การทำให้คัมภีร์ใบลานชัดเจน : หน้า 54/132

เส้นอักขรodolลงน้ำหมึก เส้นอักขรหลังน้ำหมึก จะกลับปรากฏชัดขึ้น สำหรับโครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย ก่อนการบันทึกภาพคัมภีร์ใบลาน พระไตรปิฎกเพื่อรวบรวมเป็นไฟล์ภาพดิจิทัล เจ้าหน้าที่โครงการจะทำความสะอาดหน้าใบลาน แต่ละหน้าด้วยการทำความสะอาดแบบแห้งและแบบเปียก แล้วลงน้ำหมึกเพิ่มความคมชัดให้ ตัวอักษร เพื่อให้สามารถนำไปถ่ายภาพออกมาด้วยได้อย่างชัดเจน หลายครั้งพบว่าเมื่อส่างน้ำหมึกไป จะปรากฏข้อความที่ผ่ารเดิมไม่ได้ลงสีคำไร สันนิษฐานว่าเมื่อผ่ารหรืออาจารย์ผู้ตรวจสอบน่าจะแก้ไขเพิ่มเติมหลังจากลบเม็ดหรือถ่านบอดออกไปแล้ว แต่เมื่อทำกลับมาด้านทวนในภายหลังพบข้อผิดผลาด จิจกาแก้ไขเพิ่มเติมลงไป แล้วไม่ได้รับนำเม่าหรือถ่านบอดซ้ำอีก ข้อความที่จากเพิ่มในภายหลังเมื่อหลายร้อยปีที่ผ่านมา จงปรากฏเป็นรอยเส้นสีดำในปัจจุบันผ่านกาลเวลา ความลับแกล้มทุกเส้นที่บรรจงจดลงไป ตัวอักษรทุกตัวที่เรียงร้อยเป็นข้อความส่วนกล้ากจากความตั้งใจของบรรพชน แต่มดด้วยสีดำจากธรรมชาติที่ได้จากการสังเกตและภูมิปัญญาของปู่ยา ตายาย น่าเสียใจที่ข้อความบางตอนขาดหายไปด้วยสาเหตุนี้นับนับปีกา แต่ก็มีดีใจที่ลูกหลานยังสนใจ มองเห็นคุณค่า เร่งเสาะหาและช่วยกันอนุรักษ์คืนสภาพตัวอักษรและข้อความที่บรรพชนเคยสั่งไว้ให้กลับฟื้นเห็นเป็นเส้นอักษรที่อ่านได้ชัดเจนในปัจจุบัน เปรียบเสมือนการย้อนวันคืนกลับไปสู่ช่วงเวลาประวัติศาสตร์ที่คัมภีร์อันทรงค่าต่อศรัทธาสร้างขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง.​ กาญจน์ โรห์ตนะ และคณะ, ความรู้ด้านการซ่อมอนุรักษ์คัมภีร์ใบลาน. กรุงเทพมหานคร : สํานักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๕๕. ก่องแก้ว วีระประจักษ์, หนังสือโบราณของไทย. สารานุกรมสำหรับเยาวชน ๒๖ (๒๕๑๒): ๗๙–๙๑. ๒๕ อยู่ในบุญ กันยายน ๒๕๕๙