ว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 164 / 564

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 271 คำขึ้นต้นว่า " น เม อาจริโย อตฺถิ - อาจารย์ของเราไม่มี " บัณฑิต พึง (นำมากล่าว) ให้พิสดาร เทอญ [แก้อรรถบท ปุริสท…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายคำสอนเกี่ยวกับการฝึกอบรมบุรุษที่พึงฝึกได้ทั้งหลาย ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงนำไป ยังได้กล่าวถึงบุรุษที่ยังมิได้ฝึกและวิธีการนำ ไปสู่ทางที่ถูกต้อง รวมถึงการฝึกที่เข้าถึงได้ของบุ

…ลหมดจดแล้วเป็นอาทิ และตรัสบอกมรรคปฏิปทาอันยิ่งขึ้นไปแก่ อริยบุคคลทั้งหลาย มีพระโสดาบันเป็นต้น ก็ชื่อว่าทรงฝึกผู้ที่ได้ฝึกแล้ว ด้วยแท้ [แก้อรรถบท อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถ รวมกัน] อีกนัยหนึ่ง สองบทว่า อนุตฺต…

บทที่ ๒ ของวิสุทธิมรรคนี้กล่าวถึงคุณวิเศษของปฐมฌานและการฝึกฝนบุคคลที่มีศีลหมดจด โดยมีการอธิบายว่าบัณฑิตจะอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการขับบุรุษที่พึงฝึก และเกี่ยวกับสมาบัติทั้ง ๘ รวมถึงอธิบายทิศทั้ง ๘…

…ต้น บัณฑิตพึง (นำมากล่าว ) ให้พิสดาร เทอญ [แก้อรรถบท สตฺถา เทวมนุสฺสานํ] พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่า สตฺถา (ศาสดา) เพราะทรง พร่ำสอน ( เวไนยสัตว์ ) ด้วยประโยชน์โลกนี้ ประโยชน์โลกหน้า และ ประโยชน์อย่างย…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงมีพระนามว่าสัตถา (ศาสดา) เนื่องจากทรงสอนเวไนยสัตว์ให้เข้าถึงประโยชน์ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า โดยเปรียบเทียบถึงการ…

…้วยการฟังธรรมทั้งหลาย มีมัณฑก เทพบุตรเป็นต้น เป็นตัวอย่างในข้อนี้ [เรื่องมัณฑุกเทพบุตร] มีเรื่องเล่าว่า เมื่อครั้งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรมแก่ ชาวเมืองจัมปาอยู่ที่ขอบสระโบกขรณี ชื่อคัคครา กบตัวหนึ่งจ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการที่สัตว์ดิรัจฉานได้อุปนิสัยสมบัติจากการฟังธรรม โดยมีมัณฑุกเทพบุตรเป็นตัวอย่างสำคัญของการฟังธรรมจนทำให้เกิดในภพดาวดึงส์ โดยเรื่องเล่าถึงการเกิดขึ้นในวิมานทองหลังจากที่กบได้รับฟัง

…มาวายามะ อัน เป็นเหตุเกิดขึ้นแห่งความเป็นครูของโลกทั้งปวง ก็มีอยู่ เพราะเหตุนั้น บัณฑิตจึงถวายพระนามว่า ภควา โดยอรรถ (วิเคราะห์ ) นี้ว่า อสฺสสนฺติ - ทรงมีภคธรรม เพราะความที่ทรงประกอบด้วยภคธรรม ทั้งหลาย (…

เนื้อหาสะท้อนถึงความเป็นใหญ่ (อิสสริยะ) และความสำเร็จในพระจิตของพระองค์โดยผ่านพระธรรมอันเป็นโลกุตตระ ซึ่งรวมกับการมีอยู่ของพระยศและพระสิริที่เต็มไปด้วยความงามและความสง่างาม รวมถึงความพยายามและการประกอ

…คลฟังอยู่ ก็นำความงามมา ให้ได้โดยแท้ แม้ด้วยการฟัง โดยข่มนิวรณ์ได้ ในขณะฟัง ) เพราะ เหตุนั้น จึงชื่อว่างามในเบื้องต้น ( เมื่อ ) บุคคลปฏิบัติอยู่ ก็นำความ งามมาให้ได้แม้ด้วยการปฏิบัติ โดยนำความสุขในสมถะแล…

ในบทนี้กล่าวถึงความงามที่เกิดจากการฟังและปฏิบัติศาสนธรรมซึ่งนำมาซึ่งความสุขและความเป็นตา ที่มีความงามในเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย ผ่านการประกาศพรหมจรรย์และแสดงศาสนธรรมต่างๆ โดยใช้หลักการของพยัญช

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 292 เพราะความที่ธรรมที่เขากล่าวว่าเป็นอันตรายิกธรรมทั้งหลาย หามีความเป็น ธรรมทำอันตรายไม่ และเพราะความที่ธรรมที่เขากล่าวว่าเป็นนิยยา น…

เนื้อหาแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างธรรมที่เป็นอันตรายิกธรรมและนิยยานิกธรรม รวมถึงความสำคัญของปริยัติธรรมและโลกุตตรธรรมที่สอดคล้องกับกา…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 295 เหตุนั้นจึงชื่อว่า สันทิฏฐะ เพราะว่าโลกุตตรธรรม เมื่อบุคคลเห็นอยู่ ด้วยอำนาจภาวนาภิสมัย (รู้โดยทำให้มีขึ้น ) และด้วยอำ…

เนื้อหาเกี่ยวกับสันทิฏฐะในโลกุตตรธรรม อธิบายถึงการเห็นที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติภาวนา และแนวคิดของอกาลิโกที่หมายถึงการให้ผลที่ไม่ขึ้นอยู่กับเวลา ธรรมะนี้พุ่งเป้าสู่การให้ผลในทุกช่วงเวลา โดยไม่ยึดติดกับก

…ลยทีเดียว [อีกนัยหนึ่ง ธรรมคุณบทหลังๆ เป็นเหตุของบทหน้าๆ] อีกนัยหนึ่งเล่า ธรรมนี้เป็น สุวากฺขาตะ ถามว่าเพราะเหตุอะไร ( จึงเป็น สุวากฺขาตะ ) แก้ว่า เพราะธรรมนี้เป็นสันทิฏฐิกะ ธรรมนี้ ได้ชื่อว่า สันทิฏฐิกะ…

บทความนี้การพูดถึงธรรมของโลกุตตรที่ไม่เข้ากับคนโง่และสำคัญของการระลึกถึงพระธรรมคุณที่ช่วยทำให้จิตบริสุทธิ์ ในขณะที่จิตเดินตามทางของพระธรรม ยุติการครอบงำของราคะ โทสะ และโมหะ จนกระทั่งฌานได้เกิดขึ้นขณะร

…ดา ทําความตระหนัก และ อ่อนน้อมในพระธรรม ด้วยระลึกถึงพระธรรมคุณ โดยนัย ( สักกภาษิต ในมหาโควินทสูตร ) ว่า" เราไม่พิจารณาเห็นศาสดาผู้แสดงธรรมอัน เป็นโอปนยิกะอย่างนี้ ผู้แม้ประกอบด้วยองค์นี้ในกาลส่วนที่เป็นอ…

บทความนี้พูดถึงอานิสงส์ของการเจริญธรรมานุสสติ ซึ่งทำให้ภิกษุมีความเคารพในพระศาสดาและตระหนักถึงพระธรรม โดยเฉพาะเมื่อมีการระลึกถึงคุณของพระธรรม จิตใจของผู้มีธรรมานุสสติจะน้อมไปสู่การบรรลุธรรมที่สูงส่งแล

… ทั้ง ๒ ข้าง และเพราะปฏิบัติเพื่อละโทษ คือความคิด ความโกง และความงอ ทางกายวาจาใจ พระนิพพาน ตรัสเรียกว่า ฌายะ เพราะปฏิบัติเพื่อประโยชน์ แก่พระนิพพานนั้น จึงชื่อ ญายปฏิปนฺโน บุคคลทั้งหลายปฏิบัติด้วยประการใ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติที่นำไปสู่ความเป็นผู้ควรแก่สามีจิกรรม อธิบายถึงการปฏิบัติในทางจิตใจและวาจาเพื่อบรรลุพระนิพพาน โดยเน้นที่การปฏิบัติเพื่อประโยชน์ที่สูงสุดและการศึกษาความหมายของบทต่างๆ ที่เกี่ย

…รื่องบันดาลประโยชน์ เกื้อกูล และความสุขนานาประการของชาวโลกจึงได้งอกขึ้น เพราะ เหตุนั้นพระสงฆ์จึงชื่อว่าเป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาอื่นยิ่งกว่า แล [สังฆานุสสติฌาน] เมื่อพระโยคาวจรระลึกถึงพระสังฆคุณทั้งหลาย อั…

ในบทความนี้กล่าวถึงบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะผู้เพาะปลูกบุญและต้นแบบในการเข้าถึงความสุขของชาวโลก ว่าด้วยการระลึกถึงพระสังฆคุณเพื่อสร้างฌานและความเคารพในพระสงฆ์ ซึ่งนำไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองในด้านจิตใจ…

…จิต) น้อมไปใน จาคะ มีการให้และการแบ่งเป็นไปอยู่เป็นนิตย์ หรือมิฉะนั้น เมื่อจะ เริ่มเจริญ พึงทำสมาทานว่า " บัดนี้ จำเดิมแต่กาลนี้ไป เมื่อปฏิคาหก มีอยู่ เรายังมิได้ให้ทานโดยที่สุดแม้ข้าวสักคำหนึ่งแล้ว จักไ…

…สติและการเจริญจาคานุสสติ โดยเน้นให้ผู้มีปัญญาได้ทำการให้ทานตามความสามารถ ตั้งสมาทานเพื่อไม่บริโภคจนกว่าจะได้ให้ทานก่อน พร้อมทั้งระลึกถึงคุณงามความดีของการบริจาค สิ่งนี้เป็นการฝึกฝนด้านจิตใจและเพิ่มพูนบุญ…

…วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 315 อุปจารเท่านั้น ( และ ) ฌานนี้นั้น ก็ถึงซึ่งความนับ ( ชื่อ) ว่า จาคา นุสสตินั่นเอง เพราะเป็นฌานที่เกิดขึ้นด้วยอำนาจการระลึกถึงจากคุณ [อานิสงส์เจริญจาคานุสสติ ก็แลภ…

บทความนี้สรุปเกี่ยวกับจาคานุสสติที่มีพลังในการช่วยให้ภิกษุเจริญเมตตาและสละ ทุกคนที่มีจาคานุสสติเป็นประจำจะมีแนวโน้มที่จะไม่โลภ และชัดเจนในแก่นแท้ของการเป็นผู้มีปัญญา โดยจะพาไปสู่สุคติในเบื้องหน้า การท

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 316 [เทวตานุสสติ] ส่วนว่า พระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญเทวตานุสสติ ต้องเป็น ผู้ประกอบด้วยคุณทั้งหลายมีศรัทธาเป็นต้น อัน (เกิด) ขึ้…

บทความนี้สำรวจความหมายและวิธีการเจริญเทวตานุสสติ โดยเชื่อมโยงถึงคุณธรรมที่มีอยู่ในตัวเองและในเทวดา ที่จำเป็นต้องมีศรัทธากล้าในการทำความดี บทความยังกล่าวถึงความสำคัญของการตั้งเทวดาเป็นพยาน และการระลึกถ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 317 * ตนเพราะในอรรถกถาแก้ไว้เป็นมั่นเหมาะว่า " ตั้งเทวดาไว้ในฐาน แห่งพยาน ระลึกถึงคุณทั้งหลายของตน " ( [เทวตานุสสติฌาน] "ดังนี้ เพราะเหตุนั้น เม…

…างละเอียดถึงการฝึกอบรมจิตด้วยเทวตานุสสติ และความสำคัญของการระลึกถึงคุณของเทวดาในทางพุทธศาสนา โดยเน้นว่าการพัฒนาจิตจะได้รับประโยชน์จากการมีศรัทธาและการน้อมสู่คุณงามความดี นอกจากนี้ยังพูดถึงอานิสงส์และความ…

…นาม เธอจึงตั้งอยู่ในธรรม ๕ นี้แล้ว เจริญธรรม ๖ ต่อไป (คือ) ในการเจริญธรรม ๖ นี้ เธอพึงระลึกถึง ตถาคตว่า " แม้เพราะอย่างนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น..." ดังนี้เป็นต้น [บุถุชนบำเพ็ญก็สำเร็จประโยชน์ ถึ…

บทความนี้เกี่ยวกับการตั้งมั่นและการเจริญธรรม ๖ เพื่อทำให้จิตมีสมาธิและสร้างปัญญา ผู้ปฏิบัติควรระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้าเพื่อให้เกิดความเลื่อมใสและสามารถข่มนิวรณ์ได้ ผ่านการปฏิบัติวิปัสสนาเพื่อบรรลุหรื

…ามนามเป็นเอกวจนะหลายบทแต่ร่วมคุณกัน ก็ใช้คุณนาม บทเดียวเหมือนกัน แต่มักประกอบคุณนามเป็นพหุวจนะ ดังคำว่า เอกสฺมึ สมเย นาโถ โมคฺคลุลานญฺจ กสฺสป์ คิลาเน ทุกฺขิเต ทิสวา โพชฌังเค สตฺต เทสย. ในสมัยหนึ่ง พระโลก…

…เพื่อความกระชับ และหลีกเลี่ยงการซ้ำซากเมื่อพูดถึงสิ่งเดียวกันหลายครั้ง นอกจากนี้ยังมีการเชื่อมโยงระหว่างนาม, คุณนาม, และสัพพนาม เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างคำเหล่านี้ให้ดียิ่งขึ้น โดยเฉพาะในก…

…ลิงค์ คือ ปุ๊ลิงค์ เครื่องหมายที่ไม่ใช่เพศชายและเพศหญิง ถึงจะจัดไว้เป็น ๓ ก็จริง แต่ถึงดังนั้น เมื่อว่าโดยต้นเค้าแล้ว ก็มี က เป็น ๒ คือ จัดตามกำเนิดอย่าง ๑ จัดตามสมมติอย่าง ๑. จัดตาม กำเนิดนั้น ได้แก่จัด…

บทความนี้อธิบายถึงบทบาทของนามในบาลีไวยากรณ์ โดยแบ่งนามออกเป็นลิงค์ต่างๆ เช่น ปุ๊ลิงค์ อิตถีลิงค์ และนปุสกลิงค์ พร้อมกับการจัดประเภทตามกำเนิดและสมมติ ด้วยการนำเสนอตัวอย่างที่เกี่ยวข้อง เช่น การจำแนกคำท

…มอื่น ๆ มีแบบแจกประจำให้ลิงค์ เหล่านั้น ในประเทศที่มีสัพพนามอยู่ด้วย เป็นการง่ายต่อการสันนิษฐาน ลงไปว่าเป็นลิงค์ใดแน่ เช่นมีสัพพนามอยู่ว่า เอโส เอสา เอต ๓ , คำนี้ ก็เป็นการบอกชัดอยู่แล้วว่า เป็นลิงค์อะไร…

…มีความสำคัญต่อการศึกษา โดยเฉพาะในเรื่องนามและอัพยยศัพท์ หากมีสัพพนามจะช่วยให้นักเรียนทราบได้ง่ายขึ้นว่าคำนั้นอยู่ในประเภทใด การใช้ลิงค์เพื่อระบุประเภทของคำในบาลีและการเรียนรู้เกี่ยวกับวิภัตติที่เกี่ยวข้อ…