วิสุทธิมรรค: พระผู้มีพระภาคเจ้าและโลกวิทู : หน้า 272/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 270 พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ได้ทรงรู้ คือเข้าพระหฤทัยปรุโปร่ง ซึ่ง อนันตจักรวาล อนันตโลกธาตุ มีประการดังกล่าวมาฉะนี้ ด้วยพระ อนันตพุทธญาณ แม้โอกาสโลก พรองค์ก็ทรงรู้โดยประการทั้งปวง โดยนัยดังกล่าวมา พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าโลกวิทู เพราะ ทรงรู้โลกโดยประการทั้งปวง ดังนี้ประการ [แก้อรรถบท อนุตฺตโร แยกเป็นบท ๑] ก็แลบุคคลผู้ยิ่งกว่าพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นหามีไม่ เพราะไม่มี ใครสักคนที่วิเศษกว่าพระองค์โดยคุณทั้งหลายเหตุนั้น จึงทรงพระนาม ว่า อนุตฺตโร จริงอย่างนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นย่อมทรงครอบงำ เสียซึ่งโลกทั้งปวงด้วยสีลคุณก็ดี ด้วยสมาธิคุณ ปัญญาคุณ วิมุติคุณ และวิมุติญาณทัสสนคุณก็ดี พระองค์เป็นผู้ไม่มีผู้เสมอ ทรงเสมอ กับท่านที่ไม่มีผู้เสมอ ไม่มีผู้เปรียบ ไม่มีผู้คล้าย ไม่มีผู้ทัดเทียม ด้วยสีลคุณก็ดี ฯลฯ ด้วยวิมุติญาณทัสสนคุณก็ดี ดังที่ตรัสไว้ว่า " ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็แต่ว่าเราไม่เห็น (สมณะหรือพราหมณ์อื่น) ผู้ถึงพร้อมด้วยศีลยิ่งกว่าตถาคตเลย ในโลก ( นี้ ) กับทั้งเทวโลก มารโลก พรหมโลก ฯลฯ ในประชาชนทั้งที่เป็นเทวดา และมนุษย์ " ดังนี้ เป็นต้น” ความพิสดาร บัณฑิตพึงกล่าว (ตามนัยพระสูตรนี้) สูตร ทั้งหลายมีอัคคัปปสาทสูตรเป็นต้น และคาถาทั้งหลาย เช่นคาถาที่มี ๑. คำว่า "นั้น" นี้แปลจาก "เอส" ในคำ ตถา เหส เอกจากวาฬ ฯเปฯ ต้นประโยค พรรณนาจักรวาฬ (หน้า ๒๖๓) ๒. สํ.ส. ๑๕/๒๐๔