ประเภทของมนุษย์จากมุมมองทางศีลธรรม : หน้า 99/132

ปรากฏเหล่านี้คือ สิ่งที่แยกแยะความแตกต่าง ระหว่างความเป็นมนุษย์กับความเป็นสัตว์ ชนิดอื่น แต่ยังมีสิ่งที่แยกความแตกต่าง ระหว่างมนุษย์กับสรรพสัตว์ทั้งหลายได้อย่างดี ที่สุด นั่นคือ ใจ ใจของมนุษย์นั้น เป็นใจที่ส่งสัญญาณว่าสัตว์ ทุกชนิด เพราะมีโนรรม รู้จักผิดชอบชั่วดี สามารถแยกแยะสิ่งที่ควรและไม่ควรได้ จึงไม่ แปลว่าสัตว์ชนิดนี้จึงเรียกตัวเองว่า “มนุษย์” ซึ่งแปลว่า ผู้มีใจสูง ( มะ=ใจ, อุดส=สูง) ภาษาอังกฤษเรียกว่า “Human” แปลว่าคนฉลาดหรือผู้ แมมนุษย์จะมีหลายสิ่ง หลายอย่าง ที่ เหมือน ๆ กัน แต่มนุษย์กลับมีสิ่งที่เหมือนกัน ไปทำสิ่งต่าง ๆ ได้ไม่เหมือนกัน จากลักษณะ พฤติกรรมและการกระทำของมนุษย์แต่ละคน ที่แตกต่างกันนั้น ทำให้สามารถแยกประเภทของมนุษย์ตามการกระทำได้เป็น 5 ประเภท ดังนี้ 1. มนุษนียโกล มนุษนิรนาถ คือ มนุษย์ที่ มีนิสัยร้าย หยาบคาย โหดร้าย ชอบ สร้างความเดือดร้อนให้กับผู้อื่นอย่าง มาก ประพฤติทุจริตมิจฉาชีพผิดมนุษย์ ธรรมดา มักจะ ลักทรัพย์ของผู้อื่นเป็นปกติ เป็นคนไร้ความธรรม เป็นมนุษย์แต่เพียงชื่อ ส่วน ความประพฤติทางกาย วาจา ใจ เลวทราม ประหนึ่งว่าผิดขึ้นมาจากนรก มนุษย์ พวกนี้ไม่ชอบอยู่ในบ้านอย่างคนทั่วไป แต่กลับชอบอยู่ในกุฏิราง ถูกจองจำ หมดอิสระภาพ ต้องทนทุกข์ทรมานแสน สาหัส 2. มนุษสุเปโด มนุษย์เปรต คือ มนุษย์ ที่ มีนิสัยเปรต ตี๋น่าเลื่อมใส มีโมฆะ คือ ความหลงมาก ไม่รู้จักบาป บุญ คุณ โทษ ไม่รู้จักบุญคุณผู้อื่นพระคุณ เช่น บิดา มารดา คุรุอาจารย์ ไร้ศีลธรรม ทำอะไร ทางกาย วาจา ใจ ก็วางศีลวางธรรม เหมือนกับสัตว์เดรัจฉานที่เกี่ยวทอดขาว ไม่ได้เต็มตัวดังเหมือนมนุษย์ 3. มนุษติวชฌาน มนุษย์ดีฉัน คือ มนุษย์ที่ ขาววาดีล ละความดี ละธรรม มีโมฆะ คือ ความหลงมาก ไม่รู้จักบาป บุญ คุณ โทษ ไม่รู้จักบุญคุณผู้อื่นพระคุณ เช่น บิดา มารดา คุรุอาจารย์ ไร้ศีลธรรม ทำอะไร ทางกาย วาจา ใจ ก็วางศีลวางธรรม เหมือนกับสัตว์เดรัจฉานที่เกี่ยวทอดขาว ไม่ได้เต็มตัวดังเหมือนมนุษย์ 4. มนุษสูติชีวิต มนุษย์แท้ ๆ คือ เป็นคน เต็มตัว ได้แก่ คนรักษาศีล 5 เป็นนิสัยไม่ประมาทต่อการรักษาศีล เพราะศีลเป็นมนุษยธรรม คือธรรมประจำมนุษย์ หากขาดศีลเสียแล้ว คุณธรรมความเป็น คนก็จะสูญหายไป 5. มนุษสูตโว มนุษย์เทวดาว คือ มนุษย์ที่ รู้จักว่า สิ่งใดเป็นประโยชน์ สิ่งใดเป็น โทษ รู้จักบาป บุญ คุณ โทษ รู้ว่าก