วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ (หน้าที่ 237) : หน้า 239/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 237 ขึ้นแล้ว ยังมนสิการให้เป็นไปว่า อฏฐิก ปฏิกูล อฏฐิก ปฏิกูล (อัฏฐิกอสุภปฏิกูลๆ ) เถิด [ลักษณะนิมิตทั้งสองในอัฏฐิกอสุภ ท่านกล่าวไว้ ( ในอรรถกถา ) ว่า " อุคคหนิมิตก็ดี ปฏิภาคนิมิต ก็ดี ในกรรมฐานนี้ เป็นเช่นเดียวกันนั่นเอง "คำนั้น ( สำหรับ ) ในกระดูกท่อนเดียวก็ชอบอยู่ แต่ (สำหรับ ) ในร่างกระดูก (ละ) ความเป็นร่างมีช่องติดอยู่ (ปรากฏ) ในอุคคหนิมิต ความเป็นร่าง บริบูรณ์ ( ปรากฏ ) ในปฏิภาคนิมิตจึงจะชอบ อนึ่ง แม้ในกระดูก ท่อนเดียว ในอุคคหนิมิตก็ควรเป็นรูปพิกลน่ากลัว แต่ในปฏิภาคนิมิต ควรเป็นรูปที่ทำให้ปีติโสมนัสให้เกิด เพราะเป็นนิมิตอันจะนำมาซึ่ง อุปจาร แต่ว่าในโอกาสนี้ คำที่กล่าวไว้ในอรรถกถาทั้งหลาย ท่านก็ กล่าวให้ช่องไว้เหมือนกันจริงอย่างนั้น ในอรรถกถานั้น แม้จะได้ กล่าวว่า " ในพรหมวิหาร ๔ และในอสุภะ ๑๐ ปฏิภาคนิมิตไม่มี เพราะในพรหมวิหาร สีมสัมเภท ( ความรวมกันแห่งเขตแดน ) เท่านั้นเป็นนิมิต และในอสุภ ๑๐ เมื่อเห็นความเป็นปฏิกูลจนไม่มีวิกัป ( ข้อแม้ ) แล้วเท่านั้น ก็นับว่าเป็นนิมิต " ดังนี้แล้ว ก็กล่าวติดต่อไป อีกเลยว่า " นิมิตในอสุภนี้มี ๒ อย่าง คืออุคคหนิมิต ปฏิภาคนิมิต อุคคหนิมิตปรากฏเป็นรูปพิกลดูพิลึก เป็นอารมณ์น่าหวาดกลัว " ดังนี้เป็นต้นเพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าทั้งหลายได้วิจารแล้วกล่าวคำใดไว้ คำนี้นี่แลชอบแล้ว ในโอกาส ( ที่กล่าวถึงนิมิตทั้ง ๒ ในอัฏฐิกอสุภ ) นี้ เออก็เรื่องต่างๆ มีเรื่องร่างกายของหญิง (คน ๑) ทั้งหมดปรากฏเป็น