อนึ่ง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 29 / 47

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 178 อนึ่ง ในธุดงค์เหล่านี้ การเสพอารัญญิกังคะ และ รุกขมูลกังคะ เป็นสัปปายะ แม้แห่งคนโทสจริต ด้วยเมื่อคนโทสจริ…

บทความนี้กล่าวถึงธุดงค์ในวิสุทธิมรรคและการรักษาสศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติธรรม โดยเน้นองค์ประธานและหลักการที่เกี่ยวข้อง เช่น สปาทานจาริกังคะ และเอกาสนิกังคะ รวมถึงการปฏิบัติเพื่อสร้างความสงบในชีว

…ดงค์อยู่ กรรม ฐานเจริญขึ้น ภิกษุนั้นก็ควรเสพ เมื่อภิกษุใดเสพเข้า กรรมฐานเสื่อม ภิกษุนั้นก็ไม่ควรเสพ อนึ่ง แม้ผู้ที่ถึงจะเสพไม่เสพ กรรมฐานก็คง เจริญไม่เสื่อม เมื่อ (คิด) อนุเคราะห์ประชุมชนภายหลัง ก็ควร เสพ …

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความสำคัญของธุดงค์ในวิสุทธิมรรค โดยเน้นย้ำความสัมพันธ์ระหว่างเจตนาและกรรมฐาน ภิกษุที่เสพธุดงค์จะต้องพิจารณาว่ากรรมฐานเจริญหรือเสื่อมตามการปฏิบัติ นอกจากนี้ยังมีการแบ่งประเภทธุ

…ว่า เพราะความที่ไม่พึงอาจบริโภคอย่างนี้ ธุดงค์สำหรับภิกษุณีทั้งหลายจึงลดไปเสีย ๕ คงเหลือ 4 เท่านั้น อนึ่ง บรรดาธุดงค์ตามที่กล่าวแล้ว เว้นเตจีวริกังคะเสีย เหลือ ๑๒ พึงทราบว่าเป็นองค์สำหรับสามเณร ๒ เป็นองค์ส…

บทความนี้พูดถึงธุดงค์สำหรับภิกษุณีและความสำคัญในการปฏิบัติทางธรรมเพื่อประโยชน์ต่างๆ ธุดงค์ถูกจำแนกออกเป็นหลายประเภท และความเหมาะสมในการบริโภคสำหรับภิกษุณีได้รับการพูดถึง โดยมีการอธิบายถึงความสำคัญของธ

…ทตฺโถ น อิโต-อายติ อิโตนายติ " ต ตสุมา=อิมา ตสุมาติห 11 " ร สพฺภิ=เอว " สพฺภิเรว พ ฉ=อายตน ฉฬายตนํ. อนึ่ง ในสัททานีติ ว่า ลง ห อาคมก็ไ มก็ได้! เช่น เป็น สุ-อุฏฺฐิติ เป็น สุหุฏฐิต. (ว อาคม ไม่มีศัพท์หน้าก็ล…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะในเรื่องของการใช้คำและพยัญชนะในภาษาบาลีอย่างละเอียด เช่น การใช้คำว่า 'อาคม' และกระบวนการซ้อนพยัญชนะที่มีรูปแบบต่างๆ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงวิธีการจัดรูปแบบของ

…มีการตัดปลิโพธเป็นต้นให้พร้อมแล้ว มาประกอบภาวนา ย่อมเป็นการลำบาก โดยบรรยายตรงกันข้าม ก็เป็นการสะดวก อนึ่ง อภิญญาของผู้ไม่ทำอัปปนาโกศลให้ถึงพร้อม * มหาฎีกาว่า ที่เรียกอภิญญา เพราะเป็นปัญญาที่วิเศษกว่าปกติปั…

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับอภิญญาและปฏิปทา โดยเน้นการพิจารณาถึงความยากง่ายในการเจริญปฏิปทาและอภิญญาในผู้ฝึกฝน ในขณะที่การเสพสิ่งสัปปายะและอสัปปายะส่งผลต่อการพัฒนาปัญญาและความสะดวกในการปฏิบัติธร

…ยคาวจร อบรมดีแล้ว อาจเป็นปัจจัยแห่งฌานเบื้องสูงได้ สมาธินี้จัดเป็น อัปปมาณ (มีอานุภาพหาประมาณมิได้) อนึ่ง สมาธิใดเป็นไปใน อารมณ์ที่ขยายตัว สมาธินี้จัดเป็นอัปปมาณารมณ์ (มาอารมณ์กว้าง ขวาง) ส่วนนัยแห่งสมาธิท…

บทนี้สำรวจความหมายของสมาธิในพุทธศาสนา แบ่งสมาธิเป็น 4 ประเภทตามอานุภาพและอารมณ์ ได้แก่ ปริตตปริตตารมณ์, ปริตตอัปปมาณารมณ์, อัปปมาณปริตตารมณ์ และอัปปมาณอัปปมาณารมณ์ โดยระบุว่าคุณสมบัติของสมาธิแต่ละประเ

…ตอยู่ในราชสมบัติ ถ้าท่าน ( ประชวร ) หวังได้รับการอุปัฏฐากแต่บุตร ไซร้ ภิกษุก็ควรทำ ( ให้ ท่าน ) แท้ อนึ่ง ยาของท่านไม่มี ก็พึงให้ยาอันเป็นของๆ ตน เมื่อ

บทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการดูแลบุคคลที่สำคัญในชีวิต ไม่ว่าจะเป็นพระอาจารย์หรือผู้ปกครอง การปรนนิบัติและการให้การดูแลเมื่อมีไข้เป็นหน้าที่ที่สำคัญอย่างยิ่งในศาสนา การให้ความเคารพและการดูแลเช่นนี้ส่งผล

…ลกนี้ก็ดี ย่อมเป็นคนโมหจริต โดยนัยดังนี้แล ท่านจึงกล่าวว่า จริยา ๓ มีอาจิณกรรมคนโมหจริต เป็นต้นเกตุ อนึ่ง บุคคลย่อมเป็นโมหจริต เพราะธาตุ ๒ อย่าง คือ ปฐวีธาตุ และอาโปรธาตุหนา เป็นโทสจริตเพราะธาตุ ๒ อย่างนอก…

บทความนี้วิเคราะห์เกี่ยวกับจริยา ๖ ที่มีพฤติกรรมต่างกันตามผลของกรรมในภพก่อน นอกจากนี้ยังอธิบายถึงราคจริต โทสจริต และโมหจริตที่มีต้นเหตุจากสถานะและกรรมดีหรือไม่ดีในอดีต โดยเน้นว่าคนจะมีลักษณะเป็นอย่างใ

…็นต้น และคนที่จุติจากนรกเป็นต้นมาเกิด (เป็นคน) ในมนุษยโลกนี้) ก็มิได้เป็นโทสจริต และโมหจริตไป ทุกคน อนึ่ง การกำหนดจริยาด้วยความหนาแห่งธาตุทั้งหลาย โดย นัยตามที่กล่าวนั้นก็มีไม่ได้ และในการกำหนด (จริยา) ด้ว…

ในบทนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับราคจริตและโมหจริตในทัศนะทางธรรม โดยอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างธาตุในร่างกายและโทษที่เกิดขึ้น การกล่าวถึงกรณีคนที่มีเสมหะและลมเป็นหลัก และความไม่แน่นอนในจริยาที่เกี่ยวข้องกับอ

…ต ที่เรียกว่า คนไม่โลภและไม่ฉุนเฉียว ได้แก่คน สัทธาจริต เพราะคนไม่โลภและไม่ฉุนเฉียวนั้นมีปกติแจ่มใส อนึ่ง พึงทราบ ปฏิสนธิชนกกรรม อันมีบุพเหตุมีโลภะเป็นต้นอย่างใด มหาฎีกาช่วยขยายความอีกว่า เพราะมีศรัทธาเป็น…

เนื้อหาว่าด้วยการวิเคราะห์ธรรมชาติของอโลภะที่มีบทบาทสำคัญต่อกรรมของบุคคล และความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจและการกระทำที่เกี่ยวข้องกับอโลภะ โทสะ และโมหะซึ่งมีผลต่อสภาพจิตใจและลักษณะของบุคคล นอกจากนี้ยังเสนอว

… 5 ( คือ พรหมวิหาร ๔ อากาสานัญจายตนะ (๑) อากิญจัญญายตนะ (๑) (เป็นนวัตทัพพารมณ์) มีอารมณ์ไม่พึงกล่าว อนึ่ง กรรมฐาน ๘ คือ วิปุพพกะ โลหิตกะ ปุฬวกะ อานาปานสติ อาโปกสิณ เตโชกสิณ b

บทความนี้กล่าวถึงการพิจารณาและแยกแยะกรรมฐานที่มีความสำคัญในวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะกรรมฐานที่ ๑๒ ซึ่งรวมถึงอนุสสติ ๑๐ และกรรมฐานอื่น ๆ ที่ไม่จำเป็นต้องขยายเนื้อหา เนื้อหาครอบคลุมถึงอารมณ์ของกรรมฐาน การวิเ

… จตุธาตุววัฏฐาน อาหาเร- ปฏิกูลสัญญา อนุกูลแก่คนพุทธิจริต กสิณที่เหลือและ อรูป ๔ อนุกูล แก่คนทุกจริต อนึ่ง ในกสิณทั้งหลาย กสิณอย่างใดอย่างหนึ่งที่เป็น ปริตตารมณ์ อนุกูลแก่คนวิตกจริต ที่เป็นอัปปมาณารมณ์ อนุก…

บทนี้นำเสนอการวินิจฉัยกรรมฐานและจริยาที่เหมาะสมกับจริตต่างๆ โดยใช้กรรมฐาน ๔๐ เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติทางจิตวิญญาณ บัณฑิตควรเลือกกรรมฐานตามลักษณะของจิตเจตนาและคุณธรรม เพื่อให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติ บทนี้อ

…ึงบรรลุได้ ก็ด้วยอาการ 5 เท่านั้น เพราะเหตุนั้น พระโยคีเป็นผู้มีอัชฌาสัยถึงพร้อมโดย อาการ ๖ นี้เถิด อนึ่ง พระโยคีจึงเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยอธิมุติ โดยความเป็นผู้ ( มีจิต) น้อมไปในธรรม ( ที่จะกล่าวต่อไป) นั้น อ…

ในบทนี้กล่าวถึงพระโยคีที่มีอัชฌาสัยในปวิเวก และการเห็นโทษของสังคณิกา การพิจารณาคุณวิเศษของบุคคลที่บรรลุธรรมตามอาการ 5 ข้อ โดยเฉพาะความเชื่อมโยงระหว่างจิตและสมาธิ ซึ่งสนับสนุนให้เกิดอธิมุติในพระนิพพาน

…ั้นเกิดแล้วไปไม่พึงนั่ง ในที่นั้น พึงเข้าไปสู่ที่อยู่ของตนแล้วนั่งในที่อยู่ของตนนั้นภาวนา (ต่อไป )" อนึ่ง เพื่อแก้ความชักช้าด้วยการที่ต้องล้างเท้า ต้องการรองเท้า ชั้นเดียวคู่ ๑ และไม้เท้าอัน ๑ สำหรับเธอ เพ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการภาวนาและการใช้ชื่อต่างๆ ของดินในการฝึกสมาธิ โดยเน้นชื่อ 'ปฐวี' เป็นคำภาวนาที่เด่น ชี้ให้เห็นขั้นตอนการนั่งสำรวมจิตและการนึกถึงชื่อ ทำให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและมีสมาธิที่ดีขึ้น

…ต (๑) อาหารปริเยฏฐิมูลก ทุกข์ ( ทุกข์มีการแสวงหาอาหารเป็นมูล ) ในปัจจุบัน (๑) ชื่อว่า สังเวควัตถุ 4 อนึ่ง เธอย่อมยังความเลื่อมใสให้เกิดแก่จิตนั้น ด้วย ระลึกถึงคุณพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ด้วย พระโยคาวจรย…

บทความนี้พูดถึงการทำสัมโพชฌงค์ ๓ โดยระบุถึงการทำจิตให้ร่าเริงและการเพ่งดูจิตในเวลาที่เหมาะสม พระโยคาวจรมีวิธีในการบ่มเพาะจิตใจเพื่อสร้างความสำนึกรู้เรื่องทุกข์และความสุข ดูแลจิตด้วยการพิจารณาสังเวควัต

…อนุโลม ( ไปกันได้ ) แก่บริกรรมจิต ( ในนานาวัชชนวิถี ) ทั้งหลายก่อนนี้ และ แก่อัปปนาข้างหน้าด้วยบ้าง อนึ่ง ในบรรดาจิต (ที่ได้ชื่อว่า บริกรรม อุปจาร และ อนุโลม ) เหล่านี้ ดวงใดเป็นที่สุดเขาหมด ดวงนั้นท่าน เร…

เนื้อหานี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และจิต โดยในแต่ละขณะจิตจะมีการทำงานของอารมณ์ที่แตกต่างกัน จิตมีหลายประเภทคือ บริกรรมจิต, อุปจารจิต, อนุโลมจิต, และโคตรภู ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพิจารณาทางจิตใจเมื

…ฑิต พึงเห็น (ว่าท่านกล่าว) ในบททั้ง ๒ ว่า " วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจเจว อกุสเลหิ ธมฺเมหิ " ดังนี้เถิด อนึ่ง วิเวกทั้งหลาย (ประเภท ๕ ) มีตทังควิเวกเป็นต้นก็ดี ( ประเภท ๓) มีจิตตวิเวกเป็นอาทิก็ดี ย่อมสงเคราะห์…

บทนี้พูดถึงการที่ฌานเป็นเหตุให้หลุดพ้นจากกามทั้งหลาย โดยอธิบายถึงธรรมชาติของเนกขัมมะ ซึ่งเป็นปฏิปักษ์ต่อกามราคะ ตามคำสอนของพระสารีบุตร นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงวิเวกที่เกี่ยวข้องและการเห็นคุณค่าของฌาน

…ลสกามทั้งหลาย หรือว่าจากอกุศลทั้งปวง " ดังนี้ก็ชอบ จิตตวิเวกเป็นอันกล่าวด้วยความสงัดจากกิเลสกามนั้น อนึ่ง บัณฑิต พึงทราบว่า ใน ๒ ปาฐะนั้น การสละกามสุขย่อมเป็นอันประกาศด้วย ปาฐะแรก เพราะกล่าวความสงัดจากวัตถ…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความหมายของ 'กาเมหิ' ที่เกี่ยวข้องกับวัตถุกามและกิเลสกามในวิสุทธิมรรค โดยเน้นถึงการสงัดจากวัตถุกามที่กล่าวใน มหานิเทศและความเชื่อมโยงกับกิเลสกามใน ฌานวิภังค์ บัณฑิตสามารถเข้าใ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 133 อนึ่ง แม้เมื่อธรรมทั้งหลายอื่นเป็นอกุศลมีอยู่ (แต่) นิวรณ์ทั้งหลาย เท่านั้น ท่านกล่าวไว้ในวิภังค์โดยนัยว่…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์นิวรณ์ทั้งหลายในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่ม

…รก ความสงัดด้วยข่มไว้ได้ซึ่งอวิชชาและธรรม ทั้งหลายที่สัมปยุตตด้วยอวิชชานั้น เป็นอันกล่าวด้วยบทที่ ๒ อนึ่ง ความสงัดด้วยข่มไว้ได้ซึ่งจิตตุบาทที่สัมปยุตตด้วยโลภะ ๘ ดวง เป็น อันกล่าวด้วยบทแรก ความสงัดด้วยข่มไว…

เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของการทำความสงัดในจิตใจจากโลภะ โทสะ และโมหะ ตามหลักการในวิสุทธิมรรค โดยมีการแสดงอารมณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความสงัด เช่น กามราคสังโยชน์ และความติดอยู่ในตัณหา การเข้าใจว่าความ