วิสุทธิมรรค: อโลภะและอาคารกรรม : หน้า 47/324

* ม. ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 46 มีอโลภะเป็นต้นอ่อน บุคคลนั้น โดยนัยก่อนเหมือนกัน ย่อมจะเป็น คนโลภด้วย ฉุนเฉียวด้วย ลุ่มหลงด้วยส่วนผู้ใด ในขณะพยายาม ทำกรรม มีอโลภะ และโทสะโมหะกล้า นอกนั้นอ่อน บุคคลนั้น โดยนัยก่อนเหมือนกัน ย่อมจะเป็นคนไม่โลภและมีกิเลสน้อย เห็น อารมณ์แม้เป็นทิพย์ก็นิ่งเฉยอยู่ได้ แต่เป็นคนฉุนเฉียวและปัญญาทึบ บุคคลใด ในขณะพยายามทำกรรม มือโลภะอโทสะและโมหะกล้า นอกนั้นอ่อน บุคคลนั้น โดยนัยก่อนเหมือนกันย่อมจะเป็นคนไม่โลภ ด้วย ใจเย็นด้วย แต่เป็นคนทึบ โดยนัยเดียวกัน บุคคลใดในขณะ พยายามทำกรรม มีอโลภะ โทสะ อโมหะกล้า นอกนั้นอ่อน บุคคลนั้น โดยนัยก่อนเหมือนกันย่อมจะเป็นคนไม่โลภด้วย ฉลาดด้วย แต่ เป็นคนฉุนเฉียวมักโกรธ ส่วนบุคคลใด ในขณะพยายามทำกรรม มี ฝ่ายกุศลทั้ง ๓ มือโลภะอโทสะอโมหะกล้า ฝ่ายอกุศลมีโลภะเป็นต้นอ่อน บุคคลนั้นย่อมจะเป็นคนไม่โลภ ไม่ฉุนเฉียว และฉลาดด้วย ดุจพระ มหาสังฆรักขิตเถระ ฉะนั้น ดังนี้ ก็แล บุคคลที่เรียกใน อุสสทกิตตน ว่า คนโลภ นั้น ( พึงทราบ ว่า ) ได้แก่คนราคจริต (ในจริยาวิจารนี้) ส่วนที่เรียกว่า คนฉุนเฉียว และคนทึบ ได้แก่คนโทสจริต และคนโมหจริต ที่เรียกว่าคนฉลาด ได้แก่คนพุทธิจริต ที่เรียกว่า คนไม่โลภและไม่ฉุนเฉียว ได้แก่คน สัทธาจริต เพราะคนไม่โลภและไม่ฉุนเฉียวนั้นมีปกติแจ่มใส อนึ่ง พึงทราบ ปฏิสนธิชนกกรรม อันมีบุพเหตุมีโลภะเป็นต้นอย่างใด มหาฎีกาช่วยขยายความอีกว่า เพราะมีศรัทธาเป็นพื้นใจอยู่ อโลภะ อโทสะ จึงเกิด และมีกำลังขึ้นได้