พระโยค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 15

…นปักจิตลงไปในอารมณ์เป็นลักษณะ มีอันจรดไปทั่วๆ จรดไปรอบๆ เป็นกิจ จริงอย่างนั้น ด้วยองค์ คือ วิตกนั้น พระโยคาวจร ได้ชื่อว่าทำอารมณ์ให้เป็นสิ่งที่วิตกจรดไปทั่ว แล้ว ให้เป็นสิ่งที่วิตกจรดไปรอบแล้ว ดังนี้ วิตกนั…

การศึกษาในวิสุทธิมรรคนี้นำเสนอการเข้าใจองค์ประกอบของปฐมฌาน โดยเฉพาะความสำคัญของวิตกและวิจารที่มีบทบาทในการนำจิตเข้ามาในอารมณ์ต่าง ๆ วิตกหมายถึงความจรดจิตลงไปในอารมณ์ ขณะที่วิจารคือการตามฟื้นอารมณ์ให้ม

…ฌานที่ ๑" ดังนี้ บัณฑิตจึงเห็น ว่าเนื้อความแม้แห่งวิภังคปาฐะนั้นก็อย่างเดียวกันนี้ บทว่า วิหรติ คือ พระโยคาวจรเป็นผู้ได้ฌานมีประการดังกล่าวฉะนี้แล้ว ยังความ เคลื่อนไหวความเป็นไป ความรักษาไว้ ความสืบไป ความด…

บทความนี้สำรวจความหมายของคำว่า 'อุปสมฺปชฺช' ในวิภังคปาฐะที่เกี่ยวข้องกับการบรรลุฌานที่ ๑ โดยกล่าวถึงความสำคัญของการละนิวรณ์ ๕ ได้แก่ กามฉันทะ พยาบาท ถีนมิทธะ อุทธัจจกุกกุจจะ และวิจิกิจฉา ซึ่งมีความจำเ

…นท่ามกลางแห่งปฐม ฌาน (นั้นถามว่า ) ลักษณะแห่งท่ามกลางมีเท่าไร (ตอบว่า ) ลักษณะ แห่งท่ามกลางมี ๓ คือ พระโยคาวจรย่อมเพ่งดูอยู่เฉยๆ ซึ่งจิตที่ หมดจดแล้ว (๑) ย่อมเพ่งดูอยู่เฉยๆ ซึ่งจิตที่ดำเนินสู่สมถะแล้ว (๑) ย…

บทความนี้นำเสนอปฏิปทาวิสุทธิที่เป็นเบื้องต้นของปฐมฌาน โดยอธิบายลักษณะ ๓ แห่งความงามในเบื้องต้นของพระโยคาวจรที่เพ่งดูจิตที่หมดจดและดำเนินไปสู่สมถะ ตลอดจนการพอกพูนแห่งอุเบกขาในท่ามกลางและที่สุดของฌาน การดำ…

…วาม คล่อง ) แห่งฌานจิตนั้นใดเป็นไปแล้วในขณะนั้นก็ดี อาการทั้งปวง นั้นชื่อว่าสำเร็จ เพราะเป็นอาการที่พระโยคาวจรเห็นโทษและอานิสงส์ นั้นๆ ในเพราะความเศร้าหมอง และความผ่องแผ้ว ด้วยญาณแล้ว ยังจิตให้ร่าเริงคือให้…

บทความนี้กล่าวถึงการปฏิบัติทางจิตในวิสุทธิมรรค โดยชี้ให้เห็นความสำคัญของอุเบกขาในการทำให้จิตผ่องแผ้วและพ้นจากกิเลสต่างๆ การบรรลุญาณสามารถทำให้สัมผัสถึงความสำเร็จและความสงบของจิต รวมถึงการคงไว้ซึ่งความ

…่งปฐมฌาน ) บัดนี้พึงทราบวินิจฉัยในปาฐะว่า " ปฐม ฌานิ อธิคต์ โหติ ปฐวีกสิณ์ " ( ปฐมฌานปฐวีกสิณเป็นอันพระโยคาวจร ได้บรรลุแล้ว ) นี้ (ต่อไป) [ปฐมฌาน] ค ฌานนี้ชื่อว่าปฐม เพราะมีลำดับแห่งจำนวน บ้างว่า ชื่อว่าปฐม…

…าะการเข้าใจในอรรถของสูตรธรรม และความหมายของปฐวีกสิณ ทั้งยังอธิบายถึงกระบวนการในการบรรลุฌานตามหลักการพระโยคาวจร โดยมีการยกตัวอย่างเช่นการยืนระยะของนักยิงขนทราย การกำหนดจับอาการในฌาน และการศึกษาอารมณ์ในทางปฏิ…

…กขนทราย ดังนี้แต่นั้นไปเขาทำอาการเหล่านั้นให้ถูกท่าอย่างนั้นอยู่ จะพึงยิ่งขนทรายไม่พลาดได้ ฉันใด แม้พระโยคีก็ฉันนั้นแล ต้อง กำหนดจับอาการทั้งหลายมีโภชนสัปปายะเป็นอาทิเหล่านี้ว่า " เรา บริโภคโภชนะชื่อนี้แล้ว…

…ันธนูและพ่อครัว เพื่อให้เข้าใจถึงความสำคัญของการกำหนดอาการและการบริโภคโภชนสัปปายะ ซึ่งสามารถส่งผลให้พระโยคีบรรลุฌานได้บ่อยครั้ง นอกจากนี้ยังมีการอ้างถึงคำสั่งสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าเกี่ยวกับการปรนนิบัติและ…

…านที่สะอาดดี (เสด็จอยู่ในอุทยานนั้นนาน ) ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น พระโบราณจารย์ ทั้งหลายจึงกล่าวไว้ว่า "พระโยคาวจรจึงถ่ายถอนเสียซึ่งฉันทะในกาม ทั้งหลาย ซึ่งปฏิฆะ ซึ่งอุทธัจจะ ( กุกกุจจะ ) และ ( ถีนะ ) มิทธะ ครบ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเข้าฌานที่เกิดจากการทำลายอุปกิเลสทั้งห้าซึ่งขัดขวางสมาธิ โดยเปรียบเปรยถึงการเสด็จเข้าอุทยานที่สะอาด และการมีจิตใจเย็นและมีความผาสุกในการปฏิบัติธรรม การขยายปฏิภาคนิมิตซึ่งเป็นขั้นตอน

…ล่าวว่า " จึงขยาย (ส่วน) ปฏิภาคนิมิตตามที่ได้ ไว้แล้ว " (ต่อไป ) นี้เป็นนัยในการขยายปฏิภาคนิมิตนั้น พระโยคีนั้น ไม่พึงขยายนิมิตนั้น โดยทำนองขยายบาตร (ดิน) ทำนองขยายขนม ทํานองขยายข้าว ทํานองขยายตัวแห่งเถาวัล…

เนื้อหาเกี่ยวกับการขยายปฏิภาคนิมิตในวิสุทธิมรรค โดยระบุแนวทางที่พระโยคีควรปฏิบัติตาม ในการขยายขนาดนิมิตที่กำหนดไว้โดยเปรียบเทียบกับการทำงานของชาวนาและภิกษุ การดำเนินการขย…

…ากินบน ภูเขา แต่โง่เซอะซะไม่รู้จักเขต ไม่ฉลาดที่จะเที่ยวไปบนภูเขาอันขรุขระ ฉะนั้น ดังนี้ เพราะฉะนั้นพระโยคาวจรนั้นจึงเป็นผู้บำเพ็ญวสี (ความ ชำนาญ ) โดยอาการ ๕ ในปฐมฌานนั้นแลก่อน โวสี ๕] ในอาการเหล่านั้น นี้…

…่าแม้จะมีความพยายามในการเข้าถึงปฐมฌาน แต่การขาดสติปัญญาและความรู้สึกไม่สามารถนำพาไปยังความสำเร็จได้ พระโยคาวจรต้องมีการบำเพ็ญวสีเพื่อที่จะเข้าถึงความสำเร็จในการฝึกปฐมฌาน การเข้าใจในวสี ๕ จะช่วยให้สามารถฝึกส…

…ค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 160 ช้านาญในการเข้า ชำนาญในการดำรงอยู่ ชำนาญในการออก ชำนาญในการพิจารณา ( ทบทวน) พระโยคาวจรนึกหน่วงเอาปฐมฌานได้ในสถานที่ๆ ต้องการ ใน กาลที่ต้องการ ในระยะ (ชวนวาร) ที่ต้องการ ความชักช้าแห่…

บทความนี้พูดถึงคำชี้แจงในวสี ๕ ของพระโยคาวจร ซึ่งได้แก่ อาวัชชนวสี สมาปัชชนวสี และวสีอื่นๆ โดยนำเสนอถึงความสำคัญของการเข้าและออกจากฌาน รวมถึ…

…ราะว่าชวนะทั้งหลาย อันเป็นลำดับแต่อาวัชชนะในอาวัชชนวสีนั้น ก็คือชวนะในปัจจเวกขณนันแล [ทุติยฌาน] ก็แลพระโยคาวจรผู้บำเพ็ญวสีในวสี ๕ นี้ ออกจากปฐมฌาน อันคล่องแคล่วแล้ว เห็นโทษในปฐมฌานนั้นว่า สมาบัตินี้มีข้าศึก…

…องการเข้าใจทุติยฌานในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการปล่อยวางปฐมฌานและเฝ้าสติเพื่อมุ่งสู่ทุติยฌาน ดังนั้น พระโยคาวจรจะต้องมีความปราณีตในจิตใจและมุ่งมั่นในการทำโยคะเพื่อบรรลุผลสูงสุด การทำสมาธิที่มีสติสัมปชัญญะเข้…

…ะการฉะนี้ ทุติยฌานปฐวีกสิณอันละองค์ ๒ ประกอบ ด้วยองค์ ๗ งาม ๓ ประการ พร้อมไปด้วยลักษณะ ๑๐ ก็เป็นอัน พระโยคาวจรนั้นได้บรรลุแล้ว [แก้อรรถแห่งทุติยฌานปาฐะ ] ๒ ( แก้ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ) ในปาฐะเหล่านั้น ปาฐะ…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุทุติยฌานซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากปฐมฌาน โดยพิสูจน์ให้เห็นว่าเมื่อวิตกและวิจารระงับไป จะเกิดปีติและสุขจากสมาธิแทน โดยอธิบายว่าธรรมทั้งหลายในปฐมฌานและทุติยฌานมีความแตกต่างก

…ีนัยดังกล่าวมาแล้ว บทว่า ทุติย์ คือ ฌานนี้เป็นที่ ๒ เพราะมีลำดับแห่งจำนวน บ้างว่า ชื่อ ทุติยะ เพราะ พระโยคาวจรเข้าถึงฌานนี้เป็นที่ ๒ " ส่วนคำใดที่ข้าพเจ้ากล่าวไว้ว่า " ทุติยฌานละองค์ ๒ ประกอบ ด้วยองค์ ๓ " ด…

ทุติยฌาน เป็นฌานที่สองที่มีความสำคัญซึ่งเกิดจากสัมปยุตสมาธิ ในการพิจารณาทุติยฌานนี้ นักปฏิบัติต้องทราบลักษณะเฉพาะที่รู้จักกันว่า ปีติสุข และ เอกัคคตา โดยฌานนี้ไม่มีวิตกวิจารที่กวนใจ ทำให้เกิดความผ่องใ

…เหลือมีนัยอันกล่าวใน (ตอบแก้) ปฐมฌานนั้นแล้ว [ตติยฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุทุติยฌานแม้นั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอาการ ๕ ตามนัยที่กล่าวแล้วนั้น ออกจากทุติย ฌานอันช่ำชองแล้ว ( พิจารณา) เ…

ในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามท…

… ดวงที่เหลือเป็นกามาวจรจิตโดยนัยที่กล่าวแล้ว (ในตอน แก้ปฐมฌาน ) นั้นแล ก็ด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ พระโยคาวจรนั้น เพราะปีติคลาย ไปด้วย เธอเป็นผู้วางเฉยอยู่ด้วย มีสติสัมปชัญญะด้วย เสวยสุข ด้วยกายด้วย ซึ่งพร…

บทความนี้กล่าวถึงการเข้าถึงฌานที่ ๓ ในวิสุทธิมรรค โดยระบุว่าพระโยคาวจรสามารถบรรลุฌานนี้ได้ด้วยการปล่อยวางปีติและมีสติสัมปชัญญะ มีความสุขในกาย ซึ่งสอดคล้องกับคำสอนของพ…

…) คุมไว้ ก็ย่อมเข้าไปหาแม่อีกนั่นเอง ฉันใด สุขในตติยฌานนี้ที่ถูกพรากออกจากปีติแล้วก็ฉันนั้น สุขนั้น พระโยคาวจร ไม่คุมไว้ด้วยเครื่องคุมคือสติสัมปชัญญะ ก็จะพึงเข้าไป สู้ปีติอีกแน่แท้ ( กลับ ) เป็นฌานที่สัมปยุ…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรคในตติยฌานที่เน้นบทบาทของสติสัมปชัญญะในกระบวนการทางจิต ซึ่งช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเดินทางในฌานได้อย่างละเอียดและลึกซึ้ง การเรียนรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ในฌานต้นๆ และตติยฌาน รวม

…- วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 179 "เป็นผู้วางเฉยมีสติเป็นสุขวิหารี ( มีปกติอยู่เป็นสุข ) " พระโยคาวจร เข้าถึงตติยฌานนั้นอยู่" ถามว่า " ก็เพราะเหตุไฉน ท่านจึงสรรเสริญบุคคลผู้ได้ตติย ฌานนั้นอย่างนี้ …

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของบุคคลที่เข้าถึงตติยฌานที่ 3 ซึ่งเป็นการเข้าสู่ความสุขที่แท้จริง โดยเฉพาะการมีสติที่มั่นคง และการวางเฉยต่อความสุขเพื่อไม่ให้เกิดการติดข้อง สรรเสริญคุณค่าของการมีสติและการเข

… คำวินิจฉัยที่เหลือมีนัยดุจอันกล่าวแล้วในปฐมฌาน [จตุตถฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุตติยฌานนั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอาการ ๕ ตามนัยที่กล่าวแล้วนั่นแล ออกจาก ตติยฌานอันช่ำชองแล้ว (พิจารณา) เ…

บทนี้สำรวจการทำความเข้าใจเกี่ยวกับตติยฌานในวิสุทธิมรรค โดยเน้นองค์ประกอบสำคัญที่ประกอบกัน เช่น สุขและเอกัคคตาแห่งจิต อีกทั้งแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ต่างๆ ในฌาน และการพิจารณาอุปนิชฌาน การท

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 181 ครั้นเมื่อพระโยคาวจรนั้นออกจากตติยฌานแล้ว มีสติสัม ปชัญญะปัจจเวกขณ์องค์ฌานทั้งหลายอยู่ สุขกล่าวคือ โสมนัสเวทนา เจตสิ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการบรรลุถึงจตุตถฌานซึ่งเป็นการเข้าใจบริสุทธิ์ของจิต โดยการทำสมาธิและการฝึกปฏิบัติภาวนา เพื่อให้เกิดความอุเบกขาและความสงบ การค้นคว้าจิตวิญญาณผ่านการสัมผัสที่ละเอียดและการละความรู้สึกท

…ตอน ๒ - หน้าที่ 192 เสสกสิณนิเทศ (อาโปกสิณ] ต่อไปนี้เป็นวิตถารกถาในอาโปกสิณ ในลำดับแห่งปฐวีกสิณ ก็แลพระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญปฐวีกสิณ เป็นผู้นั่งให้สบายฉันใดเล่า แม้ผู้จะเจริญอาโปกสิณก็พึงเป็นผู้นั่งให้สบายฉ…

บทความนี้นำเสนอวิธีการเจริญอาโปกสิณ โดยผู้ปฏิบัติจำเป็นต้องนั่งในท่าที่สบาย และพิจารณานิมิตแห่งน้ำ เช่นในสระ ในบึง หรือทะเล เพื่อเข้าสู่วิธีการปฏิบัติที่ถูกต้อง นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงบัณฑิตที่พึงพา