อนึ่ง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 25 / 47

…วีนีฎีกา - หน้าที่ 333 ได้ยาก เป็นทุกข์เพราะต้องเปลี่ยนไป และเป็นสังขารทุกข์ ชื่อว่า เวทนานุปัสสนาฯ อนึ่ง การตามเห็นจิตซึ่งแตกต่างกัน โดยความต่าง แห่งสัมประโยคและภูมิ ด้วยอำนาจแห่งสราคจิตและมหัคคตจิตเป็นต้…

เนื้อหานี้เจาะลึกเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายความสำคัญของการเห็นจิตและธรรมจากลักษณะต่างๆ ผ่านจิตตานุปัสสนาและธัมมานุปัสสนา รวมถึงการอธิบายสัมมัปปธานและอิทธิบาทที่เกี

…ผู้งมงายในนามและรูปทั้ง ๒ จะรู้จักธาตุได้ เพราะแจกนามและรูปแม้ทั้ง ๒ ไว้ในจำพวกธาตุนั้นโดย พิสดาร ฯ อนึ่ง บัณฑิตพึงประกอบคำว่า สัตว์ผู้มีอินทรีย์แก่กล้า และ ชอบคำย่อ รู้จักขันธ์ ดังนี้เป็นต้น ฯ แต่บัณฑิตคว…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับอำนาจแห่งความชอบในคำย่อและการเข้าใจขันธ์จากมุมมองของบัณฑิต. สัตว์ที่งมงายในนามและรูปสามารถรู้จักขันธ์และธาตุได้จากการแจกนามและรูปตามหลักอภิธัมมะแปล. บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่า

…นปฏิจจสมุปบาทนัยนี้ ทั้งตัณหา อุปาทาย และภพ ย่อมเป็น อันท่านถือเอาแล้วด้วยศัพท์ว่า อวิชชาและสังขาร, อนึ่ง อวิชชา และสังขาร ท่านก็ถือเอาด้วยศัพท์ว่า ตัณหา อุปาทานและภพ และ ผล ๕ อย่าง มีวิญญาณเป็นต้น ท่านก็ถ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงปฏิจจสมุปบาทนัยซึ่งอธิบายการเกิดขึ้นของทุกข์ โดยเริ่มต้นจากสฬายตนะซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดผัสสะและเวทนาจนถึงชาติและมรณะ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นตามลำดับของปัจจัยที่เครือข่ายและเกี

…นี้ มีความแตกต่างกันอย่างนี้ คือความอยากที่มีกำลังอ่อน จัดเป็นตัณหา ที่มีกำลังรุนแรง จัดเป็นอุปาทาน อนึ่ง ความปรารถนา อารมณ์ที่ยังไม่มาถึง จัดเป็นตัณหา เหมือนโจรยื่นมือออกไปในความ มือฉะนั้น ความยึดมั่นอารม…

ในหน้าที่ 360 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงอายตนะ ๖ และการรับรู้ผ่านสัมผัส การแบ่งประเภทเวทนาเป็น ๓ ประเภท รวมถึงการจัดประเภทตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างระ

…ีกา - หน้าที่ 363 ย่อมถึงความเป็นผู้ดื่มในกามทั้งหลาย เพราะฉะนั้น ตัณหาจึงเป็น ปัจจัยแก่กามุปาทาน ฯ อนึ่ง สัตว์ผู้ติดใจในอารมณ์ ต่างโดยรูปเป็นต้น เป็นผู้ใคร่เพื่อจะพ้นจากสงสาร ย่อมถึงความเห็นผิดโดยนัยเป็นต…

เนื้อหาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายว่าตัณหาคือปัจจัยที่นำไปสู่อุปาทานและสามารถส่งผลต่อการเกิดและการดับของชีวิต ซึ่งมีส่วนเชื่อมโยงกับชาติ ชรา และมรณะ ด้วย อธิบายความเข้าใจผิดเ

…หบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 377 ปัจจัยแก่นามโดยอาการ ๒ อย่าง คือโดยประการ ๒ อย่าง ๑ ฯ อนึ่ง ทั้ง ๒ อย่าง คือนามรูปทั้ง ๒ ที่ปัจจัยให้เกิดขึ้น (ที่เป็นไปร่วมกัน) ย่อมเป็นปัจจัยแก่ทั้ง ๒ อย่าง …

เนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยพิจารณาข้อสรุปที่กล่าวถึงอาการ ๒ อย่าง รวมถึงการสอบถามถึงความเป็นอาเสวนะหรือปัจจัยในการเกิดขึ้นของจิต และผลกระทบของกรรมที่มีต่อสภาพของจิตในเร

…มัญญปัจจัยแก่นาม ในปวัติกาล เพราะฉะนั้น ท่าน อาจารย์จึงได้กล่าวไว้ว่า จิตตเจตสิกา อญฺญมญญ์ ดังนี้ ฯ อนึ่ง อุปาทายรูป ก็ไม่เป็นอัญญมัญญปัจจัยแก่นาม ในปวัติกาล เพราะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวว่า มหาภูตา อญฺญมญฺญ์ ด…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอารมณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สหชาตาธิบดี ซึ่งประกอบด้วยฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี ที่มีอำนาจร่วมกันในการเกิดนามร

…ึงถึงความเป็นอารมณ์แห่งจิตและเจตสิก และไม่ถึงความเป็น อุปนิสัยแก่ธรรมที่เกิดแต่ปัจจัยของตน ๆ ไม่มีฯ อนึ่ง ปัจจัยแม้ทั้งหมด ไม่เป็นไปล่วงเลยสภาพแห่งกรรม ด้วยอำนาจแห่งความเป็นไปใกล้ ต่อเหตุแห่งผล เพราะความเป…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี มีการแบ่งปัจจัยออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อาลัมพนปัจจัย, อุปนิสสยปัจจัย, กัมมปัจจัย และอัตถิปัจจัย ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดการต่อเนื่องในรูปแบบต่าง ๆ ขณะเดียวกัน ยังมีการอธิบายถึงคว

…ัญญัติ (บัญญัติของที่ไม่มี กับของที่มีอยู่) เพราะอภิญญามีอยู่ และเพราะบุคคลผู้ได้อภิญญานั้น ไม่มี ฯ อนึ่ง บัญญัติว่าเสียงของหญิง ชื่อว่าอวิชชามาเนนวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติของที่มีอยู่กับของที่ไม่มี) เพราะหญ…

ในบทนี้กล่าวถึงหลักการของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการจำแนกนามออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ สามัญนาม คุณนาม กิริยานาม และยกิจฉนาม นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายเกี่ยวกับเสียงและการแสดงถึงอภิลาป การอภิปรายเกี่ยวกับ

…ำหนดสีเขียวเป็นต้นฉะนั้น ก็กิจมีการบริกรรมเป็นต้นเหล่านั้นทั้งหมดเป็นอารมณ์ของจิตเฉพาะหน้า เท่านั้น อนึ่ง โทษคือความที่ปรจิตตวิชชานั้น มีอารมณ์ต่าง ๆ กัน ในฐานะที่ไม่น่าปรารถนา จะไม่มี เพราะเป็นไปโดยอาการท…

บทนี้กล่าวถึงการบริกรรม ๓ หรือ ๔ หน สามารถเข้าถึงจิตของผู้อื่นได้ด้วยเจโตปริยญาณ คล้ายกับการมองด้วยทิพยจักษุ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการกำหนดอารมณ์ของจิตที่มีราคะและความแตกต่างระหว่างอภิญญา โดยเน้นความหม

…ิยสสถานมีพระมหากษัตริย์ ผู้ได้มรุธา ภิเษกแล้วเป็นต้น จะพึงบำเพ็ญเพื่อวุฒิศุภวิบุลผล ด้วยประการฉะนี้ อนึ่ง พระราชกุศลบุญราศีสุขุบายปโยคสมบัติ ซึ่งสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรง บำเพ็ญในอภิลักขิตสมัยนี้ น…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกุศลที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้าได้ทรงบำเพ็ญเพื่อความสุขและสวัสดิภาพของประชาชน โดยมีการเชื่อมโยงกับการประกอบพิธีบูชาพลีสักการะที่เชื่อว่าจะนำมาซึ่งความเจริญสุขให้กับกุลบุตรที่มีอภิสิท

…ประการ และตรัสว่าเป็นมงคลอันสูงสุดของเทวดามนุษย์ ประการหนึ่ง ในมงคล ๓๘ ประการ ดังแสดงในมงคลสูตรนั้น อนึ่ง ท่านพรรณนาว่า สรรพอิฏฐ วิบุลผลซึ่งเป็นที่ต้องประสงค์ ของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายจะเกิดมีมาด้วยอำนาจบุ…

บทความนี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยเน้นถึงความสำคัญของปุพเพกตปุญญตาและการบำเพ็ญสมบัติ ๔ ประการ ได้แก่ พระชาติสมบัติ, อิสริยสมบัติ, โภคสมบัติ และพระญาณสมบัติ ซึ่งเป็นองค์ประกอบ

…นในอุบายเครื่องบำบัดมัจฉริยโทษ ตั้งอยู่ในสัตย์ในธรรม ครอบงำความ โกรธเสียได้ ว่าเป็นสัปปบุรุษ ดังนี้ อนึ่ง พระบรมวงศานุวงศ์ที่ทรงเจริญพระชนมายุกว่า และข้า ทูลละอองธุลีพระบาทผู้เจริญพระวยายุกาล สมเด็จบรมบพิต…

บทความนี้กล่าวถึงพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส และหลักการปฏิบัติของวุฑฒบุคคลในไทยว่าเป็นการแสดงถึงการเคารพนบนอบพระคุณ โดยการรวมกลุ่มกันในคำสอนที่ส่งเสริมความรักและการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข การที่ท

…่างหมู่ พระญาติให้ระงับ และห้ามทัพวิฑูฑภะเจ้าโกศลรัฐผู้คิดจะกำจัดศากยวงศ์ไว้ได้ด้วยอุบายถึง ๒ ครั้ง อนึ่ง พระองค์ยังได้ประทาน บริหารแผนกหนึ่งแต่พระญาติผู้บวชเป็นเดียรถีย์จะมาบวชใน พระธรรมวินัยนี้ไม่ต้องประ…

ในพระบทธรรมที่กล่าวถึงสมานัตตาและการประพฤติตนตามธรรมชาติในความสัมพันธ์ของญาติและการบริหารจัดการทรัพย์สิน โดยอธิบายความสำคัญของการถือประโยชน์ส่วนรวมและโยงความสำคัญเรื่องญาติธรรมที่สร้างศุภผลให้กับผู้ปร

…้าจักรพรรดิก็ต้องทรงนิ่งไปเอง ยิ่งได้รับพระราชทานพระบรม ราชูปถัมภ์ ก็ยิ่งแช่มชื่นตั้งจิตจงรักภักดี, อนึ่ง ทรงบำเพ็ญสังคหวิธีทำนุบำรุงประชาชนให้อยู่เย็น เป็นสุข และป้องกันให้ปราศจากตามวิสัย ทำพระนครให้สมบูร…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชปฏิสันถารและพระราชจริยารัฏฐาภิบาลของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ที่มีพระปรีชาในการให้ความสุขแก่ประชาชน และพัฒนาคุณภาพชีวิตในพระราชอาณาจักร สะท้อนให้เห็นถึงความเกรีย

…ล่าวมา ในศกนี้ตรัสให้เลิกบ่อนเบี้ยใน มณฑลหัวเมืองทั้งนั้น เพื่อจะกันเหตุร้ายและความฉิบหายแห่งราษฎร์ อนึ่งได้ทรงยกหอพระ สมุดวชิรญารเป็นหอสมุดสำหรับพระนคร เป็นที่เก็บรวมรวมสรรพหนังสือทั้งหลายไว้เป็นสมบัติ ขอ…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ซึ่งได้มีการจัดตั้งนโยบายเพื่อรักษาความสงบและพัฒนาประเทศ โดยเฉพาะการเลิกบ่อนเบี้ยเพื่อป้องกันเหตุร้ายและสร้างหอสมุดวชิรญารที่

…า ๔ เหล่า บังคับง่ายอยู่ใน ถ้อยคำ ตั้งใจทำตามอาณัติ เป็นองค์อันหนึ่ง ปริณายโก โข ปนสฺส โหติ ปณฺฑิโต อนึ่ง ปริณายกขุนพลของพระองค์เป็นบัณฑิตเฉลียวฉลาด มีปรีชาสามารถ จะดำริการทั้งอดีตอนาคต ปัจจุบัน นี้เป็นองค…

บทความนี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และคุณสมบัติของพระบรมโอรสาธิราชตามหลักการ 5 ประการ ได้แก่ อัตถัญญู, ธัมมัญญู, มัตตัญญู, กาลัญญู และ ปริสัญญู ซึ่งช่วยให้สามารถบริหารราชการได้อ

…้นก็ไม่กันข้าศึกไว้ได้ ต่อหน้าที่จะต้องรักษาเป็นไปพอเหมาะแก่กำลัง, ประโยชน์ดังกล่าวแล้วจึงจะสำเร็จ, อนึ่ง โภค ทรัพย์ที่ได้ขวนขวายสั่งสมขึ้นไว้ และรักษาอยู่นั้น ถ้าเป็นแต่เก็บไว้จะให้ได้แต่เพียงความอิ่มใจ เ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการรักษาสมบัติและความรับผิดชอบของเจ้าของ โดยยกตัวอย่างการดูแลทรัพย์สิน การบริโภค และการสร้างความมั่นคงในชีวิต สะท้อนถึงการจัดการและความรู้จักประมาณในด้านการเงิน ซึ่งจะสามารถนำไปสู่ความ

…ระโยชน์มิได้ ก็จำ เสียกำลังและทรัพย์ไปในทางนั้นมาก รู้จักรวมกำลังและทรัพย์มาใช้ในทางที่เป็นประโยชน์ อนึ่ง โสด มาตั้งอยู่ในสมชีวิตา รู้จักประมาณในการจ่ายทรัพย์ แม้ในทางที่สมควรไม่ให้เกิดจำนวนทรัพย์ ที่หาได้…

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงเน้นการบริหารทรัพย์สินของรัฐอย่างมีประสิทธิภาพ รักษาผลประโยชน์ของประเทศ และช่วยเหลือประชาชนให้มีชีวิตที่ดีขึ้น โดยไม่สนับสนุนอบายมุขและตั้งงบประมาณให้เหมาะส

…ป็นไปโดย ธรรมนั้นเที่ยว จักรนั้นอันสมณพราหมณ์เทพ มารหรือพรหมไร ไ ในโลกปฏิวัติคือเปลี่ยนแปลง ไม่ได้. อนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ความว่า พระราชาจักรพรรดิทรงประกอบด้วยองค์คุณ ๕ ประการ ทรงยังจักรให้เป็น…

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถึงพระราชาจักรพรรดิที่ตั้งอยู่ในธรรม ทำให้พระราชาเป็นธรรมราชา ซึ่งมีความเคารพต่อธรรม มีธรรมเป็นธงและตราในการปกครอง พระองค์ทรงจัดการรักษาความสงบสุข โดยธรรมทั้ง 5 ประการ เป็นส่ว