เหตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 161 / 294

…ถาธิบายว่า ความตรึกไม่มี ในทุติยฌานนั้น หรือว่า แก่ทุติยฌานนั้น เพราะความตรึกนั้นละไป แล้วด้วยภาวนา เหตุนั้นทุติยฌานนั้นจึงชื่อ อวิตักกะ ( ไม่มีความตรึก ) ที่ชื่อว่าอวิจาระ ( ไม่มีความตรอง) ก็พึงทราบ โดยน…

บทนี้อธิบายถึงลักษณะของจิตในฌานที่ไม่มีความตรึกตรองหรือวิตกและอวิจาร ตามปาฐะในวิสุทธิมรรค โดยชี้แจงว่าทุติยฌานมีความสงบและไม่มีการวิเคราะห์ ว่าแม้จะมีการกล่าวถึงวิตกวิจารก็เป็นไปตามภาวะของจิตซึ่งเกินจ

…าปฐมฌานขึ้นไปมีทุติยฌานเป็นต้น จึง จะมีได้ " ดังนี้ เออ ก็คำ ( วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา ) นี้เป็นคำแสดง เหตุแห่งความที่ทุติยฌานเป็นสัมปสาทนะ และเป็นเอโกทิภาวะ อย่าง นี้ คือ ทุติยฌานนี้เป็นสัมปสาทนะ เพราะความร…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการมีอยู่และการไม่มีของวิตกวิจารในท…

…ลายไปด้วย เพราะ วิตกวิจารระงับไปยิ่งขึ้นอีกหน่อยด้วย" ก็วิราคศัพท์ในโยชนนี้มีอรรถ ว่า ก้าวล่วง เพราะเหตุนั้นจึงเห็นความ (ดัง) นี้ว่า "เพราะ ก้าวล่วงปีติด้วย เพราะวิตกวิจารระงับไปด้วย" อันที่แท้ วิตกวิจารเ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้เกิดความสงบและการมุ่งเน้

…ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 176 คำนึงเป็นรส มีความไม่ต้องขวนขวายเป็นเครื่องปรากฏ มีความ คลายไปแห่งปีติเป็นเหตุใกล้ แล ในข้อนี้มีปัญหาว่า " ก็ฌานุเบกขานี้โดยความก็คือ ตัตรมัชฌิตตุ เบกขานั่นเอง และตัตรมัชฌัตตุเบก…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างของอุเบกขาในปฐมฌานและทุติยฌาน ว่าทำไมจึงไม่มีการกล่าวถึงอุเบกขาในฌานทั้งสองนั้น รวมถึงการพิจารณาถึงบทบาทของสติและสัมปชัญญะ. การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เข้าใจถึงความชัดเจน

…วางเฉยมีสติเป็นสุขวิหารี ( มีปกติอยู่เป็นสุข ) " พระโยคาวจร เข้าถึงตติยฌานนั้นอยู่" ถามว่า " ก็เพราะเหตุไฉน ท่านจึงสรรเสริญบุคคลผู้ได้ตติย ฌานนั้นอย่างนี้ ? " แก้ว่า " เพราะควรแก่การสรรเสริญ แท้จริง ผู้ได…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของบุคคลที่เข้าถึงตติยฌานที่ 3 ซึ่งเป็นการเข้าสู่ความสุขที่แท้จริง โดยเฉพาะการมีสติที่มั่นคง และการวางเฉยต่อความสุขเพื่อไม่ให้เกิดการติดข้อง สรรเสริญคุณค่าของการมีสติและการเข

…ดแห่งโทมนัสสินทรีย์ ซึ่งแม้ดับไปแล้วในอุปจาร แห่งทุติยฌานอันเป็นนานาวัชชนะเหมือนกัน ก็พึงมีได้ เพราะเหตุที่ โทมนัสสินทรีย์นั้น เมื่อความเหนื่อยกายและความเหนื่อยใจอันมีวิตก วิจารเป็นปัจจัยมีอยู่ ก็ย่อมเกิด…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส

…๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 210 [ปุฬวกอสุภ] หนอนทั้งหลาย เรียกว่า ปุสฺวะ ปุสฺวะทั้งหลายคลาคล่ำอยู่ใน อสุภนั่น เหตุนั้น อสุภนั่นจึงชื่อปุฬวกะ คำว่า ปุฬวกะนั่นเป็น คำเรียกซากศพที่เต็มไปด้วยหนอน [อัฏฐิกอสุภ] กระดูกนั่…

บทนี้นำเสนอการทำความเข้าใจเกี่ยวกับคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา เช่น ปุฬวกอสุภและอัฏฐิกอสุภ รวมถึงวิธีการเรียนอุทธุมาตกอสุภกรรมฐาน โดยอธิบายถึงนิมิตและขั้นตอนการทำสมาธิเพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถพัฒนาตนเองในทา

…่โคนไม้ หรือที่สุสานชื่อโน้น ดังนี้ก็ไม่ควรไป ทันทีทันใด ( จะ ) เป็นเหมือนคนแล่นไปผิดท่า ถามว่าเพราะเหตุอะไร ตอบว่า เพราะอันอสุภนั่นจะเป็นซากที่สัตว์ร้ายพักเอาไว้บ้าง อมนุษย์ พักเอาไว้บ้าง อันตรายแห่งชีวิ…

ในวิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๒ เรื่องที่สอนเกี่ยวกับการพิจารณาการเข้าสู่เสนาสนะของพระโยคี มีการกล่าวถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากการไปเจอซากศพรวมถึงการเรียนรู้วิธีการต่าง ๆ อันเป็นส่วนสำคัญสู่การปฏิบัติและหล

…ร็จ ปีติ อันมี ๕ วิเสสาธิคม (อธิคม คือธรรมวิเสส ) ที่ได้แล้วเป็นปัจจัย สุขอันจัดว่า เป็นปัสสัทธิเป็นเหตุ เพราะปัสสัทธิมีขึ้นแก่พระโยคาวจรผู้มีใจ กอปรด้วยปีติ และเอกัคคตา อันจัดว่ามีสุขเป็น ( เหตุ) เพราะ ค…

บทนี้กล่าวถึงการบรรลุธรรมวิเสสที่ผู้ปฏิบัติได้รับ รวมถึงองค์ฌานทั้งหลายและการละนิวรณ์ทั้ง 5 ที่พระโยคาวจรสามารถทำได้ผ่านการยึดมั่นในสมาธิและความสุข โดยจัดการวิเคราะห์ความสำคัญระหว่างการปฏิบัติกับผลลัพ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 239 อสุภเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่งบ้าง เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรอาจหา อสุภชนิดใดๆ ได้ ก็ต้องถือเอานิมิตในอสุภชนิดนั้นๆ โดยมนสิการ ว่า อุทธุมาตก์ ปฏิก…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการจำแนกประเภทของอสุภตามวิสุทธิมรรค โดยแบ่งออกเป็น 10 ชนิดตามสภาพและความแตกต่างทางจิตใจของบุคคล ซึ่งได้แก่ อุทธุมาตก, วินีลก, วิปุพพก, และ วิจฉัททก เป็นต้น ทั้งนี้มีการตั้งปัญหาถึง

…ง แล้วร้อนใจด้วยสำคัญดอก (ทองกวาว ) ที่ยังไม่หล่น จากต้นว่า นี่ชิ้นเนื้อ นั่นชิ้นเนื้อ นั่นเอง เพราะเหตุนั้น

…งผิดและความจริงในสภาพของร่างกายที่ถูกเบี่ยงเบนด้วยความรักและความปรารถนา ผ่านการเปรียบเทียบที่ชัดเจน เหตุนี้ทำให้เกิดความเข้าใจว่าแม้แต่สิ่งที่ดูเหมือนน่าปรารถนาจริงๆ แล้วมีความเป็นจริงที่แตกต่างออกไป

…๑๐ ที่ท่านจัดไว้ในลำดับแห่งอสุภ สตินั่นเอง ชื่อว่าอนุสติ เพราะเกิดขึ้นบ่อยๆ อนึ่ง สติ ชื่อว่าอนุสติ เหตุเป็น ความระลึกอันนับว่าสมควรแก่กุลบุตรผู้บวชด้วยศรัทธา เพราะให้เป็น ไปในฐานะอันควรให้เป็นไปเท่านั้น …

เนื้อหาเกี่ยวกับอนุสติที่แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น พุทธานุสติ ที่เน้นที่พระพุทธคุณ ธรรมานุสติ ที่เกี่ยวข้องกับพระธรรม และ สังฆานุสติ ที่เกี่ยวกับพระสงฆ์ รวมไปถึงการระลึกถึงศีล จาคานุสติ และเทวดา ซึ่

…พราะไปในกาย เมื่อควรจะกล่าว(วิเคราะห์ ) ว่า กายคตา จ สา สติ จาติ กายคตาสติ (สตินั้นด้วย ไปในกายด้วย เหตุนั้น จึงชื่อว่ากายคตสติ แต่ท่านไม่ทำรัสสะ กล่าวว่า กายคตาสติคำว่า กายคตาสตินั่น เป็นคำเรียกสติอันมี …

เนื้อหานี้ได้อธิบายถึงคำว่า มรณานุสติ ซึ่งเป็นสติที่เกี่ยวกับความตาย รวมถึง กายคตาสติ ที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้สรีระ กายที่มีปฏิกูลเป็นอารมณ์ และ อานาปานสติ ที่เน้นการตระหนักรู้ในลมหายใจเข้าและออก นอก

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 252 เกิดในอบาย กรรมอันเป็นเหตุแห่งความอุปบัติในอบายนั้นของเขา เป็นกรรมภพ ขันธ์ทั้งหลายอันเกิดเพราะกรรมเป็นอุปบัติภพ ความ เกิดแห่งข…

เนื้อเรื่องเกี่ยวกับกรรมที่เป็นเหตุแห่งการอุบัติในสภาวะต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอบาย สวรรค์ หรือพรหมโลก อธิบายถึงการประพฤติและการเจริญภาวนาเป็…

…รรมฐิติญาณ แล้วสรุปเป็นสังเขปเป็นต้น ดังนี้ ) โดยนัยดังนี้ ปัญญา ในการกำหนดจับปัจจัยว่า " อวิชชาเป็นเหตุ สังขารเป็นเหตุสมุบัน (เกิดแต่เหตุ ) อวิชชาและสังขารทั้ง ๒ นั้น ก็เป็นเหตุสมุบันด้วยกัน นี้ชื่อธรรมฐ…

…ที่เกิดจากอวิชชาและสังขาร โดยชี้ให้เห็นว่าแต่ละครั้งของความเป็นอย่างนี้มีปัจจัยเรื่องอวิชชาที่เป็นสาเหตุสำคัญ สรุปว่าการกำหนดรู้ในเรื่องนี้เรียกว่า ธรรมฐิติญาณ โดยแบ่งออกเป็นอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ทั้งนี้…

…- วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 256 ทรงพระนามว่า อรห์ ประการ ๑ (คาถาสรูปสำหรับนัยที่ ๔] เพราะเหตุที่พระโลกนาถเจ้านี้ ทรงควรซึ่งการ บูชาอย่างวิเศษกับทั้งปัจจัยทั้งหลาย เพราะ เหตุนั้นพระองค์ผู้เป็นพร…

ในวิสุทธิมรรค พระโลกนาถเจ้าได้รับการสรรเสริญในนามอรห์ เนื่องจากความมีอรรถที่สูงส่ง และไม่มีที่ลับในการกระทำบาป โดยผู้เป็นบัณฑิตจะไม่ทำบาปในที่ลับ จึงทรงพระนามดังกล่าว ทั้งยังแสดงถึงความเด็ดขาดในการกำจ

…บว่าคือ อริยมรรค จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเสด็จไปไม่ข้องขัดสู่ทิศอันเกษมได้ก็ด้วยทางไปอันนั้น เหตุนั้นจึงทรงพระนามว่า สุคโต เพราะความเป็นผู้มีทางเสด็จไป อันงาม [นัยที่ ๒ ผู้เสด็จไปเป็นอันดี อนึ่ง พร…

ในบทนี้กล่าวถึงการปฏิบัติดีของบุคคลที่ไม่ทำชั่ว รวมถึงการอธิบายความหมายของชื่อ สุคโต ที่แสดงถึงทางที่ดีและสะอาด ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จไปและตรัสสอนอย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงคุณสมบัติที่ทำให

…อาการทรามที่จะพึง (สอน) ให้รู้ง่าย ที่จะพึง ( สอน ) ให้รู้ยาก ที่เป็นภัพพสัตว์ เป็นอภัพพสัตว์ เพราะ เหตุนั้น แม้สัตวโลกพระองค์ทรงรู้โดยประการทั้งปวง อนึ่ง สัตว โลกพระองค์ทรงรู้ฉันใด แม้โอกาสโลกก็ทรงรู้ฉัน…

เนื้อหาเกี่ยวกับความรู้ในวิสุทธิมรรคที่ครอบคลุมถึงลักษณะของจิต การรู้จักสัตว์ทั้งหลาย และขนาดของจักรวาลที่มีขนาดใหญ่ กล่าวถึงจิตที่มีอาการดี และการสอนให้รู้ง่ายหรือยาก โดยขึ้นอยู่กับเกณฑ์เช่น ศรัทธาแล

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 276 ให้รู้ ( ด้วย ) บ้าง เพราะเหตุนั้น จึงทรงพระนามว่า พุทโธ ด้วยเหตุ ดังกล่าวมาฉะนี้เป็นอาทิก็ได้ ก็แลเพื่อให้รู้ความข้อนี้ชัดนัยแห่ง…

บทนี้อธิบายความหมายของชื่อ 'พุทโธ' ซึ่งหมายถึงผู้ที่ตรัสรู้สัจจะและนำสัตว์ให้รู้ ส่วนคำว่า 'ภควา' เป็นคำเรียกพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้มีพระคุณสูงสุด เป็นครูผู้สั่งสอนจากอุดมการณ์ต่างๆ คำว่า 'ภควา' มีการย

…วา ) ผู้จำแนก เป็น ( ภตฺตวา ) ผู้คบ” เป็น ( ภเวสุ วนฺตคมนะ ) ผู้คายความไปในภพทั้งหลายเสียแล้ว เพราะ เหตุนั้นจึงทรงพระนามว่า ภควา (แก้บท ภาคุยวา] ในบทเหล่านั้น บัณฑิตพึงทราบว่า ท่านถือนิรุติลักษณะ (คือลักษ…

เนื้อหาส่วนนี้พูดถึงรายละเอียดเกี่ยวกับคำศัพท์ในวิสุทธิมรรคและการอธิบายถึงพระภาคุยวา ซึ่งถือเป็นลักษณะที่ทำให้พระองค์เป็นที่เคารพนับถือ ในขณะเดียวกันก็มีการวิเคราะห์ในเรื่องของนิรุติลักษณะและการนำเสนอ