อยู่เฉยและการสร้างความมั่นคงให้กับตนเองและที่ตั้งอาศัย

…องสัตว์โลกผู้ ตกอยู่ในสงสารสาคร สังกิเลสธรรมอันจะทำอันตรายแก่บุคคล ชื่อว่าห้วงน้ำ สัตว์เหล่านั้นได้ อาศัยกุศลความดีความงามเป็นที่พำนัก ย่อมทรงตนอยู่ได้ในสังสารวัฏฏ์ ไม่จมลงในบาดาล กล่าวคือยังตนให้ตั้งขึ้นไ…

ในพระพุทธภาษิต สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ได้เผยเเพร่แนวทางการป้องกันและรักษาความดี โดยเปรียบเปรยถึงการทำเกาะไม่ให้ห้วงน้ำท่วม โดยอธิบายถึง 4 องค์สมบัติที่จำเป็นในการรักษาใจและอารมณ์ของต

…่ยังไม่บรรลุ ไม่ปล่อยโอกาสให้ ล่วงเลยไปเสีย ฯ ส่วนทั้งหลายย่อมรวมกันเข้าเป็นสรีระฉันใด ปัจจัยเครื่องอาศัยแห่งสังขารคืออาหารเครื่อง นุ่มทุ่ม ที่อยู่อาศัย เครื่องใช้สอย และยาเป็นปัจจัยเครื่องบำบัดโรค ก็ต้องอ…

ข้อความนี้กล่าวถึงความสำคัญของสหกรณ์ในสังคมโดยมีพระพุทธภาษิตอ้างอิงถึงความมีสุขโดยไม่ประสบปัญหา การทำงานร่วมกันเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความเจริญรุ่งเรืองของทั้งสกุลและคณะ สอดคล้องกับหลักการต้องปราศจากการเบ

…งสมเด็จพระบรม ศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าขึ้นใจไว้ และนำไปพูดไปเขียนไปอ้างเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ปัญญาต้อง อาศัยการเรียนรู้และการปฏิบัติประกอบกัน การเรียนรู้หรือการฟังจึงมีคุณมาก ได้มีพระพุทธภาษิตแสดงไว้ว่า พหุสฺ…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการศึกษาธรรมในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายถึงการศึกษาและการปฏิบัติที่ส่งผลให้เกิดปัญญาที่แท้จริง ซึ่งมิใช่แค่การจำท่อง แต่ต้องมีการเรียนรู้ที่เข้าใจอย่างแท้จริง นอกจากนี้ยังพูดถึง

… ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นี้แลเป็นอธิบายในเรื่องสุขของภิกษุ อธิบายโดยทั่วไป ความสุขที่ทุก ๆ คนได้ นอกจากอาศัยสุขสมบัติประการอื่นแล้วยังต้อง อาศัยสุขสมบัติทางจิตใจประกอบเป็นหลักสำคัญ คือสมาธิความตั้งใจมั่นหรือฌ…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการบรรลุฌานและความสุขในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการปฏิบัติสมาธิซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างสุขทางใจ โดยรวมถึงการบรรลุฌาน 4 ขั้นที่ส่งผลต่อความสงบสุขของภิกษุ รวมถึงการเชื่อมโยงระหว่าง