พระโยค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 8 / 15

…จะสิ้นอาสวะ" (ระยะ) กาลแห่งชีวิตสั้น (จน) ไม่น่าวางใจ ชั่วขณะเคี้ยว (อาหารกลืนลงไป) ๔-๕ คำ ดังนี้แล พระโยคาวจรพึงระลึกถึง ความตาย โดยชีวิตมีกาลกำหนด โดยนัยดังกล่าวมาฉะนี้ [อธิบายอาการที่ ๘ - ขณปริตฺตโต) 22 …

เนื้อหานี้กล่าวถึงการนำคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเกี่ยวกับมรณสติและความสั้นของชีวิต เพื่อเตือนสติให้พิจารณาความตายว่าเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน โดยอุปมาเปรียบเทียบชีวิตกับล้อรถที่หมุน ด้วยการเน้นว่าชีวิตเป

…ตไม่เกิด ชื่อว่าเป็นอยู่ เพราะจิตเกิดขึ้น จำเพาะหน้า ชื่อว่าตายเพราะจิตดับ (นี้) บัญญัติ ทางปรมัตถ์ พระโยคาวจร พึงระลึกถึงความตาย โดยชีวิตมีขณะสั้น โดยนัยดัง กล่าวมาฉะนี้ [มรณสติฌาน] ៨ เมื่อพระโยคาวจรแม้ระล…

เนื้อหาพูดถึงการระลึกถึงความตายและการฝึกฌานในชีวิตประจำวัน อธิบายลักษณะของจิตที่เกิดขึ้นและดับไป การพิจารณาอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความตายจะช่วยให้จิตตั้งมั่นและลดนิวรณ์ได้ ฌานที่เกิดขึ้นในกระบวนการนี้จะ

… โดยสัณฐาน โดยทิศ โดย โอกาส (คือที่อยู่) โดยตัดตอน [ทางวาจา] ก็ในกรรมฐานที่ต้องมนสิการสิ่งปฏิกูลนี้ พระโยคาวจรถึงแม้ เป็นผู้ทรงพระไตรปิฎกก็ควรทำสาธยายด้วยวาจาก่อน ในกาลมนสิการ เพราะว่า เมื่อพระโยคาวจรลางรูป…

ในบทอธิบายนี้กล่าวถึงการทำสาธยายในกรรมฐานที่สำคัญในการฝึกฝน โดยเฉพาะเมื่อทำเกี่ยวกับพระไตรปิฎก พระโยคาวจรจะต้องสาธยายด้วยวาจาก่อน ในช่วงสี่เดือนของการฝึก เมื่อพระเถระทั้งสองได้รับการสั่งสอน ก็ได้ตั้งใจ…

…ยาย ต้องมนสิการไปตามลำดับ (บททวดึงสาการ) อย่ามนสิการโดยไว้ระหว่างเสียบท ๑ (คือข้ามเสียบท ๑ ๆ) เพราะ พระโยคาวจรมนสิการโดยไว้ระหว่างเสียบท ๑ จะเหนื่อยใจ (จน) ตก ไปจากความได้รับอัสสาทะ อันจะพึงได้ด้วยอำนาจความ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงกรรมฐานในปฏิกูลมนสิการและแบ่งเป็นสมถกรรมฐาน 6 วิธี รวมถึงการทำมนสิการโกสัลละ 10 วิธี โดยย้ำว่าควรมีกระบวนการที่ชัดเจน และไม่ควรเร่งในการปฏิบัติ เพื่อป้องกันความเหนื่อยใจและทำให้เกิ

…๒ เที่ยว ทางไปสุดก็ จริง แต่ (เขาจำทางไม่ได้) ต้องถาม (ผู้อื่น) ไป (ทุกเที่ยว) ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรจึงมนสิการอย่าเร่งนัก โมนสิการ โดยไม่เรื่องนัก ก็ฉันเดียวกับมนสิการโดยไม่ อนึ่ง แม้มนสิการโดยไม่…

บทความนี้อธิบายถึงการเดินทางในธรรมะที่ต้องระวังไม่ให้จิตฟุ้งซ่านและต้องมีการป้องกันอารมณ์หลากหลาย โดยเปรียบเทียบการเดินทางกับการเข้าใจกรรมฐานเพื่อไม่ให้บิดเบือนจากจุดหมาย และมีแนวทางในการระมัดระวังการ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 37 ฉะนั้น เพราะเหตุนั้น พระโยคาวจรจึงควรมนสิการ โดยป้องกันความ ฟุ้งซ่าน (ด้วย) [มนสิการโดยล่วงเสียซึ่งบัญญัติ ข้อว่าโดยล่วงเสียซึ่…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับกระบวนการมนสิการของพระโยคาวจร โดยเริ่มจากการไม่ฟุ้งซ่านและการเลิกทำตามบัญญัติ การนำน้ำในป่าเป็นตัวอย่าง เพื่อทำความเข้าใจเกี่…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - ๑ - หน้าที่ 39 เหมือนลิง พระโยคาวจรเหมือนพราน การที่จิตของพระโยคี ท่อง เที่ยวไปในกายอันมีโกฏฐาส ๓๒ โดย (ทำให้) เป็นอารมณ์เหมือนการ …

บทนี้พูดถึงแนวทางการปฏิบัติของพระโยคี ที่ใช้การเปรียบเทียบเพื่ออธิบายถึงการทำให้จิตดำเนินไปในโกฏฐาส และการมีสมาธิในการปฏิบัติคล้ายกับการ…

…โรงฉัน ฉัน เสียเลยฉันใด คำอุปไมยนี้ก็พึงเห็นฉันนั้น อันอาการ ๓๒ ก็เหมือนหมู่ บ้านมีตระกูล ๓๒ ตระกูล พระโยคาวจรเหมือนปิณฑปาติกภิกษุ การ ที่พระโยคีทำบริกรรมในอาการ ๓๒ เหมือนการที่ปิณฑปาติกภิกษุนั้น อาศัยหมู่บ…

ในบทนี้กล่าวถึงการบิณฑบาตของภิกษุที่อาศัยหมู่บ้านต่างๆ โดยใช้การเปรียบเทียบกับการทำบริกรรมของพระโยคี การรับภิกษาในเรือนหลังต่างๆ เป็นการสื่อความหมายถึงการพัฒนาทางจิตใจ ซึ่งเปรียบเหมือนการละทิ้งความคิ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 41 ปรากฏดีกว่า พระโยคีมนสิการ โกฏฐาสนั้นแหละ แล้ว ๆ เล่า ๆ ยัง อัปปนาให้เกิดขึ้นได้ ก็เหมือนในวันที่ ๓ ได้เต็มบาตร ในเรือ…

ในหนังสือที่อธิบายเกี่ยวกับพระโยคีและอัปปนา มีการกล่าวถึงอธิจิตตสูตรและความสำคัญของการมนสิการในขั้นตอนต่างๆ แสดงถึงความเข้าใจในอาการต…

…ทั้งหลาย ในสมัยใดจิตหดหู ในสมัยนั้น (กาลนั้น) มิใช่กาลที่จะบำเพ็ญปัสสัทธิสัมโพชฌงค์" ดังนี้เป็นอาทิ พระโยคีนั้น ทำอุคคหโกสัลละ ๒ วิธีนี้ ให้เป็นอันถือเอาได้ อย่างดี และกำหนดมนสิการโกสัลละ ๑๐ วิธีนี้ด้วยดี โ…

…สนอการแปลและอธิบายเกี่ยวกับกรรมฐานในวิสุทธิมรรค โดยชี้แจงถึงการทำอุคคหโกสัลละและการปฏิบัติกรรมฐานของพระโยคี พร้อมทั้งการเตรียมตัวก่อนจะเริ่มกรรมฐาน รวมถึงการทำบริกรรมตามหลักการที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้บรรลุควา…

…อาทิ ที่เกิดในที่ไม่สะอาด ทั้งหลาย มีคูเมือง เป็นต้น นี้แลเป็นความปฏิกูลโดยโอกาสแห่งผล ทั้งหลายนั้น พระโยคาวจรจึงกำหนดความปฏิกูล ๕ ส่วน โดยสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส แห่งโกฏฐาสทั้งปวง ดุจกำหนดความปฏิ…

…ังมีการเปรียบเปรยถึงการเกิดของผมว่าเป็นสิ่งน่าเกลียด เนื่องจากเกิดในที่ไม่สะอาด เช่น ป่าช้าและเทขยะ พระโยคาวจรได้กำหนดความปฏิกูลออกเป็น 5 ส่วนตามสี สัณฐาน และกลิ่น ที่เกี่ยวข้องกับโกฏฐาส ทั้งนี้ยังมีการอธิบ…

…ลออกไม่เสมอ กัน) ฉะนั้น เพราะฉะนั้น แม้สันฐานของเสโทนั้น ก็พึงเข้าใจว่าเป็น ตามช่องขุมผมและขนนั่นแล พระโยคีผู้จะกำหนดเอาเสโท (เป็น อารมณ์) เล่า ก็พึงมนสิการเสโท ตามที่มันขังอยู่ในช่องขุมผมและ ขนเหมือนกัน โด…

…อนแดด และฤดูที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งทำให้เกิดการหลั่งของเสโทผ่านช่องขุมผมและขนโดยไม่เท่ากัน และวิธีการที่พระโยคีสามารถกำหนดเสโทได้ผ่านการมโนสำนึกในตำแหน่งที่เสโทนั้นระบายออก ในรายละเอียดมีการเปรียบเทียบระหว่างสั…

… อัปปนาจะเกิดขึ้นด้วยอำนาจแห่ง ปฐมฌาน (คือได้เพียงปฐมฌาน) ดุจอัปปนาในอสุภกรรมฐาน โดยนัยที่กล่าวแล้ว พระโยคาวจรใด มีโกฏฐานปรากฏแต่อย่างเดียว หรือว่าพระโยคาวจรใด ได้บรรลุอัปปนาในโกฏฐาสอย่าหนึ่งแล้ว ไม่ทำความเ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการปฏิบัติทางจิตใจของพระโยคาวจร ที่อธิบายถึงกรรมฐานอสุภ และความสามารถในการเข้าถึงอัปปนา โดยมีรายละเอียดเกี่ยวกับการปรากฏของโกฏฐ…

…ปปนา เพราะเหตุนั้น พระโบราณาจารย์ทั้งหลาย จึงกล่าวไว้ว่า คนจะฝึกลูกโดค พึงผูก (มัน) ไว้ที่หลักฉันใด พระโยคาวจรในศาสนานี้ ก็พึงผูกจิตของตน ไว้ที่อารมณ์ (กรรมฐาน) ให้มั่นด้วยสติ ฉันนั้นเถิด * มหาฎีกาอธิบายว่า…

เนื้อหานี้อธิบายถึงการฝึกจิตใจที่สามารถเปรียบเทียบได้กับการฝึกลูกโกโกง โดยสอนให้ผูกจิตของตนกับอารมณ์กรรมฐานด้วยสติ เช่นเดียวกับวิธีการฝึกลูกโคโกงให้พร้อมต่อการเป็นโคที่ดี ซึ่งช่วยให้สามารถดำเนินชีวิตไ

…๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 92 เสนาสนะ (ที่กล่าวมา) นั่น เป็นที่เหมาะแก่การภาวนาแห่ง พระโยคาวจรนั้นด้วยประการฉะนี้ เหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงกล่าวไว้ว่า คำนี้ เป็นคำแสดงถึงการกำหนดถือเอาเสนาสนะ อัน…

บทความนี้กล่าวถึงเสนาสนะที่เหมาะแก่การทำสมาธิและการภาวนาอย่างลึกซึ้ง โดยอธิบายถึงอานาปานสติกรรมฐานซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อการบรรลุธรรมและความสงบภายใน โยคาวจรจะพิจารณาเสนาสนะอย่างไรเพื่อให้การบำเพ็ญเจริญ

…นั้นอยู่ ชื่อว่าคงมีสติ หายใจออก คงที่สติหายใจเข้า” มีคำอธิบายว่า เป็นสโตการี (ผู้มี สติทํา) บัดนี้ พระโยคาวจรเป็นสโตการด้วยอาการเหล่าใด เพื่อจะ ทรงแสดงอาการเหล่านั้น จึงตรัสคำว่า ทีฆ์ วา อสฺสนฺโต เป็นอาทิ …

…งอกงาม โดยเสนอความหมายของคำต่าง ๆ เช่น สติที่มีความมั่นคงและการไม่หลงลืม นอกจากนี้ ยังเสนอวิธีการที่พระโยคาวจรสามารถสังเกตพฤติกรรมเหล่านั้นเพื่อพัฒนาอารมณ์ดี และส่งเสริมความเข้าใจในปฏิปักขธรรม

…มละเอียดกว่าก่อนนั้น (๕) ด้วย ๑. ตรงนี้ปาฐะตก ทีฆ์ ในระหว่าง อสฺสสนฺโต กับ อสฺสสามีติ ๒. มหาฎีกาว่า พระโยคาวจรลางรูปกำหนดลมหายใจออกได้ชัด ลางรูปก็กำหนดลมหายใจเข้า ได้ชัด ลางรูปก็กำหนดได้ชัดทั้ง ๒ อย่าง ท่าน…

บทความนี้สอนเกี่ยวกับการหายใจในอานาปานสติ โดยเฉพาะเมื่อภิกษุระบายลมออก หรือลมหายใจเข้า ต้องรู้ว่าเป็นลมหายใจออกเข้ายาว ตามที่กล่าวในปฏิสัมภิทา โดยมีการระบุอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่หายใจยาว แ

… เป็นที่เข้าไปตั้งอยู่ (แห่งสติ) มิใช่ตัวสติ สติ เป็นทั้งสิ่งที่เข้า ไปตั้งอยู่ และเป็นตัวระลึกด้วย พระโยคาวจรตามกำหนดดูกายนั้น ด้วยสตินั้น ด้วยญาณนั้นแล เพราะเหตุนั้น จึงตรัสว่า "การตาม กำหนดดูกายในกาย เป็…

…ช้สติในการเจริญภาวนา นอกจากนี้ยังมีการอธิบายความแตกต่างระหว่างลมหายใจยาวและสั้น รวมถึงการนำแนวทางจากพระโยคาวจรมาใช้ในการฝึกปฏิบัติ และการเข้าสู่ระยะแห่งสมาธิที่ชัดเจนผ่านการทำความเข้าใจกับลมหายใจและจิต

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 102 เป็นการบำเพ็ญสติปัฏฐาน) ฉะนี้เถิด พระโยคาวจรนี้ เมื่อรู้ลมหายใจออกและลมหายใจเข้าตามอาการ เหล่านี้ ทั้งโดยกาลระยะยาวและโดยกาลระยะสั้นอยู่อย่า…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการบำเพ็ญสติปัฏฐานโดยการรู้ลมหายใจออกและเข้า, ทั้งความรู้สึกในระยะยาวและระยะสั้น ซึ่งช่วยให้บัณฑิตเข้าใจลมหายใจตลอดทั้งร่างกาย โดยเรียกชื่อเธอว่าเป็นผู้รู้เรื่องลมหายใจอย่างชัดเจนว่า

…่กล่าวมานี้ในอารมณ์นั้น ด้วยสตินั้น ด้วย มนสิการนั้น ดังนี้ ในจตุกกะที่ ๑ นั้น เพราะเหตุที่ในนัยแรก พระโยคาวจรจึง หายใจออกหายใจเข้าอย่างเดียวเท่านั้น และไม่พึงทำกิจอะไร ๆ อื่น แต่ว่าต่อนี้ไปควรทำความเพียรใน…

บทความนี้สำรวจการพัฒนาอธิจิตตและอธิปัญญาของภิกษุในศาสนาพุทธ โดยเสนอแนวทางการทำความเพียรในอาการต่างๆ เช่น การหายใจเข้าออกอย่างมีสติ และการทำให้กายสังขารสงบ ซึ่งมีการอ้างอิงถึงพระบาลีที่เสนอเกี่ยวกับการ