ปฐมฌาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 13 / 14

…( ฌานประกอบด้วยองค์ ๒ ) คือ สุข ๑ เอกัคคตาแห่งจิต ๑" ดังนี้ คำวินิจฉัยที่เหลือมีนัยดุจอันกล่าวแล้วในปฐมฌาน [จตุตถฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุตติยฌานนั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอาการ ๕ ตามนั…

บทนี้สำรวจการทำความเข้าใจเกี่ยวกับตติยฌานในวิสุทธิมรรค โดยเน้นองค์ประกอบสำคัญที่ประกอบกัน เช่น สุขและเอกัคคตาแห่งจิต อีกทั้งแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ต่างๆ ในฌาน และการพิจารณาอุปนิชฌาน การท

…้ง ๔ " แท้จริง โสมนัส ละได้ ในอุปจารขณะแห่งจตุตถฌานนี่แหละ ทุกข์ โทมนัส และสุข ละได้ ในอุปจารขณะแห่งปฐมฌาน ทุติยฌานและตติยฌาน (ตามลำดับ) การละสุขทุกข์โสมนัสโทมนัส ซึ่งแม้ในจตุตถฌานปาฐะนี้ มิได้ตรัส ไว้ตามลำ…

ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจในธรรมะที่ลึกซึ้งซึ่งต้องอาศัยการพั

…ราะความนิโรธใน ตัวฌานนั้นๆ เป็นอภิสัยนิโรธ ( ดับสนิทเลย) แท้จริง ความดับแห่ง องค์เหล่านั้นในตัวฌานมีปฐมฌานเป็นต้น เป็นความดับสนิท หาใช่ ความดับสามัญไม่ ส่วนความดับในอุปจารขณะเป็นความดับสามัญ ไม่เป็น ความดับ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการดับทุกขินทรีย์ในฌาน การสร้างความเข้าใจในความดับสนิทที่เกิดขึ้นในฌานและการวิเคราะห์ทุกขินทรีย์ที่เกิดขึ้น เช่น โทมนัสสินทรีย์ สุขินทรีย์ และโสมนัสสินทรีย์ ที่ปรากฏในช่วงของการปฏิบัติ

…ึ่ง ฉันใด แม้จันทรเลขาคือ ตัตรมัชฌัตตุเบกขานี้ก็ฉันนั้น ถึงว่ามีอยู่ก็ไม่ บริสุทธิ์ในฌานต่างประเภทมีปฐมฌานเป็นต้น เพราะถูกเดชแห่ง ปัจจนึกธรรมมีวิตกเป็นอาทิข่มอยู่ประการหนึ่ง เพราะไม่ได้ราตรีคือ อุเบกขาเวทนา…

บทความนี้พิจารณาความบริสุทธิ์ของอุเบกขาในฌาน ตั้งแต่ฌานเบื้องต่ำไปจนถึงจตุตถฌาน โดยใช้ล比จันทรเลขาเป็นสัญลักษณ์ในการเปรียบเทียบว่าทั้งสติและสัมปยุตธรรมสามารถเป็นบริสุทธิ์ได้ในสภาพที่เหมาะสม การค้นหาควา

… องค์ ๒ พึงทราบโดยความเกิดขึ้นแห่งองค์ ๒ นี้ คือ อุเบกขาเวทนา เอกัคคตา คำที่เหลือมีนัยดังกล่าวแล้วในปฐมฌาน นี่เป็นนัย ในจตุกฌาน ( ฌานหมวด ๔ ) ก่อน [ ปัญจกฌาน ฌานหมวด ๕ ] ส่วนว่าพระโยคาวจรผู้จะยังปัญจกฌานให้…

…ธิบายถึงองค์ประกอบต่างๆ ของจตุตถฌาน และความสัมพันธ์ระหว่างจตุตถฌานกับปัญจกฌาน รวมถึงการพัฒนาจิตใจจากปฐมฌานไปยังทุติยฌาน โดยเน้นความสำคัญของการละทิ้งโสมนัสและการเข้าถึงธรรมที่ละเอียดมากขึ้นในกระบวนการปฏิบัติ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 215 ที่ ๑ อยู่ ปฐมฌานเป็นรูปาวจร เป็นอันเธอบรรลุแล้ว วิหารธรรม อันเป็นทิพย์ ก็เป็นอันเธอได้บรรลุ และบุญกิริยาวัตถุส่วนภาว…

เนื้อหาเกี่ยวกับการบรรลุในปฐมฌานและการเตรียมตัวของภิกษุในการไปเยี่ยมป่าช้าเพื่อพัฒนาจิตใจ โดยยกตัวอย่างการปฏิบัติกรรมฐานด้วยการระลึก…

…ิณานุโลม (ทั้งตามลำดับทั้งย้อนลำดับกสิณ) [เข้าตามลำดับฌาน] ทีนี้ การเข้า (ฌาน) แล้ว ๆ เล่า ๆ ตั้งแต่ปฐมฌานไปตามลำดับ จนถึงเนวสัญญานาสัญญายตนะ ชื่อว่า ฌานานุโลม (ตามลำดับฌาน)

บทที่กล่าวถึงการเข้าสู่ฌานในกสิณแบบต่างๆ ทั้งตามลำดับและย้อนลำดับ นักปฏิบัติธรรมสามารถเข้าใจการเข้าสู่ฌานในกสิณ ๔ จากปฐวีกสิณจนถึงโอทาตกสิณ รวมถึงการฝึกปฏิบัติในการเข้าสู่ฌานในลำดับต่างๆ เพื่อการเจริญ

…ดในสมบัติ แห่งฟัน เพราะประกาศความที่กระดูกในสรีระทั้งหลายเป็นของปฏิกูล (ทั้งนั้น ) [ในอสุภมีฌานเพียงปฐมฌานเท่านั้น] อนึ่ง เพราะเหตุว่า ในอสุภทั้ง ๑๐ อย่างนั้น จิตจะตั้งอยู่เป็น หนึ่งแน่ได้ ก็ด้วยกำลังแห่งวิ…

ในพุทธศาสนา การมองเห็นอสุภช่วยลดความยึดติดในเรือนร่าง โดยการเข้าใจถึงความไม่บริสุทธิ์ของร่างกาย อย่างเช่น วิกขายตกอสุภ ที่เน้นความสูญเสียสมบัติแห่งเนื้อ วิกขิตตกอสุภ ที่ชี้ให้เห็นถึงความกระจัดกระจายขอ

…อเท่านั้น เว้นถ่อเสีย หาอาจหยุดอยู่ได้ไม่ ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น ในอสุภกรรมฐานนี้จึงมี 4 ( ฌานเพียง ) ปฐมฌานเท่านั้น ฌานนอกนั้นมีทุติยฌานเป็นต้นหามี ไม่ อนึ่ง ในเพราะอารมณ์นั้นแม้ปฏิกูล ปีติโสมนัสก็เกิดขึ้นได…

บทความนี้พูดถึงอสุภกรรมฐานที่มีอารมณ์มีกำลังทราม ซึ่งความปฏิกูลในการเจริญภาวนาช่วยให้เกิดปีติโสมนัส ทำให้ผู้ปฏิบัติสามารถพ้นจากชราและมรณะ โดยมีตัวอย่างเกี่ยวกับผู้ที่ได้เห็นกระดูกและเปรียบเทียบกับการท

…ญา ๑๐ โดยมีอุทธุมาตกสัญญาเป็นต้น อาการ ๓๒ มีผมเป็นต้นอายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ ภพ ๕ มีกามภพเป็นต้น” ฌาน ๔ มีปฐมฌานเป็นต้น ๑. ข. สุ. ๒๕/๔๔๔ เพราะเหตุที่คาถานิ กล่าวถึงความรู้อริยสัจ แต่ไม่จำแนกกิจไว้ ให้ครบ มหาฎีกาท…

ในบทนี้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับอริยสัจทั้ง 4 และความสำคัญของการรู้จักการเจริญและการละในธรรมะ โดยเน้นเรื่องจักษุและความสัมพันธ์กับทุกข์รวมถึงการตีความภพต่างๆ เช่น กามภพ รูปภพ อรูปภพ ศัพท์ในบทฐาน ตัวอย่า

…ึง (นำมากล่าว ) ให้พิสดารอีกประการหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อตรัสบอกคุณวิเสส ( ที่ยิ่งขึ้นไป ) มีปฐมฌานเป็นต้น แก่การกบุคคลทั้งหลายมีบุคคลผู้มี ศีลหมดจดแล้วเป็นอาทิ และตรัสบอกมรรคปฏิปทาอันยิ่งขึ้นไปแก่ อ…

บทที่ ๒ ของวิสุทธิมรรคนี้กล่าวถึงคุณวิเศษของปฐมฌานและการฝึกฝนบุคคลที่มีศีลหมดจด โดยมีการอธิบายว่าบัณฑิตจะอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการขับบุรุษที่พึงฝึก …

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 82 ดวงตามจำนวนโกฏฐาส ย่อมเกิดแก่พระโยคาวจรนั้นได้ ดุจปฐมฌาน หลายดวงเกิดแก่พระมาลูกเถระฉะนั้น ได้ยินว่า ท่านผู้นั้นจับมือพระอภัยเถระผู้เป็นทีฆภาณกาจารย์ (ผู้บอก…

ในตอนนี้ได้กล่าวถึงดวงตามและการเกิดของพระโยคาวจรที่สามารถเข้าใจธรรมะจากการปฏิบัติฌานแตกต่างกันตามวิธีการเข้าฌาน นอกจากนี้ยังพูดถึงความสำคัญของการพัฒนากายคตาสติและอานิสงส์ที่เกิดขึ้นจากการฝึกปฏิบัติกรร

…ด [ลมหยาบและละเอียดเป็นชั้น ๆ [นัยทางสมถะ] "แม้ในชั้นกำหด กายสังขารก็นับว่ายังหยาบ ในชั้นอุปจาร แห่งปฐมฌานจึงละเอียด ในชั้นอุปจารปฐมฌานนั้นเล่า ก็นับว่ายัง หยาบ ในชั้นตัวปฐมฌานจึงละเอียด ในชั้นปฐมฌานและชั้น…

…ความแตกต่างระหว่างกายสังขารหยาบและละเอียดในบริบทของพระกรรมฐาน และชั้นต่าง ๆ ของฌาน ตั้งแต่ชั้นอุปจารปฐมฌานไปยังชั้นจตุตถฌาน ซึ่งแสดงถึงความละเอียดที่เพิ่มขึ้นเมื่อจิตสงบและระงับจากการกระสับกระส่าย การศึกษาภ…

…้งหลาย ประสงค์ เอาว่าแม้ในอุปจารแห่งฌานชันสูง ๆ ก็ละเอียดกว่าตัวฌานชั้นต่ำ (โดยลำดับกัน) เช่นว่า "ในปฐมฌานก็ยังหยาบ ในอุปจารแห่ง ทุติยฌานจึงละเอียด" ดังนี้ (เป็นตัวอย่าง) แต่ว่าโดยมติของ อาจารย์ทั้งหมดด้วยก…

ข้อความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ความละเอียดของกายสังขารในกรอบของการพัฒนาในการปฏิบัติฌาน โดยแยกแยะระหว่างฌานชั้นต่ำและอุปจารฌานชั้นสูง พร้อมกับความเข้าใจว่าอุปจารในขั้นสูงนั้นละเอียดกว่า การจำแนกนี้มาจากมต

…าก ๕ ฝ่ายอกุศลวิบาก ๕ โดยประการทั้งปวง สัญญาเหล่านั้น ย่อมไม่มีแม้แก่พระโยคาวจรผู้บรรลุรูปาวจรฌาน มีปฐมฌานเป็นต้น เพราะในสมัย (ที่บรรลุฌาน) นั้น จิตย่อมไม่ เป็นไปทางทวารทั้ง ๕ ก็จริงอยู่ ถึงเช่นนั้นการกล่าว…

ในหน้าที่ 239 ของวิสุทธิมรรค ภาค ๒ ตอน ๑ มีการพูดถึงความหมายของสัญญาและทำให้เข้าใจว่าบุคคลผู้บรรลุฌานจะไม่มีสัญญาเหล่านั้น ซึ่งบางครั้งสามารถกล่าวถึงเพื่อสรรเสริญให้ผู้ปฏิบัติได้เข้าใจถึงคุณค่าในฌานนั

…ายใจเข้า" ข้อว่า สมาทห์ จิตต์ นั้น ความว่า ดำรงจิตให้เสมอ คือตั้ง จิตให้เสมอในอารมณ์ ด้วยอำนาจฌาน มีปฐมฌานเป็นอาทิ หรือ อนึ่ง เมื่อภิกษุเข้าฌานเหล่านั้นออกแล้วพิจารณาจิตอันสัมปยุตกับฌาน โดยความสิ้นไปเสื่อมไ…

บทความนี้ว่าด้วยการเข้าฌานและการปฏิบัติวิปัสนาที่จะช่วยให้ภิกษุสามารถบันเทิงจิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นการพิจารณาที่ทำให้จิตใจอยู่ในอารมณ์เดียวกัน โดยอธิบายถึงการตั้งจิตให้มั่นและการปลดปล่อยจากนีวร

…ปซึ่งนิมิตนั้นแหละ ก็จะบรรลุอัปปนา ตามนัยที่กล่าวแล้วในปฐวีกสิณ โดยไม่ยากเลย ด้วยภาวนานุโยคเพียงนี้ ปฐมฌานที่สหรคตกับเมตตาอันละองค์ ๕ ประกอบด้วยองค์ ๕ มีความงาม ๓ ประการ ถึงพร้อมด้วยลักษณะ มหาฎีกาว่า นิมติ …

ข้อความดังกล่าวกล่าวถึงการพัฒนาจิตใจผ่านเมตตาฌานของพระโยคาวจร การแผ่เมตตาไปยังสัตว์โลกทั้งสี่ ประการที่ควรพิจารณาและการบรรลุอัปปนาเพื่อการเจริญจิต โดยกล่าวถึงองค์ประกอบหลายประการที่จะนำไปสู่การปฏิบัติ

…วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 183 ก็เป็นอันภิกษุ (โยคาวจร) นั้นได้บรรลุแล้ว และครั้นได้บรรลุ ปฐมฌานนั้นแล้ว เธอเสพยิ่งขึ้นไป เจริญทำให้มากขึ้นไปซึ่งนิมิต นั่นแหละ ก็จะบรรลุทุตยฌานและตติยฌานในจตุกนัย …

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุฌานต่างๆ ในพระโยคาวจรซึ่งสามารถเข้าถึงปฐมฌานและพัฒนาสู่ทุตยฌานและตติยฌาน โดยการมีใจสหรคตกับเมตตาในการแผ่ไปทั่วทุกทิศ โดยมุ่งเน้นที่ความไม่มีประม…

…ัสนา เป็นต้น ก็จะพึงเป็นจตุกฌานิกาหรือปัญจกฌานิกา (ด้วยละซิ) และในภาวนามีเวทนานุปัสนาเป็นอาทิ แม้แต่ปฐมฌานก็ไม่มี จะ กล่าวอะไรถึงทุติยฌานเป็นต้นเล่า เพราะเหตุนั้นท่านอย่าได้ถือเอาแต่ เพียงเงา (ของสมาธิ) ตาม…

ในบทนี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิจากหลักการของอัปปมัญญาทั้ง 4 ซึ่งรวมถึงการมีวิตกและวิจาร และการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับสุขและอุเบกขา นอกจากนี้ยังมีการติชมการพูดที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับสมาธิและการเข้าใจพระพุท

…ังเกตว่า "ไฉนท่านจึงมากล่าวถึงนิวรณ์ ในที่นี้อีก นิวรณ์ทั้งหลายรำงับไปแล้ง แต่ในอุปจารขณะแห่งรูปาวจรปฐมฌาน ตั้งแต่นั้นมันก็ไม่เกิดอีก มิใช่หรือ ถ้ามันเกิด ก็เสื่อม จากฌานละซิ ส่วนที่อาจารย์บางพวกกล่าวว่า "น…

…รณ์อย่างละเอียดในอรูปฌาน เพื่อให้เข้าถึงความประณีตของจิต สถานตนในระดับสูงขึ้น เช่นเดียวกับการเข้าสู่ปฐมฌาน การวิเคราะห์ปัญหาที่เกี่ยวข้องในบทการนำเสนอในวิสุทธิมรรคว่า พฤติกรรมมีการเปลี่ยนแปลงไปหรือไม่ และคว…