แปล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 95 / 194

…ทธภาษิตสาธกรับข้อนี้ว่า สนฺตกาโย สนฺตวาโจ วนฺตโลหามิโส ภิกขุ สนฺตมโน สุสมาหิโต อุปสนฺโตติ วุจฺจติ ។ แปลว่า ภิกษุผู้มีกายสงบแล้ว มีวาจาสงบแล้ว มีใจสงบแล้ว ตั้งมั่นดีแล้ว มีอามิส คือเหยื่อในโลก อันคายเสียแ…

การบำเพ็ญปัญญาสิกขาคือการศึกษาเพื่อต่อสู้กับกิเลสและนำไปสู่ความสงบภายใน บทสรุปเหล่านี้ย้ำถึงความสำคัญของความสงบในจิตใจและความสุขที่เกิดจากการทำสมาธิ นอกจากนี้ยังมีการเน้นถึงบทบาทของพระมหากษัตริย์ในการ

…ามเป็นไปของบุคคลก็ดี ของคณะก็ดี ชื่อว่าปฏิรูปเทส สำเร็จการอยู่ในปฏิรูปเทสนั้น เรียกว่าปฏิรูปเทสวาสะ แปลว่า การอยู่ในถิ่นอันสมควร บุคคลก็ดี คณะก็ดี มีความเป็นไป อาศัยกิจการอย่างใด มาอยู่ในถิ่นอันสมควรแก่ก…

…รประเทศในสมัยนั้น ในยุคปัจจุบันมีเหตุการณ์ต่างๆ ที่ส่งผลให้ต้องมีการปรับตัวเพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น หากไม่ดูแลรักษาถิ่นเดิมให้เหมาะสมก็อาจสูญเสียความเจริญรุ่งเรืองได้.

… ๆ ทรัพย์สินทวีขึ้นมั่งคั่งบริบูรณ์สมด้วยพระพุทธ ภาษิตบัณฑูรว่า ปฏิรูปการี ธุรวา อุฏฺฐาตา วินทเต ธน แปลว่า คนมีธุระเป็นผู้หมั่นทำให้เหมาะเจาะ ย่อมได้ทรัพย์สิน, มั่งมีขึ้นแล้ว ย่อมมีกำลังเพื่อจะ หาสัมภาระ…

บทความนี้อภิปรายเกี่ยวกับความสำคัญของการปฏิรูปการีในเศรษฐกิจ การสร้างสรรค์และปรับปรุงหัตถกรรมเพื่อให้เหมาะสมกับความต้องการของตลาด ทั้งยังเน้นถึงความจำเป็นในการประหยัดทรัพย์และสนับสนุนการผลิตภายในประเท

…รรมมารับพระราทานถวายวิสัชนา ๒ ประการ คือ กา รณวสิกตา ๑ รัฏฐาภิปาลโนบาย พอเป็นนิทัศนนัย ๑ การณวสิกตา แปลตามพยัญชนะ ความเป็นผู้เป็นไปในอำนาจแห่งเหตุเรื่องอันเกิดขึ้นซึ่ง เรียกว่าการณ์นั้น ย่อมมีช่องทางส่อแ…

ในปีพ.ศ. ๒๔๗๕ มีการเน้นการเลือกธรรมมารับพระราทาน เกี่ยวกับการณวสิกตา ซึ่งหมายถึงความจำเป็นในการกระทำสิ่งต่างๆ โดยไม่ฝ่าฝืนความเหมาะสม และเป็นคุณสมบัติที่สำคัญในการพัฒนาบุคลิกภาพและจิตใจให้แข็งแกร่งขึ้

…ย์กล่าวคำประพันธ์สรรเสริญไว้ว่า วธเก เทวทตฺตมหิ ราหูเล ธนปาเล จ โจเร องฺคุลิมาลเก สพฺพตฺถ สมมานโส ฯ แปลความว่า สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า มีพระหฤทัยเสมอกันในชนผู้จงรักแลชนผู้ปองผลาญทั้ง ปวง ทั้งในพระเทวทัต…

เนื้อหาพูดถึงขันติในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในพระราชประวัติของสมเด็จพระพุทธเจ้า ที่ทรงแสดงความอดทนและมีใจเมตตาต่อผู้มีอิทธิพลที่ประสงค์ทำร้ายพระองค์ ทั้งในคำสอนเกี่ยวกับขันติและความอดทนต่อความทุกข์ ภิกษุ

…อื่นทั้งสองฝ่าย เหตุดังนั้น สมเด็จพระชินสีห์จึงตรัสบรรยายไว้ ในอุปเสนธรรม ๔ ว่า สงฺขาเยกก อธิวาเสติ แปลว่า ภิกษุในพระศาสนานี้ ย่อมพิจารณาแล้ว จึงอดทนเหตุอย่างหนึ่งด้วยพระวาจานี้ ทรงแสดงขันติที่พิจารณารอบ…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของขันติในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในการสร้างความสงบและการรักษาสามัคคี ทั้งในหมู่พระภิกษุและในชุมชน โดยยกตัวอย่างจากคำสอนของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ และเชื่อมโยงกับแนวคิดที่เกี่ยวข้อ

…ีแก่ใจในอันปฏิบัติราชการ แลมั่นคงในความจงรักภักดีพระคุณสมบัตินี้ จัดเป็น มงคลวิเศษที่ต้น. ไมตรีนั้น แปลว่า ความเป็นมิตร โดยเนื้อความ ได้แก่ความผูกมิตร กล่าวโดยสาธารณ นัย ชนผู้รักใคร่กันสนิท ชื่อว่ามิตร ไ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาคดีอาชญากรรมและการรับสารภาพ ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของอาชีวะสำหรับทั้งฝ่ายบรรพชิตและคฤหัสถ์ นอกจากนี้ยังอธิบายเกี่ยวกับลักษณะของมิตรและอมิตรในทางพระพุทธศาสนา โดยแบ่งออกเป็นสอง

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๖๕ แปลว่า ท่านผู้เป็นอิสระ ยังไม่ได้พิจารณาด้วยตนเอง ยังไม่เห็นความผิดของผู้อื่นมาก หรือน้อย ด้วยประการทั้…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาธรรมและอรรถคดีที่สมดุล ไม่ผลุนผลัน โดยยกตัวอย่างตรรกะอันสำคัญที่สอนไว้ในศาสนา และเสนอแนวทางการควบคุมความขัดแย้งในสังคมไทย โดยอรรถบทจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และวินัยในสงฆ์ แสด

…จจนต์ คุตต์ สนฺตรพาหิร์ เอว์ โคเปถ อตฺตานํ ขณาตีตา หิ โสจนติ ขโณ มา โว อุปจฺจคา นิรยมุห์ สมปุปิตา ฯ แปลว่า เมืองอันตั้งอยู่ตามชายแดนซึ่งเป็นเมืองหน้าศึก เรียกว่าปัจจันตะ เขาระวังทั้งภายใน ภายนอกฉันใด ท่า…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการเตรียมความพร้อมในการป้องกันประเทศและการทำสงครามในประเทศไทย โดยมีการอ้างอิงถึงสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ที่เน้นถึงการใช้สติปัญญาและการเตรียมการอย่างรอบคอบ นอกจากนี้ยังเน้นย้

…าเสนฺติ หิมวนโตว ปพฺพโต อสนูเตนถ น ทิสฺสนฺติ รต ขิตตา ยถา สรา ។ อสัตบุรุษอยู่ในที่นี้ก็ไม่มีใครเห็น แปลว่า สัตบุรุษย่อมปรากฏได้ในที่ไกลดุจเขาหิมพานต์ เหมือนลูกศรที่ยิงไปในราตรี อนึ่งการสอดส่องทุกข์สุขของ…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกรณียะของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ที่ได้ทรงบำรุงการทหารบก ทหารเรือ และอากาศ รวมถึงการตั้งกรมพลศึกษาเพื่อสอนยุทธวิธีให้กับประชาชน เพื่อให้เกิดความพร้อมในด้านระเบียบวินัย และการเป็น

…ิธ อริยสาวโก วิคตา ลมจฺเฉเรน เจตสา อคาร์ อมาวสติ มุตตจาโค ปยุตปาณิ โวสุสคครโต ยาจโยโค ทานส์วิภาครโต แปลความว่า อริยสาวกในพระศาสนานี้ มีใจปราศจากความตระหนี่อันเป็น มลทิน อยู่ครองเรือนสิ่งใดควรให้ก็ให้ ไม่…

ในปี ๒๔๙๐ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึงการเลือกธรรมที่พุทธศาสนิกชนควรปฏิบัติ เช่น ความบริจาคและการไม่ตระหนี่ พร้อมยกคำสอนจากบาลีเกี่ยวกับการให้และการช่วยเหลือผู้อื่นว่ามีความสำคัญต่อการดำรงชีวิต โ

…ชาแล้ว." 0 ๖ ๔ อีกอย่างหนึ่ง บทวิเสสนะอยู่หลัง อย่างนี้บ้าง " อคฺคิ อาหิโห เยน โส อคยาหิโต พราหมโณ [แปลเหมือนแบบก่อน ]." "วิส ปีติ เยน โส วิสปีโต สโร ยาพิษ อันลูกศรใด ๒ အာ ๔ ๕ ๖ ๑ นั้น ชื่อว่ามียาพิษอันด…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักการของบาลีไวยกรณ์ที่รวมถึงการใช้วจีวิภาค สมาส และตัทธิตในรูปแบบต่างๆ พร้อมกับตัวอย่างการใช้อย่างชัดเจน เพื่อความเข้าใจในการประยุกต์ใช้ในบริบทต่างๆ เช่น การบูชาพราหมณ์และการถือปฏิ

…าดแล้ว." ๖ ๔ ๕ 'หตุถา ฉนนา อีกอย่างหนึ่ง บทวิเสสนะอยู่หลัง อย่างนี้บ้าง ยสฺส โส หตุถจฉินฺโน ปุริโส [แปลเหมือนบทก่อน ]." ฉัฏฐีอุปมาพหุพพิหิ อย่างนี้ สุวณฺณสฺส วณโณ อิว วณโณ ยสฺส โส สุวณฺณวณโณ ๒ ๔ ๕ ๖ วรรณ…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์บทสมาสและการวิเสสนะในบาลี ยกตัวอย่างจากพระไตรปิฎก เพื่อช่วยให้เข้าใจลักษณะและโครงสร้างของวจีวิภาค ผ่านการใช้งานเช่น 'ขีณา อาสวา' หรือ 'สุวณฺณสฺส วณโณ'. โดยนำเสนอหลักการและว

…ตั้งอยู่" ด ๖ ๔ ๕ ในวิเคราะห์แห่งสมาสทั้งหลายเหล่านี้ บทประธานและบท วิเสสนะมีวิภัตติและลิงค์เสมอกัน แปลกแต่บทสัพพนาม ที่เป็น

หนังสือเล่มนี้ศึกษาและวิเคราะห์เกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะในด้านวจีวิภาค สมาส และตัทธิต ที่มีตัวอย่างการใช้และการวิเคราะห์บทประธานและบทวิเสสนะ รวมไปถึงการนิยามและการประยุกต์ใช้ในบริบทต่างๆ เพื่อให้เ

…้น [โส เขา] ชื่อว่ามีบุตรหามิได้ หรือไม่มีบุตร." 0 ๔ ๕ น บุพพบท พหุพพิหินี้ ในแบบเล่าเรียนท่านสอนให้แปลว่า " มี ....ไม่มี " เหมือนศัพท์ว่า อสโม แปลว่า " มีผู้เสมอไม่มี " เพื่อ จะไม่ให้เสียรูปสมาส แต่เห็น…

เนื้อหาในบทนี้เน้นการศึกษาบาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะบทสมาสและวจีวิภาค รวมถึงการวิเคราะห์ความหมายของพหุพพิหิที่มีและไม่มีสิ่งต่างๆ เช่น ผู้เสมอและบุตร ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนสามารถเข้าใจคำศัพท์ที่ซับซ้อนได้ดีขึ้

…มี...... หามิได้ " พอไม่ให้เสียรูปสมาส ถ้าจะต้องการแต่ ความอย่างเดียว ไม่เอื้อเฟื้อต่อรูปสมาส ก็ต้องแปลว่า " ไม่มี" เท่า นั้นเอง ข้าพเจ้าแปลไว้ทั้ง ๒ อย่างนั้น ด้วยเห็นว่า วิธีแปลหนังสือ ๑ มี ๒ แปลตามพยั…

ในบทนี้ได้พูดถึงหลักการแปลคำในภาษาบาลีซึ่งมี 2 วิธี คือ แปลตามพยัญชนะและแปลตามความ โดยเสนอแนวทางในการใช้แต่ละวิธีเพื่อให้เหมาะ…

…ิเสส โนปมบท. อีกประการหนึ่ง ในคัมภีร์ทั้งหลายกล่าวว่า ทิคุสมาสมีบทหน้า เป็นประธาน ถ้าเช่นนั้น จะต้องแปลตรงๆ ตามภาษาของเราว่า " ทวิป ๒ บท, จตุททิสา ๔ ทิศ ท " แต่ในฎีกาสัตถสารัตถชาลินี ชักเอาคำของอาจารย์อื…

เนื้อหานี้นำเสนออุปมาบุพพบทในบริบทของบาลีไวยกรณ์ ซึ่งมีการกล่าวถึงการแปลและความสำคัญของทิคุสมาส โดยเน้นว่ามีอรรถตามบทหน้าและบทหลังเมื่อเปรียบเทียบกับสมาสอื่น ๆ รวมถึงการอ้า…

…าเป็นนปุสกลิงค์ กิริยาวิเสสนะ ว่าเป็น อัพยยีภาวะ ข้าพเจ้าพิจารณาตามรูปความ แล้ว เห็นคล้ายอัพยยีถาวะ แปลกแต่ไม่เป็น นปุสกลิงค์ เอกวจนะ เหมือนอัพยยีภาวะเท่านั้น ถ้าว่าจะนิยมว่า อัพยยีภาวะ มีศัพท์ที่ เรียกว…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์บาลีไวยกรณ์ โดยเฉพาะในส่วนของวจีวิภาค สมาส และตัทธิต ซึ่งนำเสนอความสัมพันธ์ของคำและการสร้างศัพท์ในภาษา โดยกล่าวถึงการใช้คำต่าง ๆ ในจุดประสงค์ที่แตกต่างกัน เช่น สหบุพพบท

… ข, ม, อี, ศัพท์ทีลง ติย ปัจจัย คือ ทวินน์ ปรโณ ทุติโย [ ชน] เป็น ที่เต็ม แห่งชน ท. ๒ ชื่อว่าที่ ๒ [แปลตามอย่างวิเคราะห์ก็ได้ ] ติณณ์ ปูรโณ ตติโย [ชน] เป็นที่เต็ม แห่งชน ท. ๓ ชื่อว่าที่ ๓. ศัพท์ที่ลง ณ ป…

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงหลักการของบาลีไวยกรณ์ โดยเน้นไปที่วจีวิภาค สมาส และตัทธิต รวมถึงการจัดประเภทคำและศัพท์ที่ใช้ในภาษาบาลี เช่น สุวณฺณสฺส, มาติกาย, และ อโยมย์ การแสดงตัวอย่างเกี่ยวกับวิการแห่งวัสด

…ง ท. ๑๒ ชื่อว่า ๑๒ เป็นตัวอย่าง อาเมน ทุติโย ทิวฑโฒ ทิยฑโฒ ที่ ๒ ทั้งกึ่ง ชื่อ ทิวัฑฒะ และ ทิยัฑฒะ [แปลเหมือนวิเคราะห์ ถือเอาความว่าหนึ่งกับครึ่ง ] อเฒน ตติโย อฑฺฒติโย อฑฺฒเตยโย ที่ ๓ ทั้งกึ่ง ชื่อ อัฑฒต…

เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต โดยมีการยกตัวอย่างการใช้งานในบริบทต่างๆ รวมถึงการวิเคราะห์คำในระดับต่างๆ เช่น ม ปัจจัย, อิตถีลิงค์, และการลงปริมาณ ซึ่งช่วยให้เข้าใจถ