อนึ่ง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 24 / 47

…ห่งจตุตถฌาน ด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ ฯ แต่สำหรับพวกอสัญญีสัตว์ มีรูปเท่านั้นเป็นปฏิสนธิฯ อนึ่ง ต่อจากปฏิสนธินั้นเป็นไป รูปนั่นเอง เป็นไปในปวัติกาล และ ในเวลาเคลื่อน แล้วก็ดับไป ฯ ปฏิสนธิ 5 อย่าง…

ในบทนี้ได้พูดถึงวิบากแห่งฌานและปฏิสนธิ 5 อย่าง ที่สร้างขึ้นจากการมีรูป และอายุของพรหมแต่ละชั้น กล่าวถึงการจัดแบ่งอายุของพรหมแต่ละกลุ่มตามจำนวนกัลป์ และรายละเอียดเกี่ยวกับปฏิสนธิ ที่เกี่ยวข้องกับอำนาจแ

… อปราปรเวทนียะ กรรมอันสัตว์จึงเสวยในภพที่จะเข้าถึงต่อไป ๑ กรรมได้มีแล้ว (คือให้ผลสำเร็จแล้ว ) ๑ ฯ 9 อนึ่ง ชื่อว่ากรรม มี 4 อย่าง ด้วยอำนาจแห่งฐานะที่ให้ผล คือ อกุศล (คือความไม่ฉลาด กรรมไม่ดี) ๑ กามาวจรกุศล…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ได้มีการอธิบายเกี่ยวกับกรรมว่าแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก โดยกรรมสามารถแบ่งได้ตามลำดับการให้ผลและอำนาจแห่งฐานะที่ให้ผล เช่น อกุศลกรรม, กามาวจรกุศล, รูปาวจรกุศล, และอรูปาวจรกุศล โดยเ

…ก ๒ ในกามโลกแม้ทั้งหมดและ ในอรูปโลกตามสมควร ฯ แม้กามาวจรกุศล ย่อมเกิดปฏิสนธิในกาม สุคติอย่างเดียว ฯ อนึ่ง ในปวัติกาล ก็ย่อมเผล็ดมหาวิบาก และ อเหตุวิบากทั้ง ๘ ในกามโลกแม้ทั้งหมด และในรูปโลกตามสมควร ฯ บรรดาก…

บทนี้ศึกษาเรื่องกรรมและวิบากในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยกล่าวถึงกรรมที่เป็นอรูปวจรกุศลและความแตกต่างของอารมณ์ที่มีผลต่อการปฏิสนธิในอบายภูมิและสุคติ พร้อมอธิบายถึงผลของอกุศลกรรมในแต่ละภูมิและวิบาก

…๑ เพราะสินกรรม ๑ เพราะสิ้นทั้ง ๒ อย่าง ๑ เพราะ กรรมเข้าไปตัดรอน ๑ (นิมิต ๓ อย่างปรากฏแก่ผู้จะตาย] 1 อนึ่ง ก็กรรมที่ให้เกิดปฏิสนธิในภพอื่น หรือกรรมนิมิตมีรูป เป็นต้นที่ตนเคยได้ และสิ่งเป็นเครื่องอุปกรณ์ในเว…

บทนี้กล่าวถึงกรรมที่มีส่วนทำให้เกิดความตาย โดยแบ่งออกเป็น 4 ประเภท และอธิบายถึงการปรากฏของนิมิตพร้อมการเปลี่ยนแปลงของจิตในช่วงเวลาที่ใกล้ตาย โดยการแสดงถึงการกระทำทางกรรมที่มีผลในการเกิดขึ้นในภพใหม่ ที

…รมณ์ที่เป็นกามา- วจรธรรมทั้งนั้น ๆ ส่วนรูปาวจรปฏิสนธิ มีกรรมนิมิตที่เป็นบัญญัต เท่านั้นเป็นอารมณ์ ฯ อนึ่ง อรูปปฏิสนธิ มีกรรมนิมิตที่เป็นมหัคคตะ และบัญญัติเท่านั้นเป็นอารมณ์ตามสมควร ฯ แต่สำหรับพวกอสัญญีสัตว…

ในหน้าที่ 198 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ได้กล่าวถึงอารมณ์ที่เกิดขึ้นในจุติจิตที่ถูกอวิชชาห้อมล้อมและมีตัณหานุสัยเป็นรากฐาน อธิบายเกี่ยวกับการเกิดและการตายโดยอ้างอิงถึงอารมณ์ที่เป็นปัจจุบันและอดีตที่สัมพั

…วดา เหล่านั้น ย่อมดำรงอยู่สิ้นกาลเพียง 9 วันเป็นต้นบ้าง บางเหล่าก็ดำรง อยู่ประมาณชั่วกัลป์ ๑ บ้าง ฯ อนึ่ง แม้พวกมนุษย์ก็มีกรรมเป็น ประมาณเหมือนกัน เพราะพวกมนุษย์เหล่านั้น บางคราวมีอายุ อสงไขย ๑ บ้าง บางครา…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการกำหนดอายุของมนุษย์และเทวดา ความยาวของการดำรงอยู่ในภุมมเทวดา บางชนิดมีอายุได้แค่ 9 วันในขณะที่บางชนิดอาจอยู่ได้จนถึงชั่วกัลป์ ทว่ามนุษย์ถือว่ามีอายุเฉลี่ยไม่เกิน 200 ปี พระพุทธเจ

…งคับให้เขาทำ ปาณาติบาตเป็นต้น ด้วยวาจา ย่อมเป็นไปในวิถีทวาร เพราะฉะนั้น จึงไม่ควรกำหนดกรรมด้วยทวาร, อนึ่ง วจีกรรมของคนที่ทำมุสาวาท เป็นต้น ด้วยกายวิการ ย่อมเป็นไปแม้ในกายทวาร เพราะฉะนั้น แม้ จะกำหนดทวารด้ว…

เนื้อหาในบทความนี้กล่าวถึงการกำหนดกรรมและทวาร โดยอธิบายถึงความหมายและความสัมพันธ์ระหว่างกายกรรมและวจีกรรม กายกรรมมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำทางกาย ในขณะที่วจีกรรมเกี่ยวข้องกับการกระทำผ่านคำพูด ตัวอย่า

… วจีกรรม และมโนกรรม) ก็ย่อมเกิดขึ้นด้วยความนิยม ๓ อย่าง (คือ ทาน ศีล และภาวนา)" ดังนี้ จึงกล่าวว่า "อนึ่ง กามาวจรกุศล ย่อมมี ๓ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งทาน ศีล และภาวนา" ฯ จริงอยู่ บรรดาบุญกิริยาวัตถุ ที่ท่านแสด…

บทนี้สอนเกี่ยวกับโทสมูลจิตซึ่งหมายถึงจิตที่มีโทสะเป็นมูล พร้อมกับการริบทรัพย์ของพระราชาเพื่อปราบคนชั่วตามกฎหมาย นอกจากนี้ยังกล่าวถึงการใช้สอยของจากบุญกิริยาวัตถุและการรักษาศีลที่เกี่ยวข้องกับกรรมและผล

…รให้ธรรมเป็นทาน) " ฯ สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาค เจ้าตรัสไว้ว่า "การให้ธรรม ย่อมชนะการให้ทั้งปวง " ฯ อนึ่ง ทิฏฐชุกรรม ย่อมถึงความสงเคราะห์เข้าในบุญกิริยาวัตถุแม้ทั้งหมด 8 อย่าง เพราะทิฏฐชุกรรมมีความหมายไปถึ…

ในบทความนี้กล่าวถึงบทบาทของการแสดงและการฟังในอภิธรรมว่าเป็นการส่งเสริมการปฏิบัติธรรม โดยการแสดงและการฟังสามารถนำไปสู่การพัฒนาในภาวนาและการสะสมบุญกิริยาวัตถุได้ เช่น การให้ธรรมทานที่มีอานิสงส์มาก ตามที

…ู้มีพระภาคทรงยกขึ้นไว้ ไม่ได้หมายถึงการ ให้ปฏิสนธิเลย โดยที่แท้ ทรงยกขึ้น หมายถึงวิบากในปวัติกาล" ฯ อนึ่ง ในคัมภีร์ปัฏฐาน พระผู้มีพระภาคทรงยกภาวะแห่งกรรมปัจจัย ที่เกิดด้วยกัน ทั้งที่เป็นไปในขณะต่าง ๆ กัน แ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี เกี่ยวกับเจตนากรรมที่สหรคตด้วยอุทธัจจะและผลกระทบที่เกิดขึ้น โดยเจตนากรรมที่อยู่ในภาวะที่แตกต่างกันจะไม่สามารถให้ปฏิสนธิได้ เป็นการชี้แจงมติเกี่ยวกับกา

… กุศลกรรมจึงให้ปฏิสนธิเป็นญาณสัมปยุต วิบากเป็นญาณสัมปยุตย่อม เกิดขึ้น เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๔ ประการ" อนึ่ง ท่านกล่าวถึงวิบาก ญาณวิปยุตบังเกิด เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๖ ประการ ด้วยอำนาจแห่ง เหตุ ๒ (คือ อโลภะ อโท…

ในหน้า 240 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีมีการกล่าวถึงปฏิสนธิขณะแห่งกุศลกรรม และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับญาณสัมปยุต โดยชี้ให้เห็นว่ากุศลกรรมเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดวิบากอย่างไร มีการอภิปรายเรื่องเหตุ 6 ประการในการเก

…นอสังขาริกวิบาก ๔ ตาม ลำดับ ด้วยอำนาจแห่งอสังขารึกกรรม และสสังขาริกกรรมที่เป็น ติเหตุกะอย่างอุกฤษฎ์ อนึ่ง จึงแสดงวิบาก ๑๐ ที่เว้นทวิเหตุกสสัง ขาริกวิบากทั้งคู่ และที่เว้นทวิเหตุกอสังขาริกวิบากทั้งคู่ ด้วยอ…

ในบทนี้มีการอธิบายความต่างของวิบากที่เป็นสสังขารและอสังขาร โดยพระอนุรุทธาจารย์ได้พูดถึงการจัดประเภทวิบากต่าง ๆ โดยใช้อำนาจกรรมและปัจจัย และระบุถึงการแสดงวิบากที่เกี่ยวข้องกับการกระทำในรูปแบบต่าง ๆ ทั้

…ถกถา โดยไม่แปลกกันเลยว่า "บรรดาฌานทั้ง ๓ นั้น ฌานที่สักว่าได้แล้ว ยังไม่เสพคุ้น ชื่อว่า ปริตตฌาน" ฯ อนึ่ง ท่านกล่าวว่า "ฌานที่เจริญยังไม่ดีนัก มีวสี ภาพนังไม่บริบูรณ์ ชื่อว่ามัชฌินฌาน แต่ที่เจริญดังอย่างยิ…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายอารมณ์ที่เป็นปริตตฌานและประเภทของฌานต่างๆ โดยอ้างอิงถึงอาภิธัมมัตถสังคหบาลี ศึกษาเกี่ยวกับปริตตฌาน, ปณีตฌาน และมัชฌิมะ รวมถึงการแยกประเภทของฌานที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และการเสพ

…เมื่อยังมีตัณหาอยู่จะเกิดในที่ไหน ก็ได้ เว้นชั้นสุทธาวาสเสีย อันเป็นภูมิแห่งท่านผู้ได้ฌานตามสมควร ฯ อนึ่ง เมื่อมีตัณหาอยู่อย่างนั้นปุถุชนเป็นต้น ย่อมเกิดแม้ในกามภพ ด้วยอำนาจกรรมที่เป็นกามาวจร ฯ สมจริงดังที…

ในข้อความนี้มีการกล่าวถึงพระอนาคามีที่เกิดในสุทธาวาส ๕ ชั้น และการเจริญปัญจมฌานในภูมิแห่งฌานตามลำดับ ยกตัวอย่างถึงการเกิดในกามภพและการรักษาศีลเพื่อการตั้งใจมั่น นอกจากนี้ยังสอนถึงการกำหนดแน่นอนเกี่ยวก

… ๓ นั้น หาเกิดในพรหมโลก ชั้นอื่นไม่ เพราะชั้นเวหัปผลา อกนิฏฐะ และอรูปภพที่ ๔ เป็นภพ ที่ประเสริฐสุดฯ อนึ่ง พระอริยาเจ้าทั้งหลาย ผู้เกิดในพรหมโลกชั้นสูง ๆ ขึ้นไป นอกจาก ๓ ภพนั้น หาเกิดในพรหมโลกชั้นต่ำๆ ไม่ ฯ…

บทความนี้พูดถึงการเกิดของพระอนาคามีในชั้นสุทธาวาส และการกำหนดเกี่ยวกับการเกิดต่อพระอริยะและสมาบัติ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของการเกิดในพรหมโลก ซึ่งเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการทำสมาธิ โดยเฉพาะในเ

…รูปกลาป (หมวดรูป)ฯ บรรดากลาปเหล่านั้น ชีวิตรูปและอวินิพโภครูป พร้อมกับจักขุ ท่านเรียกว่าจักขุทสกะ ฯ อนึ่ง พึงประกอบตามลำดับ ดังนี้ คือ ชีวิต รูป และอวินิพโภครูป พร้อมกับโสตะเป็นต้น ท่านเรียกว่าโสตทสกะ ฆานท…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักวิญญัติที่เกี่ยวข้องกับจิตและฤดู รวมถึงการระบุประเภทของรูปและสมุฏฐาน และการอธิบายเกี่ยวกับกลาปที่เกิดขึ้นร่วมกันจากชีวิตรูปและอวินิพโภค ผ่านการศึกษาอภิธัมมัตถ จะแสดงให้เห็นถึงกลไ

…ูเป็นสมุฏฐาน ฯ แต่ สำหรับพวกอสัญญีสัตว์ ย่อมไม่ได้แม้จักขุทสกะ โสตทสกะ วัตถุทสกะ และสัทททสกะเป็นต้น อนึ่ง ย่อมไม่ได้จิตตชรูปแม้ทั้งหมด เพราะ ฉะนั้น ในปฏิสนธิกาลแห่งพวกอสัญญีสัตว์นั้น ย่อมได้ชีวิตนวกะอย่าง …

บทความนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับสมุฏฐานตามหลักอภิธัมม ซึ่งกล่าวถึงรูปของสัตว์ที่ตายและการปฏิสนธิในต่างภพ ภายใต้สังคหคาถาเกี่ยวกับการมีกายและความรู้ในภพต่างๆ วิจารณ์เกี่ยวกับจิตและฤดูที่เป็นสมุฏฐานสำหรับสัต

…อรูปชีวิตนทรีย์) ฯ องค์ฌานไม่ได้ในปัญจวิญญาณ พละไม่ได้ในจำพวกอวิริยะ องค์มรรคไม่ได้ในจำพวกอเหตุกะ ฯ อนึ่ง เอกัคคตาในจิตที่สัมปยุตด้วยวิจิกิจฉา ไม่ถึงความเป็นมรรค อินทรีย์และ พละ ฯ เฉพาะในทวิเหตุกชวนะและติเ…

บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก

…ง ฯ [สังคหคาถา] ธรรม ๕ เหล่านี้ คือ รูป เวทนา สัญญา เจตสิกที่เหลือ และวิญญาณ ตรัสเรียกว่า ขันธ์ ๕ ฯ อนึ่ง ธรรมที่เป็นไปในภูมิ ๓ ตรัสเรียกว่า อุปาทานขันธ์ ๕ พระนิพพานพ้น จากการสงเคราะห์เข้าในขันธ์ เพราะไม่ม…

เนื้อหานี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับธรรม ๖๕ ที่สัมพันธ์กับเจตสิกและนิพพาน ในการศึกษาอุปาทานขันธ์ ๕ ร่วมกับการพิจารณาความสัมพันธ์ของทวารอารมณ์และธาตุที่มีอยู่ให้กว้างขวาง โดยชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่า

…วิญญาณ มโนธาตุ ๓ และสันติรณะ ๓ ฯ สมจริงตามที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า "พละมีความเพียงเกิดตามหลัง" ฯ อนึ่ง ในพวกอเหตุกจิต ๑๘ ย่อมไม่ได้มักคังคะ เพราะเว้นจากเหตุฯ จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า มัคคังคะ (…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงการตรัสของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับองฌานและปัญจวิญญาณ โดยมีการกล่าวถึงสมาธิและอาการต่างๆ ของจิต นอกจากนี้ยังนำเสนอความแตกต่างระหว่างอเหตุกจิตและจิตปกติ เกี่ยวกับการเกิดของอธิบดีในจิ