แปล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 62 / 194

…12 รวมเป็นเวลา 1 เดือน พิธีมาฆบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 เป็นวันที่เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต” แปลว่า การประชุมที่ประกอบ ด้วยองค์ 4 คือ 1. วันนั้นเป็นวันเพ็ญเต็มดวงเสวยมาฆฤกษ์ 2. พระภิกษุสงฆ์1,250 ร…

คำว่ากฐิน คือ กรอบไม้สำหรับขึงผ้าให้ตึง เพื่อสะดวกแก่การเย็บผ้า ทางการทอดกฐินนั้นเกิดขึ้นในระยะเวลาที่กำหนดตามพระวินัยบัญญัติของพระพุทธศาสนา เพื่อทำบุญให้กับพระสงฆ์ โดยมีพิธีกรรมที่สำคัญ เช่น การฟังพร

…ะที่กำลังร่วมวงดื่มสุรากันอยู่นั้น คำพูด คำเป็นคำพูดที่เกิดขึ้นจากฤทธิ์ของสุรา ทุก 2. นารี โดยทั่วไปแปลว่าผู้หญิง แต่ในที่นี้หมายถึงความเจ้าชู้ จะชายเจ้าชู้หรือหญิงเจ้าชู้ก็ได้ 3. พาชี แปลว่า ม้า แต่ไม่ไ…

บทความนี้พูดถึงการปลูกฝังมารยาทและนิสัยการให้ปันตั้งแต่เด็กตามประเพณีของบรรพบุรุษ โดยเน้นว่ามารยาทมีความสำคัญในการรักษาความสงบสุขในสังคม รวมถึงแนวทางในการพัฒนานิสัยที่ดี และยังชี้ให้เห็นถึงอันตรายจากอ

…ะวาจา ของพระภิกษุให้สะอาด บริสุทธิ์ เหมาะสมที่จะรองรับคุณธรรม ความดีอื่นๆ ยิ่งขึ้นไป ญัตติจตุตถกรรม แปลว่า กรรมมีญัตติเป็นที่ 4 ได้แก่ การทำสังฆกรรมที่สำคัญ มีการอุปสมบทเป็นต้น ซึ่งเมื่อตั้งญัตติ แล้ว ต้…

การสมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบททั้งหลายหมายถึงการรับรู้และปฏิบัติตามข้อศีลที่พระพุทธองค์บัญญัติไว้ โดยในพิธีอุปสมบท ผู้บวชต้องได้รับความยินยอมจากสงฆ์และสมาทานศีลเพื่อให้สามารถปฏิบัติได้อย่างบริสุทธิ์ การศ

…ามแห่งภาษิตนี้ๆ ฉะนั้น เราจึงเรียกว่าเป็นอัตถัญญู ภิกษุเป็นธัมมัญญู อัตถัญญูด้วย ประการฉะนี้” 4.2 คำแปลและความหมาย “อัตถัญญู” แปลว่า ผู้รู้อรรถ รู้เนื้อความ รู้เนื้อความแห่งธรรมข้อหนึ่งๆ ว่าหมายความว่าอย…

ในบทนี้กล่าวถึงการเป็นอัตถัญญูซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญในการฝึกอบรมตนเองเพื่อประสบผลในทางธรรม การเข้าใจเนื้อความแห่งพระธรรมวินัยและการฝึกฝนเพื่อนำไปสู่การบรรลุพระนิพพาน โดยการมีความรู้และเข้าใจเนื้อความอย่

…จ คือให้ด้วยความบริสุทธิ์ใจไม่หวังผลตอบแทนจากผู้รับ ขอเพียงให้ได้ บุญกุศล และความสบายใจเท่านั้น ศีล แปลว่า ปกติ ผู้ที่มีศีล จึงหมายถึง ผู้ที่เป็นคนปกติ เป็นมนุษย์ที่ปกติ ความปกติเป็นพื้นฐาน ของความสงบเรี…

การเข้าใจนัยได้ดีและรวดเร็วที่สุดคือการนำไปปฏิบัติ โดยสอบถามกับครูผู้ทรงภูมิรู้ การฝึกปฏิบัติที่สำคัญสำหรับฆราวาสคือการละกิเลสใหญ่ 3 ตระกูล ได้แก่ โลภะ โทสะ และโมหะ โดยใช้วิธีต่างๆ เช่น การให้ทานเพื่อ

…ม 6 ประการ ได้แก่ ศรัทธา ศีล สุตะ จาคะ ปัญญา และปฏิภาณ มีรายละเอียดดังนี้ คือ 5.4.1 ศรัทธา “ศรัทธา” แปลว่า ความเชื่อ ความเลื่อมใส ในทางธรรมหมายถึง เชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ ความเชื่อที่ ประกอบด้วยเหตุผล ความม…

บทความนี้นำเสนอการประเมินคุณธรรมในทางจิตภาวนา โดยเน้นการใช้ธรรม 6 ประการ ได้แก่ ศรัทธา ศีล สุตะ จาคะ ปัญญา และปฏิภาณ ซึ่งจำเป็นในการวัดคุณธรรม และการบรรลุอรหัตผลของพระลกุณฏกภัททิยะที่มีการสังเกตและประ

…นจึงจะมั่นใจได้ว่า คุณธรรมความดีของเรา จะก้าวหน้า ไม่เสื่อมสลายหรือลดน้อยลงไปได้เลย 5.4.2 ศีล “ศีล” แปลว่า ความประพฤติดีทางกายและวาจา การรักษากายและวาจาให้เรียบร้อย ข้อปฏิบัติ สำหรับควบคุมกายและวาจาให้อย…

บทความนี้เน้นถึงความสำคัญของการพัฒนาศรัทธาให้มั่นคงและการรักษาศีลในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะประเภทของศีลที่มีบทบาทในการควบคุมกายและวาจาของผู้ประพฤติธรรม การมีศรัทธาที่มั่นคงส่งผลให้คุณธรรมดีงามก้าวหน้าไม่

…ทั่วไป การได้ศึกษาเรียนรู้รายละเอียดของศีลที่พระองค์ขยายความไว้ ยังเป็นสิ่งจำเป็น 5.4.3 สุตะ “สุตะ” แปลว่า ได้ยิน ได้ฟังแล้ว โดยความหมาย สุตะจะหมายถึงการฟัง หรือการศึกษาเล่าเรียน การศึกษาในสมัยก่อน หรือแ…

เรื่องราวเกี่ยวกับภิกษุผู้มีศรัทธาที่บวชในพระพุทธศาสนา โดยมีพระอาจารย์แนะนำให้รักษาศีล 3 ประการ ได้แก่ กาย วาจา และใจ เมื่อปฏิบัติถูกวิธี ทำให้ภิกษุสามารถบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ได้ในเวลาอันสั้น การศึก

…ุศล เจริญกุศล ละกรรม ที่มีโทษ เจริญกรรมอันไม่มีโทษ บริหารตนให้บริสุทธิ์” สละกิเลส 5.4.4 จาคะ “จาคะ” แปลว่า การสละ การให้ปัน การเสียสละ การสละสิ่งที่เป็นข้าศึกแก่ความจริงใจ การ จาคะกับทานใช้ในความหมายที่ใ…

เนื้อหาพูดถึงการสละกิเลสในพระพุทธศาสนา โดยใช้การเปรียบเทียบกับอาวุธและการบริหารจิตใจเพื่อความบริสุทธิ์ รวมถึงความหมายและผลของการจาคะหรือการให้ทาน ที่ช่วยทำให้ใจไม่ถูกกิเลสครอบงำ พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายัง

…่าทันในการเกิดและดับ จึงหมายถึงการรู้เท่าทันในสังขาร รู้เท่าทันในตัวของตัวเอง 5.4.6 ปฏิภาณ “ปฏิภาณ” แปลว่า เชาวน์ไวในการกล่าวแก้ หรือโต้ตอบได้ฉับพลันทันที และแยบคาย ปัญญาแก้ ว่าด้วยผู้มีสติโดยเหตุ 4, ขุท…

บทความนี้กล่าวถึงประเภทของปัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะปัญญาที่เกิดจากการศึกษา (สุตมยปัญญา) และจากการปฏิบัติธรรม (ภาวนามยปัญญา) ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงย้ำว่าปัญญาอันแท้จริงคือ อธิปัญญาที่มีความรู้คร

…นั้น เราจึงเรียกว่าเป็นมัตตัญญู ภิกษุเป็นธัมมัญญู อัตถัญญู อัตตัญญู มัตตัญญู ด้วยประการฉะนี้” 6.1 คำแปล และความหมาย คำว่า “มัตตัญญู” แปลว่า รู้ประมาณ ซึ่งในอรรถกถาขยายความเพิ่มเติมไว้ว่า คือการรู้จัก ควา…

บทนี้กล่าวถึงขั้นตอนที่ 4 ในการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา โดยเน้นที่คำว่า 'มัตตัญญู' ซึ่งหมายถึงการรู้จักประมาณในการรับสิ่งต่างๆ เช่น จีวรและบิณฑบาต ทั้งนี้ พระภิกษุควรเริ่มต้นการฝึกจากการศึกษาคำสอนและรู้จ

…ึงเรียก ว่าเป็นกาลัญญู ภิกษุเป็นธัมมัญญู อัตถัญญู อัตตัญญู มัตตัญญู กาลัญญ ด้วยประการฉะนี้ ฯ” 7.2 คำแปล และความหมาย คำว่า “กาล” แปลได้หลายนัย คือ เวลา ยุค สมัย ครั้ง คราว สภาพผู้บั่นทอน คือยังชีวิตสัตว์ใ…

บทนี้กล่าวถึงการฝึกฝนและเข้าใจในธรรมที่เรียกว่า กาลัญญู ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนให้พระภิกษุรู้จักการบริหารเวลาอย่างเหมาะสม เพื่อพัฒนาคุณธรรมและการฝึกฝนตนเอง โดยนำกิจกรรมการเรียน การสอบถาม การประก

…กว่าเป็นปริสัญญ ภิกษุเป็นธัมมัญญู อัตถัญญู อัตตัญญู มัตตัญญู กาลัญญู ปริสัญญู ด้วยประการฉะนี้ 8.2 คำแปลและความหมาย “ปริสัญญ” แปลว่า ผู้รู้จักบริษัท รู้จักสังคมของคนเพื่อจะได้ประพฤติปฏิบัติกาย วาจา หรือ ป…

บทความนี้อธิบายความหมายของปริสัญญู ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญสำหรับพระภิกษุในการรู้จักกลุ่มบุคคลทั้ง 4 คือ กษัตริย์ พราหมณ์ คฤหบดี และสมณะ โดยการรู้จักเข้าหาและวางตัวอย่างเหมาะสมจะทำให้เกิดการยอมรับและศรัทธาจา

5.4.2 ทรงเป็นผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “สัมมาสัมพุทโธ” แปลตามศัพท์ว่า ตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง โดยชอบ หรือโดยถูกต้อง เมื่อพิจารณาพระบาลีในธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ที…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ด้วยพระองค์เองโดยถูกต้องหรือ 'สัมมาสัมพุทโธ' โดยมีคุณวิเศษ 5 ประการ คือ จกฺขุ, ญาณ, ปญฺญา, วิชชา และ อาโลโก ซึ่งรวมความหมายว่า 'ทั้งรู้ทั้งเห็น' พระองค์พบเห็นความเป็นจริงโ

… เช่นนี้ จึงทรงพระนามว่า “สุคโต” 5.4.5 ทรงเป็นผู้รู้แจ้งโลก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า โลกวิทู แปลว่า “ผู้รู้แจ้งโลก” คำว่า โลก ในที่นี้มีความหมาย เป็น 2 นัย คือ นัยที่ 1 “โลก” หมายถึงชีวิตร่างกายขอ…

บทนี้วิเคราะห์ถึงความรู้แจ้งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงเป็นผู้รู้แจ้งโลกหรือ “โลกวิทู” โดยมีแนวคิดเกี่ยวกับโลกทั้ง 2 นัย ได้แก่ ร่างกายและการเวียนว่ายตายเกิด ในบทนี้กล่าวถึงการรู้แจ้งถึงความทุกข์และว

…ารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึก ไม่มีผู้อื่นยิ่งกว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “อนุตตโร ปุริสทัมมสารถี” แปลว่า สารถีฝึกบุรุษที่ฝึกได้ ไม่มีใครยิ่งกว่า อาจแยกพิจารณาพระนามของพระองค์เป็น 3 ส่วน คือ 1) อนุตตโร …

ในเนื้อหานี้ได้เสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับสัตว์ผู้เกิดโดยอาศัยขันธ์ 5 และโลกภายนอกที่สัตว์อาศัยอยู่ การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรู้แจ้งโลกคือการเข้าใจถึงจริต อัธยาศัย และองค์ประกอบของจักรวาล พระองค์ทรงมี

… ผู้มีภคธรรม 4) ผู้จำแนกธรรม 5) ผู้คบวิหารธรรมฝ่ายดี 6) ผู้คายตัณหาในภพ 1) ผู้มีภาคย์ คำว่า “ภาคย์” แปลว่า โชคดี หรือบุญกุศล ผู้มีภาคย์จึงหมายความว่า พระสัมมา สัมพุทธเจ้าทรงบริบูรณ์ด้วยกุศลธรรม ผลบุญจึงท…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือที่ทรงพระนามว่า 'ภควา' มีความหมายที่ลึกซึ้ง อาทิเช่น ผู้มีภาคย์ ซึ่งแสดงถึงความเป็นบุญกุศลและความสุขที่พระองค์ประสบ รวมถึงการหักกิเลสที่หมายถึงความบริสุทธิ์ภายใน นอกจากนี้ยังมี

…ด้วยศรัทธาของพระภิกษุเองไม่มีใครบังคับได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงกำชับพระภิกษุสงฆ์ ญัตติจตุตถกรรม แปลว่า กรรมมีญัตติเป็นที่ 4 ได้แก่ การทำสังฆกรรมที่สำคัญ มีการอุปสมบท เป็นต้น ซึ่งเมื่อตั้ง ญัตติแล้ว ต…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของการระมัดระวังในพระปาฏิโมกข์สำหรับพระภิกษุ โดยชี้ให้เห็นว่าแม้ข้อผิดพลาดเล็กน้อยก็อาจนำไปสู่บาปและโทษที่ใหญ่ขึ้น พระภิกษุต้องมีความตั้งใจในการศึกษาต่อศีลและสิกขาบทต่างๆ เพื่อ

ในที่นี้มีคำว่า ติรัจฉานวิชา คำว่า “ติรัจฉาน” แปลว่า “ไปขวาง” ดังนั้น “ติรัจฉานวิชา” จึงมี ความหมายว่า วิชาเหล่านี้ “ขวาง” หรือ “ไม่เข้ากับความเป็นสม…

บทความนี้อธิบายถึงความหมายของคำว่า "ติรัจฉานวิชา" ซึ่งหมายถึงวิชาที่ขัดกับการเป็นพระภิกษุ และความสำคัญของศีลที่ภิกษุต้องปฏิบัติตามเพื่อให้มีความสุขทั้งทางกายและใจ พระบรมศาสดาได้สอนถึงการรักษาศีลและการ

…กปรุงแต่งวิพากษ์วิจารณ์ต่อไปอีก เพราะจะทำให้กิเลสกามเฟื่องฟูขึ้นในใจ “สำรวมจักขุนทรีย์” โดยรูปศัพท์ แปลว่า “สำรวมตา” แต่ทั้งนี้มิได้หมายความว่าจะต้องปิดตา เพื่อ ไม่ดูอะไร เพราะเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ แต่…

บทความนี้พูดถึงความหมายของการเห็นและฟังผ่านจักษุและโสตที่สัมพันธ์กับวิญญาณ รวมถึงการสำรวมจักษุนทรีย์ด้วยสติ เพื่อหลีกเลี่ยงการถือนิมิตและอนุพยัญชนะ ซึ่งอาจก่อให้เกิดกิเลส และอธิบายถึงอกุศลธรรมอันลามก