ความเข้าใจเกี่ยวกับพระโยคีในวิสุทธิมรรค : หน้า 77/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 75 ผู้มีอัชฌาสัยในปวิเวก เห็นโทษในสังคณิกา (ความระคนด้วยหมู่ คณะ) อยู่โดยปกติ ๑ พระโพธิสัตว์ทั้งหลายเป็นผู้มีอัชฌาสัยใน นิสสรณะ (ความออกจากทุกข์ ) เห็นโทษในภพและคติทั้งปวงอยู่ โดยปกติ ๑ ดังนี้ แท้จริงบุคคลเหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นพระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี พระขีณาสพ พระปัจเจกพุทธะ และ พระสัมมาสัมพุทธะ ทั้งที่เป็นอดีต เป็นอนาคต และเป็นปัจจุบัน ท่านทั้งปวงนั้นได้บรรลุคุณวิเศษที่ตนจะพึงบรรลุได้ ก็ด้วยอาการ 5 เท่านั้น เพราะเหตุนั้น พระโยคีเป็นผู้มีอัชฌาสัยถึงพร้อมโดย อาการ ๖ นี้เถิด อนึ่ง พระโยคีจึงเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยอธิมุติ โดยความเป็นผู้ ( มีจิต) น้อมไปในธรรม ( ที่จะกล่าวต่อไป) นั้น อธิบายว่า จึง เป็นผู้ (มีจิต ) น้อมไปในสมาธิ หนักไปในสมาธิ โน้มไปในสมาธิ และเป็นผู้ ( มีจิต ) น้อมไปในพระนิพพาน หนักไปในพระนิพพาน โน้มไปในพระนิพพาน เทอญ ก็แลจริยาของพระโยคีนั้นผู้มีอัชฌาสัยและอธิมุติถึงพร้อมแล้ว อย่างนี้ (มา) ขอกรรมฐานอยู่ พระอาจารย์ผู้ได้เจโตปริยญาณ ตรวจดูวาระจิต (ของเธอ ) แล้วก็พึงทราบได้ อาจารย์นอกนี้ (ที่ ไม่ได้เจโตปริยญาณ ) ต้องถามเอา โดยนัยว่า (๑) เธอเป็นคนจริต อะไร หรือว่า (๒) ธรรมเหล่าไรเป็นไปมากแก่เธอ หรือว่า (๓) เมื่อเธอมนสิการกรรมฐานข้อไหนจึงมีความผาสุก หรือ (๔)