ปฐมฌาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 12 / 14

ประโยค-ปฐมฌานบนสภากาเปล ภาค ๓ หน้าที่ 4 ภายในและภายนอกทั้งหลาย เป็นไป นี้ใคร; พระองค์จะทรงแสดง อานิสงส์แห่งสุขวาม…

ในข้อความนี้ พระองค์ทรงแสดงอานิสงส์แห่งปฐมฌาน โดยกล่าวถึงลักษณะและความงามของปฐมฌานที่สำคัญ เช่น ความเพิกเฉยแห่งจิตและความผ่องใสของจิตที่ดำเนินไปถ…

…พราะเหตุ ที่เอวศัพท์นั้นเป็นศัพท์จำกัดความ มันส่องถึงความที่กามทั้งหลาย แม้ไม่มีอยู่ในสมัยที่เข้าถึงปฐมฌานอยู่นั้น ก็เป็นปฏิปักษ์ต่อปฐม ฌานนั้น และความจะลุถึงปฐมฌานนั้นได้ก็ด้วยสละกามทั้งหลายนั้น เสียเท่านั…

บทนี้อภิปรายเกี่ยวกับการสละกามเพื่อเข้าถึงปฐมฌาน โดยนำเสนอว่ากามมีความเป็นปฏิปักษ์ต่อฌานและการบรรลุถึงฌานเป็นไปได้เมื่อมีการสละกาม เทียบเคียงกับการด…

… นี้ เป็นอันดับแรก [แก้อรรถองค์ฌาน บท สวิตกก์ สวิจาร์] ก็แลพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงองค์ที่พึงละแห่งปฐมฌานด้วย เพราะเหตุที่โทสะ กับ โมหะ มีอารมณ์ต่างกัน แต่ในที่นี้แสดงไว้แต่อารมณ์ของ โทสะอย่างเดียว คืออฆาต…

เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของการทำความสงัดในจิตใจจากโลภะ โทสะ และโมหะ ตามหลักการในวิสุทธิมรรค โดยมีการแสดงอารมณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความสงัด เช่น กามราคสังโยชน์ และความติดอยู่ในตัณหา การเข้าใจว่าความ

…ธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 135 ปาฐะเพียงเท่านี้แล้ว บัดนี้จะทรงแสดงองค์ที่พึงประกอบเข้า ( แห่ง ปฐมฌานนั้น ) จึงตรัสคำว่า " สวิตกุกิ สวิจาร์ " เป็นต้น ในคำเหล่านั้น ความตรึกชื่อว่า วิตก มีคำอธิบายไว้ว่า…

การศึกษาในวิสุทธิมรรคนี้นำเสนอการเข้าใจองค์ประกอบของปฐมฌาน โดยเฉพาะความสำคัญของวิตกและวิจารที่มีบทบาทในการนำจิตเข้ามาในอารมณ์ต่าง ๆ วิตกหมายถึงความจรดจิตลงไปใ…

…กนิบาตนั้นชอบแต่ในความเป็นไปโดยต่อ เนื่องกัน ด้านความต่างกันแห่งวิตกและวิจารนั้นย่อมปรากฏอยู่แล้ว ในปฐมฌานและทุติยฌาน ๑. อีกนัยหนึ่ง วิตกเป็นดังมือที่จับไว้มั่น วิจารเป็นดังมือที่ขัดสี ปริพฺภมณ์ บินวน มหาฎี…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับวิตกและวิจารในสภาวะแห่งฌาน ตามที่กล่าวในอรรถกถาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสองฌานแรก แสดงให้เห็นถึงบทบาทของวิตกที่ทำหน้าที่เป็นผู้จับอารมณ์ และวิจารที่ทำหน้าที่ตรวจสอบอารม

…ป ดำเนินไป ไปมาได้ อยู่ไปได้ เพราะเหตุนั้นจึงกล่าวว่า วิหรติ" ดังนี้ ส่วนคำใดที่ข้าพเจ้ากล่าวไว้ว่า ปฐมฌานละองค์ ๕ ดังนี้ ความ ที่ปฐมฌานละองค์ ๕ ในคำนั้น บัณฑิตพึงทราบด้วยอำนาจแห่งการละ นิวรณ์ ๕ เหล่านี้ คื…

บทความนี้สำรวจความหมายของคำว่า 'อุปสมฺปชฺช' ในวิภังคปาฐะที่เกี่ยวข้องกับการบรรลุฌานที่ ๑ โดยกล่าวถึงความสำคัญของการละนิวรณ์ ๕ ได้แก่ กามฉันทะ พยาบาท ถีนมิทธะ อุทธัจจกุกกุจจะ และวิจิกิจฉา ซึ่งมีความจำเ

…้าที่ 145 ซึ่งจิตนั้นพร้อมทั้งสัมปยุตธรรมที่เหลือ โดยเสมอโดยชอบ ใน เอกัตตารมณ์ เพราะเหตุนั้น ความที่ปฐมฌานประกอบองค์ ๕ บัณฑิตพึงทราบโดยเป็นความเกิดขึ้นแห่งองค์ ๕ นี้ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข จิตเตกัคคตา ด้วย…

ในฉบับนี้กล่าวถึงความสำคัญขององค์ ๕ ที่ประกอบขึ้นในปฐมฌาน ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ สุข และจิตเตกัคคตา โดยชี้ให้เห็นว่าทุกองค์นี้มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงฌาน พร้…

…, การบริหารกสิณ ย่อมสำเร็จแก่บุคคลผู้มีศีลเท่านั้น เพราะเหตุนี้ บุคคลดังอยู่ในศีลแล้วทำบริหารกสิณยังปฐมฌานให้เกิดขึ้นแล้ว ย่อมบังเกิดในชั้นแห่งงาน บุคคลเจริญญาฌานสูง มีกุศลภูมิเป็นต้น ย่อมบังเกิดในชั้นแห่งง…

เนื้อหาอธิบายความบังเกิดของเทวดาในเทวโลก ๒ ชั้น ผ่านกรรมบถ ๑๐ ประการ โดยพระผู้พระภาคทรงแสดงถึงความสำคัญของศีลและการบริหารกสิณในการเจริญฌาน และผลที่เกิดขึ้นกับบุคคลที่มีศีลที่ดี ในการที่จะบังเกิดในชั้น

…ราะความนิโรธใน ตัวฌานนั้นๆ เป็นอภิสัยนิโรธ ( ดับสนิทเลย) แท้จริง ความดับแห่ง องค์เหล่านั้นในตัวฌานมีปฐมฌานเป็นต้น เป็นความดับสนิท หาใช่ ความดับสามัญไม่ ส่วนความดับในอุปจารขณะเป็นความดับสามัญ ไม่เป็น ความดับ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการดับทุกขินทรีย์ในฌาน การสร้างความเข้าใจในความดับสนิทที่เกิดขึ้นในฌานและการวิเคราะห์ทุกขินทรีย์ที่เกิดขึ้น เช่น โทมนัสสินทรีย์ สุขินทรีย์ และโสมนัสสินทรีย์ ที่ปรากฏในช่วงของการปฏิบัติ

…แม่น้ำเป็นหล่มเลน เป็น ภูเขาขรุขระแห่งแผ่นดินในที่ๆ ขยายไปๆ ก็แลพระอาทิกัมมิกะ ( โยคาวจร ) 1) ผู้ได้ปฐมฌานในเพราะนิมิต นั้นแล้ว พึงเป็นผู้เข้า ( ฌาน ) ให้มาก ไม่พึงปัจจเวกขณ์มาก เพราะ เมื่อเธอปัจจเวกขณ์มากไ…

บทนี้กล่าวถึงนิมิตในฌานและการปรากฏขององค์ฌานที่เกี่ยวข้องกับการฝึกฌาน โดยมีการเปรียบเทียบกับแม่โคที่หากินบนภูเขา ซึ่งไม่รู้จักเขตหรือทิศทางขณะที่พยายามหามุมใหม่ในการหากิน หากปัจจเวกขณ์มากเกินไปจะทำให้

…ั้น เหมือนกัน เป็นคนโง่งุ่มง่ามไม่รู้จักเขต ( แห่งภาวนา) ไม่ฉลาดที่จะ สงัดจากกามทั้งหลาย ฯลฯ เข้าถึงปฐมฌานอยู่ เธอไม่ต้องเสพ ไม่เจริญ ไม่ทำให้มากซึ่งนิมิตนั้น และ 4 และไม่ตั้งนิมิตนั้นไว้ให้มั่นดี แล้ว จะมี…

…บระหว่างภิกษุที่ไม่รู้จักเขตแห่งภาวนาและแม่โคที่หากินบนภูเขา โดยเน้นว่าแม้จะมีความพยายามในการเข้าถึงปฐมฌาน แต่การขาดสติปัญญาและความรู้สึกไม่สามารถนำพาไปยังความสำเร็จได้ พระโยคาวจรต้องมีการบำเพ็ญวสีเพื่อที่จ…

…60 ช้านาญในการเข้า ชำนาญในการดำรงอยู่ ชำนาญในการออก ชำนาญในการพิจารณา ( ทบทวน) พระโยคาวจรนึกหน่วงเอาปฐมฌานได้ในสถานที่ๆ ต้องการ ใน กาลที่ต้องการ ในระยะ (ชวนวาร) ที่ต้องการ ความชักช้าแห่งการ นึกหน่วงหามีไม่ …

บทความนี้พูดถึงคำชี้แจงในวสี ๕ ของพระโยคาวจร ซึ่งได้แก่ อาวัชชนวสี สมาปัชชนวสี และวสีอื่นๆ โดยนำเสนอถึงความสำคัญของการเข้าและออกจากฌาน รวมถึงแนวทางในการพัฒนาตนเองในด้านการทำสมาธิและปฏิบัติธรรม นอกจากน

…นะในอาวัชชนวสีนั้น ก็คือชวนะในปัจจเวกขณนันแล [ทุติยฌาน] ก็แลพระโยคาวจรผู้บำเพ็ญวสีในวสี ๕ นี้ ออกจากปฐมฌาน อันคล่องแคล่วแล้ว เห็นโทษในปฐมฌานนั้นว่า สมาบัตินี้มีข้าศึก คือนิวรณ์อยู่ใกล้ และว่าสมาบัตินี้ยังมี…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการเข้าใจทุติยฌานในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการปล่อยวางปฐมฌานและเฝ้าสติเพื่อมุ่งสู่ทุติยฌาน ดังนั้น พระโยคาวจรจะต้องมีความปราณีตในจิตใจและมุ่งมั่นในการทำโยคะเพื่…

…๒ นี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ มีอธิบายว่า เพราะความที่องค์ ๒ นั้น ไม่ปรากฏในขณะ แห่งทุติยฌาน แม้ว่าธรรมในปฐมฌานทั้งสิ้นย่อมไม่มีในทุติยฌาน แท้จริงธรรมทั้งหลายมีผัสสะเป็นอาทิ ในปฐมฌานเป็นอย่างหนึ่ง ใน ทุติยฌานนี้…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุทุติยฌานซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากปฐมฌาน โดยพิสูจน์ให้เห็นว่าเมื่อวิตกและวิจารระงับไป จะเกิดปีติและสุขจากสมาธิแทน โดยอธิบายว่าธรรมทั้งหลายใน…

…ตโสไว้ด้วย) ว่า เจตโส เอโกทิภาว์ ดังนี้ ถามว่า " ก็ศรัทธานี้ และสมาธิอันได้ชื่อว่า เอโกทิ นี้ ถึง ในปฐมฌานก็มีอยู่มิใช่หรือ เมื่อเป็นเช่นนั้น เหตุไฉนจึงตรัสแต่ ทุติยฌานนี้ว่าเป็นสัมปสาทนะ และเป็นเจตโสเอโกทิ…

ในบทนี้กล่าวถึงธรรมชาติของเอโกทิภาวะในทุติยฌานซึ่งเกี่ยวข้องกับการเจริญสมาธิ เมื่อเทียบกับปฐมฌานซึ่งยังไม่บริสุทธิ์เพียงพอ โดยอธิบายถึงความแตกต่างระหว่างศรัทธาในแต่ละฌานและผลกระทบที่มีต่อการปฏิบัต…

ประโยค๙- มังคลัตถเวนนี้แปล เล่ม ๑- หน้า ๑๑ ฉัพพาควาสูตร มาในฤดูวรรคแห่งปฐมฌานาสงักนิบาล [๒] อรรถกาถาฯว่าว่า "ว่าดับ อพุทธสมุนาฏตา แปลว่า ประกอบด้วยองค์คุณ ๖ ท่านชื่อวาทิตธา. หล…

เนื้อหาเกี่ยวกับการตีความฉัพพาควาสูตร มีการอธิบายเกี่ยวกับองค์คุณ ๖ และการให้ทานที่นำไปสู่การบรรลุเจตนา การวิเคราะห์คำต่างๆ และความสำคัญของการให้ในทางพระพุทธศาสนา แสดงถึงความเชื่อในศาสนาและการปฏิบัติอ

…้ง ๔ " แท้จริง โสมนัส ละได้ ในอุปจารขณะแห่งจตุตถฌานนี่แหละ ทุกข์ โทมนัส และสุข ละได้ ในอุปจารขณะแห่งปฐมฌาน ทุติยฌานและตติยฌาน (ตามลำดับ) การละสุขทุกข์โสมนัสโทมนัส ซึ่งแม้ในจตุตถฌานปาฐะนี้ มิได้ตรัส ไว้ตามลำ…

ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจในธรรมะที่ลึกซึ้งซึ่งต้องอาศัยการพั

…งค์ ๓ เป็นไฉน ? ตอบว่าฌานมีองค์ ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา " ดังนี้ คำที่เหลือมีนัยอันกล่าวใน (ตอบแก้) ปฐมฌานนั้นแล้ว [ตติยฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุทุติยฌานแม้นั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอา…

ในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามทำโยคะเพื่อบรรลุตติยฌาน ซึ่งเป็น

… ซึ่งดวงหนึ่งในที่สุดเป็นรูปาวจรจิตมี ตติยฌาน ดวงที่เหลือเป็นกามาวจรจิตโดยนัยที่กล่าวแล้ว (ในตอน แก้ปฐมฌาน ) นั้นแล ก็ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั้น เพราะปีติคลาย ไปด้วย เธอเป็นผู้วางเฉยอยู่ด้วย …

บทความนี้กล่าวถึงการเข้าถึงฌานที่ ๓ ในวิสุทธิมรรค โดยระบุว่าพระโยคาวจรสามารถบรรลุฌานนี้ได้ด้วยการปล่อยวางปีติและมีสติสัมปชัญญะ มีความสุขในกาย ซึ่งสอดคล้องกับคำสอนของพระอริยบุคคล. นอกจากนี้ ยังมีการวิเ

…ัญหาว่า " ก็ฌานุเบกขานี้โดยความก็คือ ตัตรมัชฌิตตุ เบกขานั่นเอง และตัตรมัชฌัตตุเบกขานั้นก็มีอยู่แม้ในปฐมฌาน และทุติยฌานมิใช่หรือ เพราะเหตุนั้น อุเบกขานี้จึงเป็นข้อที่น่าจะ ตรัสด้วยปาฐะว่า อุเปกฺขโก จ วิหรติ …

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างของอุเบกขาในปฐมฌานและทุติยฌาน ว่าทำไมจึงไม่มีการกล่าวถึงอุเบกขาในฌานทั้งสองนั้น รวมถึงการพิจารณาถึงบทบาทของสติและสัมปช…